System edukacyjny w Zjednoczonym Królestwie

Szkoły w Wielkiej Brytanii są albo państwowe, utrzymywane ze środków publicznych, albo niezależne, utrzymywane ze środków pochodzących z opłat za naukę. Szkoły państwowe podlegają nadzorowi przez Lokalne Władze Oświatowe, Local Education Authority. Od 1988 roku Ustawa o Reformie Edukacji wprowadziła obowiązkowy narodowy program nauczania (national curriculum), obejmujący 10 podstawowych przedmiotów (foundation subjects), z których angielski, matematyka i nauka stanowią przedmioty rdzenne (core subjects). Czas nauczania przedmiotów z obu grup nie jest zdefiniowany przez ustawę, szkoły mają prawo do indywidualnego doboru przedmiotów i metodologii nauczania oraz podręczników.

W Wielkiej Brytanii nie ma jednolitego systemu edukacji. W całym Zjednoczonym Królestwie dzieci maja obowiązek kształcić się od piątego do szesnastego roku życia.

Każda z części Zjednoczonego Królestwa posiada autonomię, co do organizacji systemu

edukacyjnego. Różnice w organizacji tych systemów między Anglia, Walia i Irlandia Północna są niewielkie, występują one w przypadku Szkocji. Wszędzie jednak dzieci rozpoczynają naukę bardzo wcześnie - w wieku 5 lat.

• I etap szkolny (5-8 lat) - ten etap kształcenia odbiega od tradycyjnego modelu, przyjętego

w polskich szkołach. Czas spędzony w szkole dzielony jest pomiędzy naukę i zabawę.

• II etap (8-11 lat) - jest w większym stopniu ujęty w tradycyjne ramy szkolne. Przywiązuje

się szczególna wagę do utrzymania zgodności tempa pracy z możliwościami percepcyjnymi

każdego dziecka.

• III etap (11-16 lat) - niższa szkoła średnia, odpowiednik gimnazjum.

Od roku 1988 system edukacji w Wielkiej Brytanii składa się z czterech poziomów (tzw. Key Stages):

• Poziom pierwszy (Key Stage 1):
  dzieci w wieku od 5 do 7 lat

• Poziom drugi (Key Stage 2):
  dzieci w wieku od 7 do 11 lat

• Poziom trzeci (Key Stage 3):
  dzieci w wieku od 11do 14 lat

• Poziom czwarty (Key Stage 4):
  dzieci w wieku 14 do 16 lat

Uczniowie są oceniani na końcu każdego poziomu w formie testu (National Curriculum tests). Ocena poziomu pierwszego odbywa się w wieku 7 lat (j. angielski i matematyka), poziomu drugiego w wieku 11 lat (j. angielski, matematyka i nauki przyrodnicze) i poziomu trzeciego w wieku 14 lat. Wszystkie szkoły maja obowiązek realizować podstawy programowe ustalone przez centralny urząd do spraw programów szkolnych (QCA). Weryfikują to testy przeprowadzane dla czternastolatków, obejmujące język angielski, matematykę i przedmioty przyrodnicze. Test sprawdzany jest zewnętrznie i musi być zaliczony pozytywnie. Na osiem możliwych punktów należy zdobyć minimum trzy, aby przejść do następnej klasy.

Poziom czwarty to ocena przedmiotów wymaganych do otrzymania świadectwa ukończenia szkoły średniej (General Certificate of Secondary Education w skrócie GCSE level).

Po zakończeniu szkolnictwa obowiązkowego, szesnastolatkowi przystępują do egzaminu

(GCSE - General Certificate of Secondary Education). Musza go zdawać wszyscy, którzy chcą w przyszłości studiować. Sami decydują z ilu przedmiotów chcą zdawać. Wybierać mogą m.in. spośród: angielskiego, języka obcego, matematyki, historii, geografii, nauk przyrodniczych, sztuki, informatyki, muzyki i wychowania fizycznego. Otrzymać można oceny od G do A (najwyższa).

Po zakończeniu edukacji obowiązkowej większość młodzieży uczy się w szkołach o niepełnym czasie pracy, przygotowujących do życia zawodowego lub do egzaminu pozwalającego kontynuować naukę. Część uczy się w szkołach porównywalnych do naszych liceów. Programy ich jednak różnią się znacznie od naszych. W poprzednich latach nadmierna specjalizacja sprawiła, że uczniowie przez dwa lata uczyli się wyłącznie dwóch lub trzech przedmów, które wybrali na egzamin końcowy.

Od roku szkolnego 2000/2001 zreformowano zasady nauki na ostatnim poziomie i uczniowie

są zobowiązani w pierwszym roku nauki wybrać minimum 5 przedmiotów. Po następnym roku musza zdawać minimum dwa z nich na poziomie wyższym - A-level). Jeżeli wybiorą więcej przedmiotów (maksymalna ich liczba nie jest ograniczona) mogą je zdawać na jednym z dwóch poziomów: wspomnianym A-level (pełna nazwa - General Certificate of Education Advanced), lub GCE AS (Advanced Subsidiary), który zawiera połowę wymagań poziomu GCE A-level. Maksymalna liczba zdawanych przedmiotów nie jest narzucona. Egzaminy odbywają się w maju i czerwcu, a wyniki uczniowie otrzymują we wrześniu. Także we wrześniu uczelnie ogłaszają, jakie oceny będą wymagane przy rekrutacji w następnym roku. Wydziały o szczególnej atrakcyjności przyjmują kandydatów, którzy zdawali minimum trzy przedmioty i otrzymali z każdego z nich ocenę A. Mniej atrakcyjne mogą przyjąć nawet absolwentów legitymujących się dwoma egzaminami z wynikiem C (niższe wyniki są traktowane jako negatywne).

Brytyjskie szkolnictwo wyższe

W Wielkiej Brytanii jest 76 uniwersytetów (72 w Anglii, 2 w Walii i 2 w Północnej Irlandii) oraz 57 innych szkół wyższych (51 w Anglii, 4  w Północnej Irlandii,
2 w Walii). We wszystkich szkołach wyższych na Wyspach, wliczając w to również uczelnie szkockie, w systemie full-time (w pełnym wymiarze godzin) kształci się ponad milion trzysta studentów, a w systemie part-time (w niepełnym wymiarze czasu) i na tzw. otwartych uniwersytetach - nieco poniżej miliona. Na jednej uczelni studiuje od kilku tysięcy do nawet 28 tys. studentów (Uniwersytet Metropolitarny w Manchesterze).

Brytyjskie uniwersytety dzielą się na 'stare' i 'nowe' (zreformowane po roku 1992).

- 'Stare' uniwersytety kładą główny nacisk na badania akademickie, ale można na
   nich też zdobyć wykształcenie zawodowe, na przykład w branżach inżynieryjnych,
   księgowości, edukacji, bibliotekarstwie czy medycynie.

- 'Nowe' uniwersytety, czyli te, które zmieniły swój status po roku 1992
   (wcześniej były politechnikami), kształcą bardziej praktycznie - poza dyplomem
   akademickim zdobywa się w nich konkretne kwalifikacje zawodowe.

Studia w Wielkiej Brytanii są dwustopniowe. Poziom pierwszy (tzw. first degree, odpowiadający naszym studiom na poziomie licencjackim) to 3-4 letni kurs zakończony dyplomem Bachelor (BSc, BA). Na niektórych kierunkach (np. medycynie, stomatologii
i architekturze) first degree trwa nieco dłużej.

Po uzyskaniu tytułu Bachelor można kontynuować naukę na rocznym lub 2-letnim kursie zakończonym uzyskaniem dyplomu Master (MSc, MA). Jest to tzw. postgraduate degree, odpowiadający naszych studiom magisterskim. Aby dostać się na poziom postgraduate, trzeba mieć dobre wyniki z first degree.

 

3

---