Cztery typy gramatyki funkcjonalnej :
Anglo-amerykański Wariant “functional grammar” mający swe źródło w pragmatyczno-utylitarystycznym ideale kształcenia, nastawiony jest przede wszystkim na użyteczność i w nauczaniu języków obcych traktuje język nie jako mechanizm reguł, lecz jako zestaw zwyczajów, coc stanowi punkt styczny z lingwistyką strukturalną. W sensie etymologicznym określenie “funkcje” rozumie to, czego dokonują i jaką rolę odgrywają powiązane ze sobą zjawiska językowe; jego pojęcie funkcji ma przede wszystkim charakter syntaktyczno- strukturalny
2) wariant zachodnioniemiecki (Hamman i Munch) należy traktować jako zjawisko
dydaktyczno-praktyczne przede wszystkim do zastosowania w nauce języków obcych.
W odróżnieniu od wariantu anglo-amerykańskiego brak mu komponentu
utylitarystycznego. Zamiast tego posiada silniejszy komponent teleologiczny i obraca się
odnośnie nauki języków obcych raczej w kręgu tradycji Humboldtowskich. Podczas gdy
wariant amerykański utrzymuje, że forma językowa jest funkcją (podobnie jak u G.F.
Meiera , lecz w znaczeniu językowo-strukturalnym), to w mniemaniu wariantu
zachodnioniemieckiego forma językowa jest funkcją (treści, wyobraźni człowieka).
Oznacza to tłumaczenie zjawisk językowych pojęciami pochodzącymi z pozajęzykowych
kompleksów wyobrażeniowych. Funkcje rozumie się nie na zasadzie etymologicznego
lub fizjologicznego znaczenia “fungowania” ( wykonywania takiego zadania lub takiej
roli, jakie w organizmie ludzkim spełnia organ) lecz na zasadzie matematycznego lub
logicznego zrozumienia tego słowa jako “być zależnym” (od dwóch zmiennych).
3) Gramatyka Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Poczdamie ( Wilhelm Schmidt) - należy ją
uznać za teorie naukową, jak i metodę uczenia odnoszącą się do nauki języka
ojczystego. Podstawową zasadą jest ujmowanie wszystkich zjawisk językowych pod
kątem ich wzajemnego stosunku miedzy formą i funkcją. Funkcji nie należy rozumieć
ani w sensie syntaktycznego funkcjonowania, ani też jako matematycznej zależności,
lecz w pozajęzykowym znaczeniu efektu komunikacyjnego , wywołanego przez formę
językową.
4) . Funkcjonalna lingwistyka szkoły praskiej - ma charakter naukowo-deskryptywny i
dobrała sobie określenie “funkcjonalny” głównie po to, aby odróżnić się od innych
kierunków lingwistyki strukturalnej, przede wszystkim od glossematyki kopenhaskiej.
Pojęcie funkcji jest używane w tym wypadku nie w sensie matematycznym , lecz w
znaczeniu funkcjonowania, jako zadania informacyjnego środków językowych ,
niezupełnie asemantycznie jak u amerykańskich strukturalistów) ale też nie
pozajęzykowo (jak u Meiera i Wilhelma Schmidta).