3. Opis elementów procesu komunikowania (6 elementów)

1. kontekst - warunki, w jakich odbywa się proces komunikowania. Można mówić o aspektach kontekstu: fizyczny - wyznaczany jest przez otoczenie, zewnętrzną atmosferę; historyczny - dotyczy takiej sytuacji, w której uczestniczy odwołują się do zaistniałych w przeszłości epizodów; psychologiczny - odnosi się do sposobu, w jaki uczestnicy procesu postrzegają się nawzajem; kulturowy - jest systemem wiedzy , która jest udziałem relatywnie szerokiej grupy ludzi, łączy w sobie wierzenia, wartości, symbole i zachowania uznawane przez tą zbiorowość.

2. uczestnicy - odgrywają rolę nadawców i odbiorców. W procesach sformalizowanych role te są jednoznacznie określone i niewymienialne. Każdy uczestnik jest produktem swojego indywidualnego doświadczenia, uczuć , idei i nastrojów. Z tego powodu komunikat wysyłany i odbierany nie może mieć takiego samego znaczenia. Jednostka ma zawsze określony stosunek do pozostałych członków procesu co wpływa na percepcję myśli i uczuć komunikowanych.

3. komunikat - inaczej przekaz - jest kompleksową struktura, na którą składają się znaczenia (czyste uczucia i idee, istniejące w ludzkich umysłach, przekładane są na znaczenia, które muszą być dzielone z pozostałymi uczestnikami procesu), symbole (są to słowa, dźwięki, działania, dzięki którym znaczenie jest oznajmiane innym jednostką), kodowanie i dekodowanie (proces transformowania idei i uczuć w symbole i ich organizacja to kodowanie. Zaś transformowanie zakodowanego przekazu w idee i uczucia to dekodowanie), forma i organizacja (związana jest z kompleksową struktura komunikatu. Znaczenia wymagają nadanie im odpowiedniej formy i zorganizowania).

4. kanał - droga przekazu za pomocą których przekaz pokonuje drogę od nadawcy do odbiorcy. W komunikowaniu bezpośrednim mogą używać wszystkich pięciu kanałów sensorycznych, zaś w pośrednim tylko dwóch.

5. szumy - to źródło zakłóceń. Mogą one mieć charakter wewnętrzny (uczucia i predyspozycje psychiczne uczestników procesu) i zewnętrzny (wiąże się z otoczeniem zewnętrznym procesu, jak temperatura otoczenia, hałas) oraz semantyczny (jest konsekwencja zamierzonego lub niezamierzonego złego użycia przez nadawcę znaczenia, które blokuje jego precyzyjne odkodowanie przez odbiorcę).

6. sprzężenie zwrotne - reakcja odbiorcy na komunikat po jego odkodowaniu. Powoduje, że proces komunikowania ma charakter transakcyjny. W komunikowaniu bezpośrednim występuje sprzęzenie natychmiastowe, natomiast w pośrednim opóźnione.

2. Proszę wymienić cechy komunikowania (10 cech)

1. Jest specyficznym procesem społecznym - odnosi się do przynajmniej dwóch jednostek i zawsze przebiega w środowisku społecznym.

2. Zachodzi w określonym kontekście społecznym, determinowanym przez liczbę i charakter uczestników procesu.

3. Jest to proces kreatywny, polegający na budowaniu nowych pojęć i przyswajaniu wiedzy o otaczającym świecie.

4. Ma charakter dynamiczny, bo polega na przyjmowaniu, rozumieniu i interpretowaniu informacji.

5. Ciągły proces, bo trwa od chwili narodzenia człowieka aż do jego śmierci.

6. Jest procesem symbolicznym, bo posługuje się symbolami i znakami. Niezbędna jest także wspólnota semiotyczna, aby mogło dojść do porozumienia się uczestników.

7. Proces interakcyjny - między jego uczestnikami wytwarzają się określone stosunki, które mogą mieć charakter partnerski lub opierać się na stosunku dominacji i podporządkowania.

8. Jest celowe i świadome, bo działaniem każdego uczestnika procesu kierują określone motywy.

9. Jest nieuchronne - ludzie zawsze i wszędzie będą się ze sobą komunikować bez względu na ich uświadamiane lub nie uświadamiane zamiary.

10. Jest procesem złożonym, może mieć charakter dwustronny lub jednostronny, werbalny lub niewerbalny, bezpośredni, medialny lub pośredni.

5. Charakterystyka komunikowania informacyjnego i perswazyjnego

Informacyjne - jego podstawą jest kreowanie wzajemnego porozumienia i zrozumienia między uczestnikami procesu, dzielenia się wiedzą, wyjaśnianie i instruktaż, przy założeniu, że nadawca nie ma żadnych intencji wpływania na postawy i zachowania odbiorców. Posługuje się metodami, które są odpowiednio dobrane przez nadawców i zależą od specyfiki prezentowanych informacji. Podstawowe:

• Narracja - opis wydarzenia z zachowaniem kolejności występowania epizodów i wątku od początku do końca.

• Opis - dotyczy konkretnej osoby, przedmiotu, sytuacji.

• Demonstracja - proces, podczas którego przekazowi werbalnemu towarzyszy równoczesne wykonywanie czynności ilustrującej ten komunikat.

• Definiowanie - wyjaśnianie pewnych pojęć, ich klasyfikacja i rozróżnienie, wskazywanie na synonimy i antonimy, użycie i funkcje.

Zasady, które wpływają na efektywność:

1. Kreatywność - determinowana transmisją od odbiorców informacji i sposobem ich prezentacji.

2. Wiarygodność - wiarygodność nadawcy i zaufanie do niego ze strony odbiorców.

3. Nowość informacji - nowinki działają mobilizująco i rozchodzą się szybciej.

4. Doniosłość informacji - wynika z potrzeby wiedzy odbiorców i z psychologicznego nastawienia jednostki do postrzegania istotnych elementów.

5. Położenie nacisku na informacje - nadawca często stosuje technikę podkreślania wagi pewnych informacji.

6. Wykorzystanie pomocy wizualnych - w celu wzmocnienia przekazu, uczynienia go bardziej klarownym i zrozumiały

Perswazyjne - operuje perswazją jako podstawową techniką wpływania, nakłaniania, namawiania, zachęcania, tłumaczenia, łagodzenia, oczarowania itp. Obiektem są ludzie, przedmiotem - idee, wartości oraz wszystko co można wartościować na płaszczyźnie intelektualnej, moralnej i emocjonalnej.

Celem perswazji jest modyfikacja postaw i wpływanie na zachowania. Jest to proces celowy, w którym nadawca ma określone intencje: zmiana istniejących postaw, wzmocnienie postaw, uformowanie nowej, nie istniejącej dotychczas.

Zasady:

• Sprecyzowanie celów - sprecyzowanie celów działania i wskazanie konkretnych efektów w postaci reakcji odbiorcy, jakie się chce uzyskać.

• Stosowanie logicznej argumentacji - zastosowanie racjonalnych, dobrze umotywowanych argumentów; wyszukanie dowodów i odwoływanie się do nich w celu poparcia racji nadawcy.

• Rozpoznanie istniejących systemów postaw i wzorów zachowań odbiorcy - przygotowanie materiału perswazyjnego w oparciu o znajomość istniejących postaw i zachowań odbiorcy.

• Posługiwanie się językiem motywującym do działania - jasne określenie emocji odbiorcy, na które się chce oddziaływać.

• Budowanie i rozwijanie wiarygodności - w oparciu o mówienie prawdy, traktowanie informacji z dystansem, odpieranie ataków przeciwników nad nadawcę.

• Prezentacja komunikatu w przekonujący sposób - prezentowanie komunikatu przez nadawcę w atrakcyjny sposób.

• Obalanie przeciwnych argumentów - obalanie dowodów strony przeciwnej poprzec ocenę dowodów i przyczyn.

 4. Opis komunikowania interpersonalnego

• Jest to proces przekazywania i odbierania informacji między dwiema osobami lub pomiędzy małą grupą osób, wywołujących określone skutki i rodzaje sprzężeń zwrotnych;

• W przypadku komunikowania interpersonalnego niezbędna jest obecność uczestników procesu komunikowania „twarzą w twarz” (face to face), ale może ono się odbywać za pomocą medium telefon, wideofon, Internet.

• Jest to najprostszy i podstawowy proces komunikowania w społeczeństwie; w przypadku komunikowania face to face przestrzeń wspólna jest rzeczywista, w przypadku zapośredniczonego przez medium - wirtualna;

• jest komunikowaniem interaktywnym z natychmiastowym sprzężeniem zwrotnym; ma charakter dwustronny - kiedy uczestnicy procesu prowadzą dialog oraz wymieniają się rolami nadawcy i odbiorcy; nawet jeśli przyjmuje formę monologu nie jest komunikowaniem jednostronnym;

• Komunikowania interpersonalne odbywa się na trzech poziomach:

• poziom fatyczny sprowadza się do swobodnej rozmowy prowadzonej z reguły na nieistotne tematy przez osoby słabo się znające;

• poziom instrumentalny cechuje zainteresowanie uczestników procesu osiągnięciem porozumienia w określonej sprawie, nawet wówczas, kiedy ich poglądy znacznie się różnią; intencją jednej ze stron bądź obu jest modyfikacja zachowań lub postaw interlokutora;

• poziom afektywny wymaga od uczestników procesu komunikowania głębszej znajomości, a nawet zażyłości stosunków; ma ono miejsce wtedy, gdy strony komunikujące się uzewnętrzniają swoje emocje, postawy, wartości i są głęboko zaangażowane w proces komunikowania;

• W komunikowaniu interpersonalnym występuje sieć kanałów komunikacyjnych, które dzielą się na:

• kanały nieformalne pojawiają się w przypadku, kiedy uczestnicy procesu są na pozycja równorzędnych, ich komunikowanie ma charakter symetryczny;

• kanały formalne są typowe dla wszelkich struktur formalnych i instytucjonalnych, w których uczestnikom komunikowania przypisane są określone role, np. szefa, podwładnego; komunikowanie takie jest asymetryczne;

• kanały te są determinowane również przez kontekst komunikacyjny.

7. Opis istoty komunikacji niewerbalnej

Komunikacja niewerbalna

• Jest wzmocnieniem i uzupełnieniem bezpośredniego i ustnego komunikowania,

• Niniejsza forma trudna jest do uchwycenia w komunikowaniu audytywnym - rozmowa telefoniczna, przekaz radiowy,

• Przy tym komunikowaniu zaangażowany jest zmysł wzroku,

Komunikowanie niewerbalne 

• Komunikowanie interpersonalne jest kształtowane w 35% przez język, natomiast pozostała część zabierają sygnały niewerbalne;

• Komunikowanie niewerbalne jest wzmocnieniem i uzupełnieniem bezpośredniego (ustnego) komunikowania werbalnego, z którym jest nierozerwalnie związane; jego występowanie warunkowane jest przez odbieranie bodźców wzrokowych; ta forma komunikowania nie towarzyszy piśmiennemu komunikowaniu werbalnemu i jest trudna w w komunikowaniu zapośredniczonym poprzez medium;

• Komunikowanie niewerbalne tworzy klika grup sygnałów:

• kinezjetyka - mowa ciała, mimika twarzy, gestykulacja, ruchy ciała, spojrzenie, przyjmowane pozy;

• Prajęzyk:

• cechy wokalne głosu: ton, barwa, natężenie, wysokość, głośność i modulacja;

• interferencje wokalne, czyli wzajemne oddziaływanie na siebie cech głosu;

• autoprezentacja: wygląd fizyczny, budowa ciała, ubranie, fryzura, makijaż, biżuteria, tatuaże;

• dotyk, który świadczy o stosunku emocjonalnym i zależy od kontekstu kulturowego i społecznego;

• proksemika, czyli zastosowanie w procesach komunikowania odpowiedniego dystansu;

• chronemika wykorzystuje czas jako środek komunikacji, punktualność, czas trwania jakiegoś zdarzenia;

• elementy otoczenia: temperatura, oświetlenie, kolor

Funkcje komunikowania niewerbalnego 

• funkcja zastępowania - „emblematy” - charakterystyczne sygnały niewerbalne jak ruch ręką, głową, gest, znak, które mogą występować w miejsce słów i zdań;

• funkcja uzupełniania - „ilustratory” - sygnały niewerbalne które precyzują komunikat werbalny;

• funkcja ekspozycji - „pozy” - sygnały niewerbalne pozwalające na ukazanie uczuć i emocji w znacznie większej stali niż one są w rzeczywistości;

• funkcja regulacyjna - „regulatory” - sygnały użyte do płynności procesu komunikowania: kontakt wzrokowy, ruch głowy lub ciała, podniesienie brwi;

• funkcja moderująca - „adaptery” - sygnały niewerbalne, które służą do łagodzenia napięć i stresu wywołanego przez proces komunikowania: drapanie się po głowie, ściskanie ręki, obgryzanie paznokci;

• Mehrabian - 7% wszystkich info podczas komunikowania pochodzi ze słów, 38% wnioskujemy z intonacji głosu, a 55% to komunikacja niewerbalna!

Formy komunikowania poza słownego:

• Gestykulacja - ruchy rąk, dłoni, palców, nóg, stóp, całego korpusu

• Wyraz mimiczny twarzy - możliwość przekazywania stanów emocjonalnych

• Dotyk i kontakt fizyczny

• Wygląd fizyczny (sposób ubierania się, czesania, malowanie, ozdabiania)

• Dźwięki paralingwistyczne

• Kanał wokalny (intonacja, akcentowanie, barwa głosu, rytm mówienia, szybkość mówienia, wysokość głosu)

• Spojrzenia i ich wymiana (kontakt wzrokowy, gdzie jakość kontaktu zależy od długości spojrzenia)

• Dystans fizyczny między rozmówcami

• Pozycja ciała w trakcie rozmowy

• Organizacja środowiska (w skali osobistej i publicznej)

Funkcje niewerbalnego:

1. Zasępowania - sygnały niewerbalne mogą być stosowane w miejsce słó i zdań.

2. Uzupełnienia - uzupełniaja komunikat werbalny, precyzują go.

3. Ekspozycji - sygnały zwane „pozami" pozwalają na ukazanie uczuć i emocji w znacznie większej skali niż jest ich rzeczywisty stan.

4. Regulacyjna - sygnały zwane „regulatorami" mogą być użyte do kontroli i regulacji płynności konwersacji lub transakcyjnego komunikowania.

5. Moderująca - tzw. adaptery, służą do łagodzenia napięć, jakie jednostka przeżywa.

 

Kategorie aktow niewerbalnych

1. emblematy(gesty ok itp)

2. adaptory(majace nas uczyszyc,uspkojic, pocieranie karku,reki)

3. regulatory(umozliwiajace plynna konwersacje. np. potakiwanie glowa)

4. ekspresory(czynniki ktore informuja o stanie emocji. drzenie rak.pocenie)

5. ilustratory(gesty ilustrujace cos)

1. OPIS REGUŁ KTÓRE RZĄDZĄ PROCESEM KOMUNIKOWANIA:

- k. jest tranzakcyjna - k. jest procesem, który zachodzi pomiędzy uczestnikami w ramach wzajemnych interakcji. Osoby uczestniczące w interakcji wpływają na siebie wzajemnie.

- k. może być zamierzona lub niezamierzona - niezależnie od naszej woli wysyłamy komunikaty do innej strony, brak zachowania ma znaczenie komunikacyjne. Wartość komunikacyjna ma zachowania zamierzone i niezamierzone

- każda wiadomość ma treść i aspekt relacyjny  - wymiarem treściowym jest informacja. Komponent relacyjny wyraża określone nastawienie nadawcy do odbiorcy

- porozumiewanie się jest nieodwracalne - wypowiedziane słowa są nieodwracalne

- k. jes procesem - oznacza to, że pewnych zdarzeń nie możemy powtórzyć

8.MANIPULACJA POLITYCZNA

MANIPULACJE MOŻNA POSTRZEGAĆ ZARÓWNO W CHARAKTZERZE POZYTYWNYM ( DZIAŁANIA DYDAKTYCZNE W EDUKACJI) I NEGATYWNYM (NP. POLITYKA.)

Manipulowanie dużymi grupami społ. (narodowe, etniczne) jest sterowaniem społecznym.

cechy charakterystyczne.:

1. nadawcą komunikatu będzie zorganizowany podmiot - partie polit., władza wykonawcza, rząd, związki zawodowe, wyznaniowe, kościoły, wspólnoty etniczne

2. obiekt oddziaływania jest również zorganizowaną całością społ.

3. oddziaływanie komunikacyjne mają charakter wielopłaszczyznowy (finansowy, psychologiczny)

4. oddziaływania mają charakter długoterminowy, planowy, posiadają określony cel strategiczny, sterowanie społ. jest oddziaływaniem o charakterze uniwersalnym, wyst. w każdym systemie politycznym (demokratyczno-autorytarny, totalitarny)

4 formy wpływania na ludzi w polityce, mają charakter gradacyjny, czyli są stopniowane:

I. perswazja zakłada równorzędność stron oddziaływania a więc te strony mają podobny status, np: werbalna forma wpływania na ludzi, kooperacyjny charakter relacji- strony nie mają antagonistycznych interesów. Zakłada również równorzędność stron, które pozostają w relacji komunikacyjnej. Świadomość oddziaływania - obie strony są świadome tego, że druga strona chce wpłynąć na ich zachowania. II. W przypadku manipulacji mamy do czynienia z podmiotami, które rywalizują ze sobą. Mamy do czynienia tu z asymetrią statusu - manipulator będzie korzystał z przewagi ekonomicznej, instytucjonalnej, władczej, informacyjnej w celu nakłonienia obiektu działań do podjęcia akcji nie będącej w zgodzie z interesami strony będącej obiektem oddziaływań. Zakres dobrowolności w manipulacji będzie miało ograniczony charakter. III Przymus - asymetria statusu stron relacji, przymus zupełny brak dobrowolności relacji. Przymus opiera się na zagrożeniu jakąś dolegliwością (skala ekonomiczna, społeczna, kulturowa, grupowa). Jeśli chodzi o drugą stronę obiekt nie ma znaczeń w tej relacji.IV. przemoc - opiera się na stosowaniu różnego rodzaju form agresji (fizyczna, psychologiczna). Stosowanie przemocy może doprowadzić aż do unicestwienia strony będącej obiektem tej relacji:

a) dopuszczalne prawnie b) przemoc zakazana przez prawo

10. Inteligencja emocjonalna - kompetencje osobiste człowieka w

rozumieniu zdolności rozpoznawania stanów emocjonalnych własnych oraz

innych osób, jak też zdolności używania własnych emocji i radzenia sobie

ze stanami emocjonalnymi innych osób. Do inteligencji emocjonalnej

zalicza się kompetencje społeczne:

*Empatia: umiejętność doświadczania stanów emocjonalnych innych,

uświadamianie sobie uczuć, potrzeb i wartości wyznawanych przez innych,

czyli rozumienie innych, wrażliwość na odczucia innych; postawa

nastawiona na pomaganie i wspieranie innych osób; zdolność odczuwania i

rozumienia relacji społecznych.

*Asertywność: posiadanie i wyrażanie własnego zdania oraz bezpośrednie,

otwarte wyrażanie emocji, postaw oraz wyznawanych wartości w granicach

nie naruszających praw i psychicznego terytorium innych osób; zdolność

obrony własnych praw w sytuacjach społecznych bez naruszania praw innych

osób do ich obrony.

*Perswazja: umiejętność wzbudzania u innych pożądanych zachowań i

reakcji, czyli wpływania na innych; umiejętność pozyskiwania innych na

rzecz porozumienia, zdolność łagodzenia konfliktów.

*Przywództwo: zdolność tworzenia wizji i pobudzania ludzkiej motywacji

do jej realizacji; zdolność zjednywania sobie zwolenników.

*Współpraca: zdolność tworzenia więzi i współdziałania z innymi,

umiejętność pracy w grupie na rzecz osiągania wspólnych celów,

umiejętność zespołowego wykonywania zadań i wspólnego rozwiązywania

problemów.

---