52. Budowa i funkcje serca z uwzględnieniem naczyń wieńcowych oraz układu przewodzącego serca

Topografia serca

• Śródpiersie, na przestrzeni od III do VI żebra

• Podstawa serca zwrócona ku górze, wierzchołek w dół

• Dolna powierzchnia przylega do przepony

• Komora prawa styka się ze ścianą klatki piersiowej

Budowa ścian serca

• Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana to warstwa środkowa nazywana śródsierdziem.

• Warstwa wewnętrzna pokrywająca jamy serca to wsierdzie

• Warstwa zewnętrzna to nasierdzie

• Serce jest umiejscowione w worku osierdzia, w którym jest płyn surowiczy zmniejszający tarcie w czasie skurczów serca.

• Ściany przedsionków - cienkie i wiotkie (ok.2-3mm)

• Ściany komór serca znacznie grubsze, zwłaszcza lewej (ok. 15mm; prawej - ok. 5mm)

Budowa serca

• 4 jamy - 2 przedsionki i 2 komory

• Przedsionki oddzielone od komór przegrodami przedsionkowo-komorowymi (lewą i prawą), w których są otwory, a w nich zastawki przedsionkowo-komorowe zabezpieczające przed cofaniem krwi podczas skurczu mięśnia sercowego.
  - między prawym przedsionkiem a prawą komorą jest zastawka trójdzielna
  - między lewym przedsionkiem a lewą komorą jest zastawka dwudzielna

• Przedsionki przedzielone przegrodą międzyprzedsionkową, a komory przegrodą międzykomorową.

• Na granicy komór i wychodzących z nich tętnic są zastawki półksiężycowate, zapobiegające cofaniu się krwi wtłoczonej do tętnic.

Naczynia wieńcowe - oplatają serce i wnikają w jego tkankę; dostarczają tlen i substancje odżywcze.

Układ przewodzący serca

• Zdolność do samodzielnego wykonania skurczów bez udziału układu nerwowego nazywana jest automatyzmem serca.

• Układ nerwowy ma wpływ na regulację tempa skurczów

• Dwa węzły:
  - zatokowo-przedsionkowy - w sąsiedztwie ujścia żyły głównej górnej do prawego przedsionka
  - przedsionkowo-komorowy - w dolnej części przegrody międzyprzedsionkowej. Tu zaczyna się pęczek przedsionkowo-komorowy, który wkrótce rozdziela się na dwie odnogi - prawą i lewą, schodzące pod osierdziem do obu komór na wielką liczbę delikatnych włókienek zwanych włóknami Purkiniego.