ISTOTA I ZADANIA HANDLU HURTOWEGO
Istotą działalności handlu jest świadczenie dostawcom i odbiorcom towarów usług handlowych, czyli czynności niezbędnych do dokonywania transakcji kupna-sprzedaży.
Do podstawowych funkcji handlu zalicza się:
uzgadnianie struktury rodzajowej towarów,
kierowanie ruchem towarów w czasie - związane jest to z występowaniem rozbieżności między produkcją a konsumpcją,
kierowanie ruchem towarów w przestrzeni - miejsca produkcji określonych dóbr nie pokrywają się z miejscami popytu, spożycia lub zużycia,
kształtowanie struktury asortymentowej towarów - poszczególne dobra w czasie przechodzenia ze sfery produkcji do sfery konsumpcji są grupowane według rodzaju zaspokajanych potrzeb.
Handel hurtowy jest to handel zajmujący się zakupem dużych partii towarów od producentów, zmianą wielkości sprzedawanych partii i asortymentu (sortowanie, paczkowanie, kompletowanie asortymentów towarowych), a następnie odsprzedażą punktom sprzedaży detalicznej.
Jego najważniejszymi zadaniami są:
prawidłowe zaopatrzenie placówek detalicznych,
dbałość o odpowiednią jakość towarów i ochrona ich wartości użytkowych,
organizowanie przebiegów towarowych,
wyrównywanie dysproporcji w czasie między wytworzeniem a sprzedażą towarów (m.in. poprzez magazynowanie),
współpraca z producentami w zakresie kształtowania dostaw zgodnych ze strukturą popytu.
Realizując te zadania hurt spożywczy pełni następujące funkcje:
przekształca asortyment produkcyjny w handlowy przez kompletowanie dostaw pod względem asortymentowym,
pokonuje różnice w czasie między produkcją a sprzedażą detaliczną przez przechowywanie produktów spożywczych,
pokonuje różnice w przestrzeni między producentami żywności a konsumentami.
Obrót hurtowy może mieć formę:
Handel hurtowy polega na zakupie i sprzedaży towarów w dużych ilościach. Hurt jest bardzo ważnym pośrednikiem, który przyjmuje dostawy ze zbytu, skupu i importu, kierując je do detalu, na zaopatrzenie i eksport. Ten rodzaj handlu spełnia istotne, różnorakie funkcje ekonomiczno-organizacyjne i techniczno-technologiczne.
Jedną z funkcji jest znalezienie nabywcy bądź produktu dla nabywcy, jest to bardzo ważne bo właśnie na zbycie opiera się handel. Zapoznanie się z potrzebami klientów i wyprodukowanie produktu zgodnego z ich wymaganiami, sprawia że produkt cieszy się popytem. Jeżeli produkt jest wyprodukowany, zadaniem hurtu będzie znalezienie grupy klientów którzy będą nim zainteresowani.
Do tego celu wiele hurtowni tworzy specjalne katalogi, które mają przybliżyć oferowany przez nie asortyment. Należy także aktywnie dostosować podaż do popytu i popyt do podaży. Istnieje potrzeba ustalenia stopnia zapotrzebowania na dany produkt na rynku aby nie produkować rzeczy, które nie będą miały popytu, nie narażając się na niepotrzebne straty. Kolejną funkcją jest przechowywanie produktów i dostosowanie ich do potrzeb i życzeń nabywców bo to właśnie od konsumentów zależy jak duży zysk uzyskamy, czy też narazimy się na straty bo produkt nie będzie się cieszył zainteresowaniem. Ważne jest także organizowanie transportu produktów od dostawców do nabywców.
Handel hurtowy organizuje przebieg towarów z produkcji i z importu do sieci handlu detalicznego, powinno się to odbywać w sposób racjonalny, szybki i przy nakładzie jak najmniejszych środków pieniężnych, dlatego należy przemyśleć jaki środek transportu będzie najbardziej odpowiedni do przewozu danego rodzaju towarów i okaże się ekonomiczny. Należy unikać przeładunków, przy jednoczesnym opracowaniu jak najkrótszej drogi transportu. Jeżeli mamy duże ilości towarów na dłuższe odległości bardziej opłacalny okaże się transport kolejowy, na bliższe odległości lepszym wyborem będzie transport samochodowy.
Handel hurtowy opiera się także na przechowywaniu towarów. Lokalizacja magazynów zapewnia sprawne zaopatrzenie detalu, wiąże się to z sezonową produkcją rolniczą czy okresami wzmożonej sprzedaży (np. zabawki podczas świąt, przybory szkolne pod koniec wakacji).
Magazyny powinny być dostosowane do przechowywania określonych produktów (np. chłodnie do przechowywania produktów mrożonych, czy miejsca zaciemnione przy przechowywaniu spożywczych).
Przeprowadzanie badań rynkowych ma na celu poznanie popytu konsumentów i podaży towarów, które wpływa na właściwe kształtowanie dostaw. Ponadto może to wpłynąć na wyszukanie nowych źródeł zakupu towarów. Ten typ handlu powinien dostosowywać zaopatrzenie do potrzeb detalu poprzez kompletowanie, które polega na zestawieniu towarów które są względem siebie: komplementarne (wygodne jest kupowanie w jednym miejscu wszystkich potrzebnych nam rzeczy np. w jednym miejscu zakupimy zeszyty, długopisy, plecaki, i inne materiały szkolne) lub różniące się i dające bogaty wybór (np. różne fasony butów), posortowane oraz przerobione handlowo (czyli porcjowanie, rozlewanie, paczkowanie i etykietowanie).
Wykonując te czynności ułatwiamy sprzedaż detaliczną i podnosimy poziom pracy hurtu. Należy także kontrolować jakość towarów, przy ich otrzymaniu od producentów a także podczas ich przechowywania. Zajmują się tym najczęściej wykwalifikowani towaroznawcy, którzy dokładnie sprawdzają i oceniają jakość produktów.
W przypadku zakupu od producenta jednorazowo dużych partii produktów mamy możliwość:
kształtowania asortymentu dla potrzeb odbiorcy,
uszlachetniania w drodze przerobu handlowego,
weryfikowania jakości, magazynowania towaru przed sezonami,
oddziaływania na producentów w taki sposób aby dostosowali swoją produkcję do popytu.
Każda z funkcji ma na celu jak najlepsze dostosowanie się do rynku w taki sposób aby uzyskać jak największe zainteresowanie wśród konsumentów przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów i uzyskaniu możliwie jak największych dochodów.
FUNKCJONOWANIE GIEŁD TOWAROWYCH
Giełda towarowa - na niej uczestnicy spotykają się, porozumiewają i zawierają transakcje w ściśle określonym miejscu i czasie, a ich działania ograniczają różnorodne regulaminy.
W określonym miejscu i czasie dochodzi do konfrontacji podaży i popytu oraz kupna i sprzedaży towarów masowych, wysoko standaryzowanych pod względem jakości i ilości.
W zależności od relacji podaż-popyt kształtuje się ceny towarów. Dopiero przed kilkoma laty pojawiły się ponownie w naszym kraju giełdy towarowe - instytucje obrotowo-finansowe, które nastawione są na zaopatrzenie rynku na dużą skalę.
Giełdy takie, funkcjonujące u nas przed wojną, nie miały racji bytu w gospodarce nakazowej, gdy państwo ustalało ceny, organizowało skup i stosowało rozdzielniki. Przekształcenia własnościowe skłoniły do tworzenia giełd. Na początku powstało ich w całym kraju aż ok. 40. W praktyce część giełd i współpracujących z nimi biur maklerskich nie wytrzymała konkurencji i zbankrutowała. Inne połączyły się albo zajęły czymś innym. Obecnie działa kilka większych giełd i kilkanaście nie związanych z nimi biur maklerskich, będących w rzeczywistości firmami pośredniczącymi w handlu hurtowym. Największe giełdy funkcjonują w: Warszawie, Poznaniu i Olsztynie, a znaczące skupisko mniejszych giełd i biur znajduje się w Łodzi. Są rejony, np. zachodnie i południowe, gdzie takich giełd już nie ma.
Jeśli przyjąć światowe definicje i standardy, to większości firm nazwa giełda została przypisana mocno na wyrost. Są to na ogół pośrednictwa handlowe w obrocie produktami rolnymi (transakcje gotówkowe). Tymczasem na świecie w działalności giełd dominują transakcje terminowe, handluje się nie samym towarem, a prawem własności do niego.
Uczestnictwo w giełdzie towarowej jest formą zabezpieczenia przed stratami na skutek spadku cen. Podpisanie umowy terminowej decyduje najczęściej o wielkości zasiewów; kontrakty te są formą gwarancji, że wyprodukowane zboże zostanie sprzedane. Większość giełd towarowych w Polsce handluje głównie płodami rolnymi: zbożem i półtuszami. Mniejsze firmy prowadzą obrót mięsem w elementach, tłuszczami, drobiem, przetworami zbożowymi, warzywami, ziemniakami. Zakres działalności giełd i biur - sądząc po obrotach - jest mocno zróżnicowany. Np. w ciągu pierwszych 8 miesięcy tego roku wartość transakcji zawartych na Warszawskiej Giełdzie Towarowej i Olsztyńskiej Giełdzie Zbożowej osiągnęła ok. 150 mln zł, na Giełdzie Poznańskiej - ponad 200 mln zł. Mniejsze firmy mają roczne obroty od kilku do kilkunastu milionów złotych. W sumie jednak przez giełdy przechodzi niewielki procent (poniżej 10 proc.) towarów, znajdujących się w obrocie.
Tylko dwie giełdy: Poznańska (wprowadziła je pierwsza) i Warszawska realizują już transakcje terminowe. Przy czym jedynie na Poznańskiej handluje się kontraktami na płody rolne. WGT ma większe sukcesy w transakcjach terminowych walutami i stopami procentowymi. Do tej pory nie ma ustawy regulującej funkcjonowanie giełd towarowych, choć przez minione lata powstało kilka projektów. Ostatni został na początku września zatwierdzony przez Radę Ministrów i wkrótce zapewne trafi do Sejmu.
Słyszy się opinie, że ustawa nie jest już potrzebna, skoro giełdy i tak z powodzeniem funkcjonują od lat. Nie wszyscy się jednak z tym zgadzają. Prezes Olsztyńskiej Giełdy Zbożowej, oraz prezes WGT przyznają, że specjalistyczne uregulowania ustawowe potrzebne są do prawidłowego funkcjonowania giełd terminowych, gdyż obroty na takim rynku mają specyficzny charakter a uczestnictwo w transakcjach wiąże się z dużym ryzykiem. Ci, którzy zabezpieczają transakcje, tzw. spekulanci przejmujący ryzyko (tzw. fundusze towarowe, banki i inne instytucje finansowe) nie wejdą na giełdowy rynek, dopóki ustawa nie zacznie obowiązywać.
W niedalekiej przyszłości na polskim rynku działać będą 1-2 giełdy terminowe i wiele giełd gotówkowych, aby każdy uczestnik rynku mógł zobaczyć relacje między wynikami kontraktów terminowych a tym, co dzieje się na jego lokalnym rynku.
Transakcje terminowe są alternatywą dla interwencjonizmu państwowego, dają producentom rolnym i hurtownikom możliwość zabezpieczenia się przed stratami, spowodowanymi spadkiem cen. Obecnie największe giełdy handlują głównie towarami pochodzącymi z rezerw Agencji Rynku Rolnego; np. na Giełdzie Poznańskiej udział tych towarów w obrotach wynosi od 80 do 85 proc., na Olsztyńskiej - od 75 do 90 proc., na WGT - ponad 90 proc.
ARR jest ściśle powiązana z tymi instytucjami również dlatego, że posiada udziały finansowe w wielu z nich. ARR została powołana w 1990 r. w celu stabilizacji rynku oraz ochrony dochodów producentów rolnych. Realizowała te cele głównie poprzez interwencyjny skup i sprzedaż produktów rolnych, m.in. poprzez giełdy. Zgoda rządu na stosowanie zbyt wysokich cen na zboża ponad 9-krotnie zwiększyła od 1993 do 1998 r. wydatki na interwencje na tym rynku.
Transakcja terminowa jest zobowiązaniem zakupu lub sprzedaży określonej ilości towaru w późniejszym terminie, ale po cenie uzgodnionej w momencie jej zawarcia. W przeciwieństwie do transakcji na rynku gotówkowym, zawarcie umowy oraz dostawa i rozliczenie kontraktu są wyraźnie rozdzielone w czasie. Jest on wystandaryzowany co do towaru, jego ilości, jakości i terminu dostawy.
Producent na ogół nie stara się sam trafić do osób upoważnionych do handlowania na giełdzie, aczkolwiek istnieje możliwość, że duży farmer sam kontaktuje się z brokerem i poprzez niego sprzedaje swoje towary. Przeważnie dzieje się tak, że rolnik lub hodowca trafia do pośrednika, któremu sprzedaje swoje towary na własne ryzyko na giełdzie. Nie znaczy to, że rolnik lub hodowca nie może brać udziału, za pośrednictwem biura brokerskiego, w giełdowej grze. Ale to zupełnie inna sprawa, bowiem gra giełdowa to rodzaj spekulacji w pozytywnym znaczeniu tego słowa, która może przynieść korzyści, może też spowodować straty. Firma handlowa wybiera zwykle jakieś biuro brokerskie za którego pośrednictwem sprzedaje skupione od rolników zboża. Handel na giełdzie wymaga spełnienia określonych warunków, szczególnie na giełdzie, gdzie zawierane są kontrakty terminowe. I te warunki są spełniane, począwszy od poddania się określonym procedurom, a skończywszy na rzeczywistej dostawie towaru.
Giełdy towarowe maja następujące cele i zadania:
prowadzenie pośrednictwa handlowego ;
zbieranie i przetwarzanie informacji rynkowych oraz udostępnianie ich wyników;
wynajem i dzierżawa stanowisk handlowych i powierzchni magazynowych na obszarze giełdy producentom, hurtownikom kupcom
organizacja importu i eksportu towarów i produktów rolniczych
prowadzenie działalności doradczej , badawczej , edukacyjnej ,wydawniczej i informacyjnej w zakresie problematyki rynku
zaopatrywanie detalicznych organizacji handlowych i gastronomicznych ;
wywieranie wpływu na pożądany rodzaj , wielkość i jakość towarów poprzez standaryzację i konfekcjonowanie produktów
szybkie uzyskiwanie informacji o koniunkturze i aktualnych cenach na giełdach krajowych i zagranicznych dzięki włączeniu w satelitarną sieć łączności ;
stworzenie pełnej infrastruktury towarzyszącej ( Urząd i Skład Celny , Centralny Inspektorat Standaryzacji , oddziały banków ,poczta , biura obsługi prawnej i finansowej , Giełda Parkietowa, gastronomia, hotel )
organizowanie sesji giełdowych;
wprowadzenie do obrotu towarów poprzez transakcje terminowe
1