1. Anatomia i biomechanika stawu biodrowego.

Staw biodrowy stanowi połączenie kości miednicznej z kością udową. Ze względu na ukształtowanie powierzchni stawowych oraz rodzaj wykonywanych ruchów określany jest jako staw kulisty panewkowy(1).

„Staw kulisty panewkowy- odmiana stawu kulistego, w którym panewka stawowa, w przeciwieństwie do stawu kulistego wolnego , obejmuje główkę stawową poza równik. Kształt powierzchni stawowych jak i rodzaj wykonywanych ruchów są takie same jak w stawie kulistym wolnym z tym że zakres ruchu jest mniejszy”(1).

Panewka stawowa zbudowana jest przez kość miedniczną. Pogłębia ją obecność obrąbka panewkowego mającego postać pierścienia włóknisto- chrzęstnego. Przylega on z obu stron do wolnego brzegu panewki. We wcięciu panewki styka się z nią tworząc więzadło poprzeczne panewki. Występowanie obrąbka umożliwia otoczenie przez panewkę główki stawowej poza jej równik. Obwodowa część panewki pokryta jest chrząstką o kształcie półksiężycowatym noszącą nazwę powierzchni księżycowatej. Natomiast środkowa część panewki pozbawiona chrząstki to dół panewki. Znajduje się nim tkanka tłuszczowa, kosmki maziowe i więzadło głowy kości udowej. Budowa taka osłabia ucisk pomiędzy głową a panewką.

Główka stawowa utworzona jest przez głowę kości udowej. Ma ona kształt kulisty. Pokryta jest w ¾ chrząstką szklistą. Brak tej chrząstki we wgłębieniu głowy zwanym dołkiem głowy kości udowej do którego to przytwierdzone jest więzadło głowy kości udowej.

Staw biodrowy otoczony jest torebką stawową( najgrubszą i najsilniejszą w ustroju człowieka). Obejmuje ona obrąbek stawowy, głowę kości udowej oraz większą część szyjki. Torebka stawowa składa się z błony włóknistej oraz błony maziowej tworzącej fałdy w miejscach przebiegania naczyń krwionośnych odżywiających szyjkę i głowę kości udowej.

1. Głowa kości udowej 2. Obrąbek panewkowy 3. Panewka 4. Więzadło głowy kości udowej 5. Włókna warstwy okrężnej 6. Szyjka kości udowej

Rys.1 Przekrój przez staw biodrowy.

Źródło: http://strony.aster.pl/ortopedia/files/prezentacja2.pdf

Ze względu na wielkość i obciążenie stawu biodrowego jego torebka wzmacniana jest bardzo silnym systemem więzadłowym. W jego skład wchodzą:

• więzadło biodrowo-udowe:

= rozciąga się od kolca biodrowego przedniego dolnego do kresy miedzykrętarzowej;

= wzmacnia ścianę przednią torebki, bardzo mocne, nie ulega zerwaniu;

=hamuje ruchy obrotowe uda, ogranicza przeginanie do tyłu i przywodzenie;

• więzadło łonowo-udowe:

= biegnie od trzonu i gałęzi górnej k. łonowej do górnego brzegu krętarza

mniejszego i częściowo splata się z włóknami warstwy okrężnej;

= najsłabsze więzadło torebki;

=ogranicza odwodzenie uda oraz ruchy obrotowe na zewnątrz;

• więzadło kulszowo-udowe:

= biegnie od tylnego brzegu panewki w obrębie trzonu k. kulszowej częściowo do

brzegu przedniego krętarza większego, częściowo wchodząc w skład włókien warstwy okrężnej;

= w pozycji zgięcia hamuje obrót uda na zewnątrz a także ruchy przywodzenia;

• warstwa okrężna:

= otacza najwęższe miejsce szyjki na powierzchni wewnętrznej torebki włóknistej;

= zupełnie zakryta pozostałymi więzadłami i posiadająca włókna od każdego z nich;

• więzadło głowy kości udowej:

= położone wewnątrzstawowo;

= biegnie od końców powierzchni księżycowatej i więzadła poprzecznego do dołka głowy kości udowej.

1. Kość miedniczna 2. Więzadło kulszowo-udowe 3. Więzadło biodrowo-udowe 4. Kość udowa

Rys.2 Budowa stawu biodrowego.

Źródło: http://strony.aster.pl/ortopedia/files/prezentacja2.pdf

Bibliografia

1. Kiś G.: Układ szkieletowy. W: Podstawy anatomii prawidłowej człowieka. Pod red. Wojtowicza Z. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2006, s 7-8 , 35;

---