Wg E. i J. Skrzypka- „Biznes plan” Warszawa 1997- proponowana struktura biznesu plan przedstawia się następująco:
1. streszczenie projektu przedsięwzięcia,
2. profil i zakres działania firmy,
3. założenia planu strategicznego przedsięwzięcia,
4. plan techniczny,
5. plan marketingowy,
6. plan organizacyjny,
7. plan finansowy,
8. dane niezbędne do wypełnienia typowego wniosku kredytowego,
9. wnioski i podsumowanie,
10. załączniki
Charakterystyka podstawowych elementów biznes planu
Streszczenie projektu przedsięwzięcia:
Biznes plan powinien rozpoczynać się od krótkiego streszczenia, napisanego już po opracowaniu elementów planu, aby skrótowo zapoznać potencjalnych inwestorów z zawartością biznes planu, zainteresować i zachęcić ich do dalszej analizy przedstawionych zamierzeń. Streszczenie powinno być zwięzłe i powinno zawierać informacje o bieżącym stanie firmy oraz jej zamierzeniach na przyszłość.
W streszczeniu powinny być przedstawione najistotniejsze elementy:
cel sporządzenia planu i opis spodziewanych korzyści,
wysokość środków finansowych potrzebnych do osiągnięcia celu,
krótki opoi produktu i rynku
zestawienie najważniejszych elementów planów finansowych ( sprzedaż, zysk w okresie 3- 5 lat.)
opis kadry menedżerskiej ( jej doświadczenia w zarządzaniu)
Profil i zakres działania firmy:
Historia firmy:
data i forma założenia firmy,
najważniejsze dane finansowe,
znaczące osiągnięcia,
ogólna charakterystyka branży,
cechy produktu
możliwość ekspansji w zakresie produkcji itp.
zamierzenia na przyszłość
W tej części biznes planu należy określić:
dewizę (misję) firmy,
cele działania ( co firma chce osiągnąć- czy wysoki zysk, czy zachować płynność finansową , czy przetrwać trudny okres)
cel konstrukcji planu (np. zdobycie środków finansowych).
Założenie planu strategicznego przedsięwzięcia:
Analiza strategiczna
Tu powinien znaleźć się opis elementów otoczenia ( czynników ekonomicznych, politycznych, społecznych), zasobów będących w dyspozycji firmy, celów i oczekiwań właścicieli firmy.
Wybór strategii:
W tej części powinna się znaleźć ocena wpływu następujących czynników:
możliwość pojawienia się konkurentów
siły przetargowej dostawców i nabywców
możliwość pojawienia się substytucyjnych wyrobów
wdrożenie strategii
Plan techniczny:
Struktura planu technicznego:
Głównym celem planu technicznego jest pokazanie, że firma jest w stanie wyprodukować dany wybór lub dostarczać usługę na odpowiedni wysokim poziomie. Powinien on zawierać następujące elementy:
opis wyrobu lub usługi,
zarysy strategii produkcji,
opis niezbędnego majątku produkcyjnego,
sposób zorganizowania dostaw materiałów i surowców,
program produkcji,
specyfikację kosztów produkcji.
Ad. 1.
Produkt (usługa ) musi być wszechstronnie opisany, scharakteryzowany, powinny być przedstawione jego zalety, szczególnie w porównaniu z konkurencyjnymi wyrobami. Opisując wyrób produkowany lub dopiero projektowany, należy uwzględnić zagadnienia:
jakości, trwałości, korzyści nabywców.
Ad. 2.
Opisując strategię produkcji nie można pominąć takich zagadnień jak: zasady wprowadzania nowych wyrobów, modernizacji dotychczasowych produktów, zróżnicowania asortymentu, poziomu jakości i nowoczesności wyrobu.
Ad. 3.
Należy tu szczegółowo opisać niezbędny majątek produkcyjny, z zaznaczeniem majątku wnoszonego w formie raportu. Wartość majątku najlepiej przedstawić w formie tabelarycznej, w podziale na poszczególne kategorie środków trwałych.
Majątek produkcyjny |
Majątek niezbędny |
Aport rzeczowy |
Grunty |
|
|
Budynki i budowle |
|
|
Maszyny i urządzenia |
|
|
Środki transportu |
|
|
Inne środki trwałe |
|
|
Ponadto, należy również podać powierzchnię zakładu, rodzaj urządzeń, wielkość zatrudnienia.
Ad. 4.
W planie należy określić: źródła zaopatrzenia, dostawców i komponentów.
Informacje powinny dotyczyć także:
- materiałów i surowców używanych w procesie produkcji,
- dostępność tych materiałów,
- alternatywnych źródeł dostaw,
- możliwości negocjowania cen.
Ad. 5.
Dane charakteryzujące bazę produkcyjna, rodzaj i poszczególne etapy produkcji poszerza się o wiadomości z obecną i przewidywaną zdolnością produkcyjną i wykorzystaniem majątku produkcyjnego. Należy wskazać tu czynniki decydujące o możliwości osiągnięcia planowanej produkcji. Można te dane przedstawić w formie tabeli określając zdolność produkcyjną, stopień wykorzystania tej zdolności i planu produkcji w rozbiciu na poszczególne lata opracowywanego biznes planu.
Ad. 6.
Należy tu oszacować większość kosztów zmiennych i stałych, jakie ponosi firma. Należą do nich:
- koszty zużycia materiałów i surowców bezpośrednio produkcyjnych,
- koszty zużycia energii na potrzeby produkcji,
- większość kosztów utrzymania firmy,
- koszty amortyzacji.
Jako, że opracowanie planu kosztów z reguły nastręcza poważne kłopoty, zaleca się wprowadzenie 10 -2- % rezerwy kosztów.
Plan marketingowy:
Struktura planu marketingowego:
Marketing pełni jedna z podstawowych funkcji kształtujących działalność i pozycję firmy na rynku, dlatego poświęca mu się osobny, ważny rozdział biznes planu. Powinny tu się znaleźć następujące informację:
opis strategii marketingowej wraz z założeniami (ze szczególnym uwzględnieniem sposobu w jaki firma chce osiągnąć cele),
wyniki analizy i badań rynku
opis polityki kształtowania cen wyrobów i usług,
działania w zakresie dystrybucji wyrobów i usług,
działania na rzecz reklamy i promocji sprzedaży,
koszty pozostałych działań marketingowych.
Założenia planu marketingowego:
Należy tu ściśle określić: branżę, segment rynku, ewentualnie nisze rynkowe, które firma chce opanować, sposoby organizacji kanałów dystrybucji, wielkość udziałów w rynku, sposoby neutralizacji działań konkurencyjnych firm itp.
Analiza rynku:
Polega ona na scharakteryzowaniu rodzajów, wielkości rynków, ich segmentów i perspektyw rozwojowych. Istotnym elementem strategii jest zidentyfikowanie klientów obecnych, przyszłych- ich lokalizacja, liczba i preferencje rynkowe. Właściwe zbadanie zagadnienia konkurencji jest kluczem powodzenia przedsięwzięcia powinno się tu ustalić dokładnie poziom rywalizacji między konkurentami w branży, prognozy kształtowania się popytu w ciągu najbliższych lat, a także ocenić dopuszczalny margines błędów w ocenie własnych możliwości sprzedaży.
Ceny wyrobów:
Wyniki opracowania powinny wskazywać, na jakich założeniach oparta jest polityka cenowa firmy. Należy spróbować odpowiedzieć sobie na najważniejsze pytanie: czy ceny produktów firmy ustalone są na podstawie kosztów produkcji powiększonych o marżę zysku, czy uwzględniają np.: popyt i podaż, atrakcyjność wyrobu, sezonowość? Ponadto, czy planujemy zmiany cen w ciągu okresu objętego planem?
Zasady dystrybucji:
W tym miejscu powinny być zamieszczone dane dotyczące wielkości sprzedaży, a także omówienie jej organizacji przez wskazanie:
najważniejszych klientów,
wielkość składanych zamówień,
form sprzedaży ( własna sieć sklepów, dystrybutorzy )
wysokości marż dla detalu i hurtu,
specjalnych warunków sprzedaży (rabat, itp.)
Działania na rzecz reklamy i promocji sprzedaży:
Są to następujące informacje:
sposoby wprowadzania firmy na rynek,
sposoby prowadzenia reklamy i promocji sprzedaż,
dobór mediów przeznaczonych do prowadzenia reklamy,
stosowane materiały promocyjne,
formy promocji,
działania w zakresie promocji w mediach,
koszty prowadzenia reklamy i promocji sprzedaży.
Koszty działań marketingowych:
Koszty te przestawia się, z reguły, w formie tabeli, uwzględniając- koszty analiz i badań rynku, koszty dystrybucji wyrobu, a także promocji i reklamy- w poszczególnych latach.
Plan organizacyjny:
- Organizacja pracy i zasoby ludzkie:
W tej części zamieszcza się opis struktury organizacyjnej z którą charakterystyką członków kierownictwa, ze szczególnym uwzględnieniem ich wykształcenia, zdolności, kariery i możliwości. Zasoby siły roboczej- uwzględnia się tu liczebność i strukturę załogi, politykę płac w zakresie uzupełnienia kadry w przyszłości.
- Kalendarz organizacyjny:
należy tu przestawić główne cele planu, etapy ich osiągania i opracować terminy realizacji, takie jak- zamierzenia krótkoterminowe, średnioterminowe (np. nowe sieci dystrybucji), długoterminowe (np.: zakup nowych technologii).
- Koszty zatrudnienia:
Plan organizacyjny jest miejscem, w którym można już określić koszty wykorzystania zasobów ludzkich w firmie. Powinno się je przedstawić w formie tabelarycznej w poszczególnych latach.
- Plan finansowy:
w tym rozdziale muszą się znaleźć najistotniejsze dane finansowe przedsiębiorstwa dotyczące sprzedaży, zysków i strat, wydatków na rozwój i marketing, płynności finansowej itp.
W związku z tym powinno się podać takie informacje:
∗ źródło danych wejściowych
∗ założenia prognoz finansowych,
∗ założenia wariantów,
∗ rachunek wyników,
∗ bilans,
∗ zestawienie przepływów środków pieniężnych,
∗ analiza wskaźnikowa,
∗ ocena efektywności przedsięwzięcia.
Wnioski i podsumowanie:
Każdy plan powinien kończyć się podsumowaniem, bowiem zawsze problemy, które wymagają uściślenia. Prawidłowo skonstruowany biznes plan powinien posiadać ocenę prawdopodobnych zagrożeń, gdyż tylko wtedy jest wiarygodny. Do najbardziej typowych zagrożeń należą:
∗ niekorzystne trendy w branży,
∗ zachowania konkurencji (np.: obniżenie cen, wprowadzenie atrakcyjniejszych produktów)
∗ niedobór siły roboczej
∗ przekroczenie wielkości kosztów projektowania, produkcji, działań rynkowych,
∗ złe oszacowanie wielkości produkcji, sprzedaży, wyników finansowych,
∗ trudności w uzyskaniu kredytów.
- Załączniki:
Zamieszcza się tu najczęściej dane i zagadnienia:
∗ słownik używanych zwrotów i terminów,
∗ harmonogram realizacji planu,
∗ dane techniczne i produkcyjne,
∗ specyfikacje techniczne,
∗ listę akcjonariuszy,
∗ schematy organizacyjne,
∗ dodatkowe dane finansowe, nie zamieszczone w planie finansowym.