© Marian Dobrzyński, Zakład Psychologii Organizacji, Wydział Zarządzania UW

OCENY OKRESOWE - PLAN SESJI

1. Przedmioty ocen

2. Cele stosowania systemów ocen

3. Oceniający i oceniany

4. Warunki jakości ocen

5. Techniki ocen

6. Informacja zwrotna z ocen

7. Budowa systemu ocen

1. Przedmioty ocen:

A. Cechy -

• atrybuty osobowości,

• kompetencje,

• wiedza,

B. Zachowanie się

C. Wyniki pracy.

Atrybuty osobowości:

• Poznanie - percepcja, schematy poznawcze, myślenie, decyzje,

• Aktywacja - schematy postępowania, system wartości, motywacja,

• Adaptacja - stabilność versus zmienność postępowania

• Relacje interpersonalne

• „Obraz ja”, w tym - samoocena.

2. Cele stosowania systemu ocen:

• Regulacja systemu wynagrodzeń,

• Aktywizacja pracowników,

• Alokacja pracowników,

• Rozwój pracownika

• Określenie kryteriów doboru pracowników,

• Wskazanie wymagań wobec pracowników.

3. Oceniający i oceniany

3. oceniający oceniany

bezpośredni przełożony - bezpośredni podwładny

przełożony wyższego stopnia - podwładny niższego stopnia

członek zespołu - członek zespołu

współpracownik funkcjonalny - współpracownik funkcjonalny

podwładny - przełożony

klienci - pracownik

samoocena

4. Jakość oceny

Dyspozycje oceniającego istotne dla jakości oceny:

• Kompetencje poznawcze, doświadczenie,

• Motywacja oceniającego,

• Stosunek osobisty oceniającego do ocenianego,

• Poziom samokontroli oceniającego,

• Wpływ oceniającego na ludzi,

• Umiejętność dostrzegania szczegółów i syntezy.

Warunki zewnętrzne jakości oceny:

• Niezależność oceniającego

• Cele i sposób wykorzystania ocen,

• Obyczaje i wpływ środowiska .

5. Techniki oceny

• Opinie i charakterystyki opisowe,

• Porównywanie parami i rangowanie,

• Listy określeń

• Skale stopniowalne

• Wydarzenia krytyczne

• Dane obiektywne

6. Formy informacji zwrotnej z oceny (wg N.R.F. Maiera):

• Tell and sell

• Tell and listen

• Problem solving

• Technika kompleksowa.

Kompleksowa rozmowa oceniająca:

• Przedstawienie oceny osobie ocenianej

• Reakcja ocenianego na wynik oceny

• Sformułowanie wniosków z oceny

• Wspólne poszukiwanie rozwiązań problemów

• Plan działania: cele, priorytety, środki,

• Przyjęcie planu działania lub stwierdzenie, że pracownik nie podoła wymaganiom.

7. Budowa systemu ocen - etapy:

1. przegląd problemów firmy,

2. wskazanie problemów rozwiązywalnych przez oceny,

3. wskazanie celów i korzyści z ocen dla firmy, dla ocenianych i oceniających,

4. ustalenie zakresu informacji zawartych w ocenach,

5. wskazanie stanowisk (osób) oceniających i podlegających ocenie,

6. ustalenie procedury oceniania,

7. opracowanie i weryfikacja narzędzi,

8. przygotowanie psychologiczne ocenianych i oceniających,

9. przeprowadzenia akcji oceniania,

10. informacja zwrotna o wynikach ocen

11.wykorzystanie ocen według ustalonych celów (punkt 3)

Sposoby zwalczania systemu ocen

• krytyka celów ocen,

• podważanie procedury i narzekanie na pracochłonność,

• traktowanie ocen jako akcji jednorazowej bez istotnych następstw,

• pogłoski o zagrożeniach wynikających z ocen,

• powoływanie się na brak poparcia wyższego kierownictwa.