OŚWIECENIE:

1. Poeci polskiego oświecenia.

Życie	Twórca	Życiorys	Najważniejsze dzieła
1698 - 1765	Elżbieta Drużbacka	Najwybitniejsza poetka czasów saskich, po śmierci męża utrzymywała kontakty z wieloma dworami magnackimi, pod koniec życia wstąpiła do klasztoru.	1780 - Opisanie czterech części roku
1707 - 1780	Józef Baka	Miał opinię grafomana, jezuita. Jego poezja ma charakter barokowy, jest wyznaniem lęku przed nadchodzącą epoką, czasem upadku wiary i niepokoju jednocześnie silnie podkreślona jest ufność w Boga.	1766 - Uwagi rzeczy ostatecznych i złości grzechowej (tomik poezji w stylu barkowym)
1739 - 1812	Stanisław Trembecki	Przykład poety dworskiego. Reprezentował postawę libertyna, epikurejczyka.	1. Poematy opisowe Polanka Puławy 1804 Sofiówka 2. Utwory polityczne (ody, listy poetyckie) Do Ignacego Krasickiego Gość w Heilsbergu 3. Wiersze libertyńskie Oda nie do druku 4. Utwory rokokowe (anakreontyki, komplementy)
1741 - 1825	Franciszek Karpiński	Przedstawiciel sentymentalizmu w poezji, z gatunków upodobał sobie sielanki.	Laura i Filon (sielanki) Do Justyny. Tęskność na wiosnę (wiersze) Pieśń o narodzeniu pańskim (słynne Bóg się rodzi) Historia wieku mego i ludzi z którymi żyłem (pamiętnik) Żale Sarmaty nad grobem Stanisława Augusta (elegia, zarzucenie poezji)
1750 - 1807	Franciszek Dionizy Kniaźnin	Pełnił funkcję sekretarza i wychowawcy na dworze Czartoryskich, ganił cudzoziemszczyznę, zwolennik tradycji (co przejawiało się tez w jego zachowaniu i ubiorze, nie tylko twórczości). Pod koniec życia przez szok wywołany rozbiorami oszalał i pozostawał pod opieka Franciszka Zabłockiego.	Oda do wąsów 1788 - Do zgody 1788 - Na sejm 1794 - Na rewolucją (wszystkie trzy utwory to wiersze)
1756 - 1787	Tomasz Kajetan Wężyk	Przez historyków literatury nazwany „młodym gniewnym polskiego oświecenia”. Podobnie jak Trembecki reprezentował postawę libertyna i epikurejczyka.	Portrety pięciu Elżbiet Organy (poemat heroikomiczny wzorowany na Monachomachii Krasickiego) Twórczość francuska, listy, pamiętniki, erotyki.
1757 - 1829	Jan Paweł Woronicz	Kaznodzieja, jego poezja ma charakter mesjanistyczny, profetyczny, zwiastuje tendencje nowej epoki. Głównym jej tematem są dzieje Polski i jej domniemane przymierze z Bogiem.	Hymn do Boga (najbardziej znany) Sielanki: Zjawienie Emilki Świątynia Sybilli
	Jakub Jasiński	Poeta -żołnierz, dowodził wojskami w Wilnie podczas Insurekcji Kościuszkowskiej, zginął podczas obrony Pragi. Możan wyróżnic dwa etapy jego twórczości, młodzieńczy (głównie wiersze i piosenki dworskie) oraz dojrzały, utwory patriotyczne, żołnierskie.	Jaś i Zosia (inc. Chciało się Zosi jagódek) Sprzeczki (poemat heroikomiczny) Melancholia, Do przyjaciela (Liryki sentymentalne, deistyczne) Wiersz w czasie żałoby dworu polskiego… (utwór powstał po ogłoszeniu na dworze polskim żałoby po zgilotynowaniu król francuskiego; ma charakter rewolucyjny, antykrólewski, głoszone są tam jakobińskie hasła) Do narodu (wiersz stanowiący wezwanie o walki)
1770 - 1861	Adam Jerzy Czartoryski	Działacz polityczny, jeden z twórców Hotelu Lambert.	Bard polski Powrót do Puław Sybilla puławska Powązki
1785 - 1829	Franciszek Wężyk	Jeden z twórców „z pogranicza”. Klasyk, w którego twórczości dochodziły do głosu elementy romantyczne, (których zresztą był entuzjastą, czego dowodem był traktat O poezji dramatycznej, odrzucony przez Towarzystwo Przyjaciół Nauk)	Gliński (tragedia, najbardziej znany i udany utwór cieszący się dużą popularnością) Opisanie Krakowa O poezji dramatycznej

---