PEDEUTOLOGIA dr W. Starnawski

1. PEDEUTOLOGIA

Wiedza o nauczycielu, dział pedagogiki. Powstała w 30 latach XX wieku. Międzynarodowa Liga Nowego Wychowania. Józef Mirski, Helena Radlińska, Rowid przedstawiciele. Duże role do funkcji jaką spełnia nauczyciel w społeczeństwie, nauczyciel kształtuje świadomość uczniów.

2) SKŁADNIKI WYCHOWANIA ( Kunowski )

1. BIOS - życie

- aspekt rozwoju psycho - fizycznego

- zaspokajanie potrzeb

- element, ale nie istota wychowania

2. ETHOS - obyczaj

- wychowanie do środowiska - socjalizacja

- przekształcanie środowiska

- role społeczne

3. AGOS - prowadzenie wzwyż

- relacja uczeń - mistrz, która daje wzrost wychowanka

- kontakt indywidualny

- metody wychowawcze uzależnione od tego kim jest nauczyciel i uczeń

- oddziaływanie na intelekt i wolę

4. LOGOS - myśl

- oddziaływanie kultury poprzez znaki i wartości

- wychowanie pośrednie

- wpływ instytucji, dzieł sztuki, kultury masowej, mediów

5. LOS

- wychowanie poprzez przypadkowe/ przypadłościowe doświadczenia

- o człowieku świadczy historia jego życia

- działa z zewnątrz ( zdarzenia ) i od wewnątrz ( talenty )

- można go rozumieć:

• Fatalistycznie - przekleństwo

• Deterministycznie - los jest niezależny od człowieka

• Indeterministycznie - światem rządzi przypadek, chaos

• Osobowo - Bóg, siła wyższa, opatrzność

- z 3 pierwszych rozumień losu wynika zniszczenie wychowania

- koncepcja losu osobowego zakłada Bożą Pedagogię i wyklucza przeznaczenie, nieubłaganie losu

4) RODZICE JAKO WZÓR RELACJI WYCHOWAWCZEJ

1. Dziecko jest zależne od rodziców, wychowanie jest relacją zależności a nie równości totalnej

2. Obecna jest troska i odpowiedzialność za dziecko; ochrona dziecka przed złem i zapewnienie rozwoju

3. Sensem wychowania jest doprowadzenie do samodzielności; przygotowanie do opuszczenia wychowawcy

4. Działanie jest kontynuowane mimo błędów i trudności; zaakceptowanie niedoskonałości, gdyż doskonali nie potrzebują wychowania; brak wymagania doskonałości

5. Dążenie do samodoskonalenia się wychowawców; dzieci także wychowują wychowawców

6. Wychowanie opiera się na zasadzie świadectwa; mniejsza rola słów i gestów; przykład własny jedyną metodą wychowawczą

5) KIM JEST NAUCZYCIEL?

Ujęcia nauczyciela ( Kwiatkowska ):

1. psychologiczne - opis cech nauczyciela, jego zdolności, wzorzec nauczyciela

2. technologiczne - kompetencje nauczyciela, operacjonalizacja wiedzy

3. humanistyczne - nauczanie jako kontakt interpersonalny, prezentowanie wiedzy

doświadczalnej, indywidualizacja nauczyciela, bez wzorców

4. socjologiczne - nauczyciel jako rola społeczna, jego celem działania jest adaptacja

innych do norm społecznych

5. krytyczne - ( Giroux i McLaren ), nauczyciel to trans formatywny intelektualista,

krytyka jako narzędzie działania, aktywne działanie na rzecz zmian,

szkoła - czynnik zmian

6) TALENT

Każdy jest powołany do realizacji siebie w ojcostwie i macierzyństwie, czyli w wychowywaniu. Nasze życie zawsze ma wychowawczy wpływ na innych ludzi. Mimo to nie wszyscy są powołani do bycia pełnoetatowymi wychowawcami.

talent- wyższy stopień uzdolnienia do wykonywania jakiejś czynności

Istnieje nierozstrzygnięta dyskusja na temat czy talent wychowawczy jest wrodzony czy nie -> i tak i nie.

Określenie uniwersalnego wychowawcy istnieje po to by:

- określić ideał

- ocenić przygotowanie do zawodu wychowawcy

- doskonalić talent

Związany jest też z naturą człowieka.

7) CECHY DOBREGO NAUCZYCIELA

• przychylność dla wychowanków

• takt pedagogiczny

• bogactwo osobowości

• sprawiedliwość

• wymagania

• stanowczość

• wygląd zewnętrzny, poczucie humoru

• znajomość psychiki uczniów

• postawa twórcza

• musi mieć własne zdanie, które przejawia się w jego wypowiedziach i prezentowanych zachowaniach

• nie może narzucać swoich przekonań innym

• wg nowych nurtów nie może kształtować światopoglądu i przekonywać swoich wychowanków

Cechy koniecznie potrzebne ( Dawid )

• miłość dusz - zdolność sympatyzowania, życzliwość

• poczucie odpowiedzialności, obowiązku

• płodna bezczynność ( refleksja, odpoczynek, dystans )

• potrzeba doskonałości

• moralna odwaga

• wewnętrzna prawdziwość

• samoświadomość i samoświadomość celu

• wysiłek i wyrzeczenie ( + cierpienie )

• odwaga bycia sobą i życia zgodnie z własnym sumieniem

• komunikatywność, pewien ekstrawertyzm

• dyspozycyjność

8) AUTORYTET

Autorytet - człowiek, który staje się dla innych wzorem do naśladowania lub wiarygodnym

Ekspertem

• mieć autorytet - ( Bauman ) mieć możliwość wpływania na to co inni wybiorą jako

wartość

• być autorytetem - autorytet życiowy, bycie autorytetem całą swą osobą

I. Typy autorytetów:

1. wiedzy lub umiejętności - potrafi zrobić coś, czego inni nie potrafią, wie więcej niż

1. inni w jakiejś dziedzinie wiedzy ( źródło siły - prawda )

2. doskonałości = być autorytetem [ jak wyżej ] ( źródło siły - świadectwo osoby )

3. formalny - autorytet z urzędu [ policjant, sędzia ] ( źródło siły - siła władzy )

II. Podział autorytetów:

1. bezpośredni - to chyba jasne

2. pośredni - przywoływane wzory postaci

3. ukryty - faktycznie oddziaływujący lecz brak odczucia tego oddziaływania, nie

1. zdajemy sobie sprawy z tego oddziaływania

4. pseudoautorytety - mogą nimi być autorytety ukryte, celowe oddziaływanie

1. przejmowane przez indoktrynację lub manipulację - fałsz

2. np. reklama; tworzą się nieświadomie )

III. Proces uznawania za autorytet: (wątpię żeby to było to, ale niczego więcej nie mam )

„mocowanie się” krytycyzmu i autorytetu; w momencie gdy ktoś staje się autorytetem spada krytycyzm a wzrasta zaufanie; w relacji autorytet - uczeń zaufanie powinno zmniejszać się na rzecz samodzielności oraz powinien wzrastać krytycyzm.

9) PRZEKONANIA

OPINIA - mniemanie, pogląd na jakiś temat

POGLĄD - uzasadniona opinia

PRZEKONANIE - sąd uważany za prawdziwy

Światopogląd:

• Wartość opisowa

• Warstwa wartościowa/ normatywna

Przyjmowanie poglądów:

• Spontaniczne, dobrowolnie

• Od innych, pod wpływem autorytetu

• Ze względu na korzyść

• Bezwiednie

• Bo uważamy, że są prawdziwe

• Wychowawca prezentuje poglądy, a uczeń dobrowolnie je dla siebie wybiera i akceptuje

Nadużycia:

• Brak poglądu

• Dyskusja, spór, kłótnia, fanatyzm

• Indoktrynacja czyli narzucanie, wpojenie poglądów za pomocą nieustępliwej propagandy

• Manipulacja - celowa interakcja mająca na celu oszukanie osoby lub grupy ludzi, aby skłonić je do działania sprzecznego z ich dobrem/interesem

10) PARADOKSY ZAWODU NAUCZYCIELA

1. Wychowawca musi wymagać, a więc w pewnym stopniu jest wrogiem wychowanka < = > z drugiej strony musi być jego rzecznikiem ( jednocześnie za i przeciw uczniowi)

2. Musi być jak saper, nie może się mylić, bo na tym polega jego zawód. Musi mieć autorytet oraz znać wszystkie odpowiedzi na pytania < = > jest jednak rzeczą oczywistą, że człowiek myli się i błądzi.

3. Występuje w pozycji wyższości, ma pewną władzę < = > stawia się przed nim wymagania, żeby był partnerem dialogu.

4. Powinien być przygotowany, pełen energii, uśmiechnięty < = > może być chory, mieć problemy, troski i zmartwienia.

11) BŁĘDY SYSTEMÓW KRYTYCZNYCH W PEDAGOGICE - KRYTERIA ICH ROZPOZNAWANIA

1. pojęcie prawdy-zwracać czy prawda występuje i w jakim znaczeniu prawda.

2. człowiek-jak jest rozumiany 1 koncepcja wolności czy chodzi o wolność zaopsolutyzowaną indywidualizm czy koncepcja czł jest indyw.

3. wychowanie- edukacja można zauważyć negocjację wychowania np. antypedagogika. jest warunkiem agresja. Można schlebiać uczniom kokietować-zniżanie się do pozycji ucznia<chodzi o nauczyciela>.

4. rodzina- rodzice jako wychowawcy- rodzina traktowana jest jako źródło zła jest ośrodkiem zacofania.

5. kościół-religia- wiara jest elementem racjonalnym wyrzucić z wychowania element tajemniczości.

Płodna bezczyność- jest to prawo do odpoczynku jakie przysługuje wychowawcy. Prawo to powinno być wspierane poprzez zapłatę nauczycielom o zapewnienie mu czasu wolnego itd. w takim czasie nauczyciel może na chwile zająć swój czas czym innym a potem z nowymi siłami, pomysłami dalej zajmować się wychowankiem.

Wychowawca (rys historyczny)- na początku wychowawca był to pedagog jako służący który odprowadzał chłopca na zajęcia. Pedagog i wychowawca to od zawsze filozof (Platon, Arystoteles) pokazuje jak żyć. W Grecji zrodził się termin ,,pajdeja”- wiedza miała mieć charakter praktyczny. Pokazywanie wzoru rozwoju. wychowanie jest pewną twórczością.

- jako podmiot-

- relacja wychowawca - wychowanek-wykształca się relacja mistrz-uczeń. Jest wzorem relacji wychowawczej. Jest relacją nierównoważoną. Uczeń stoi niżej od mistrza, uczeń uczy się od niego. Relacja w której nie tylko uczeń ale i nauczyciel jest podmiotem. podmiotowość metafizyczna/antyczna i osobowa. Człowiek rozwija się przez całe życie, zmienia się nauczyciel również. Przez całe ,życie podlega wychowaniu, samowychowaniu. Ciągle podlega różnym wpływom.

Wolność wychowawcy - wolność wychowanka

- koncepcje wolności-wolność jest omylna. Wolność jest pewną cechą człowieka. Wolność nie jest elementem … jest czym co dojrzewa razem z człowiekiem np. wolność małego dziecka jest ograniczona. Wolność może być zniewoleniem. Wolność związana jest z odpowiedzialnością.

- wolność absolutna

- wychowawca - wychowanek (relacja wolności)- to relacja dwustronna wychowawca powinien uwzględnić wolność wychowanka. Wychowawca ma prawo do popełniania błędów.

Odpowiedzialność nauczyciela (wychowawcy)

społeczna - przygotowuje do życia w społeczeństwie (wychowanie jest zawsze społeczne)odpowiada za społeczeństwo, nauczyciel działa w imieniu społeczeństwa, jest pracą uspołecznioną; nauczyciel nie jest jedynym czynnikiem wychowania mogą być np.: środ. Rówieśnicze, media tradycja.

Moralna- odpowiedzialność dla dobra, jest zależny od specyfiki zawodu.

prawna- są przepisy prawa stanowionego i przepisy szczegółowe(np. Karta nauczyciela) prawo karne. Za wychowanków odpowiada nauczyciel nie tylko na terenie szkoły także np. podczas wycieczek szkolnych organizowanych przez nauczyciela. Prawo pracy.

Religijna-nie można udawać że wychowanie odbywa się w tym kontekście. Jeśli nauczyciel jest religijny uważa że ten kontekst jest ważny nie może o tym zapomnieć. trzeba pogłębić motywację; pokazać że wydobycie tych dobrych stosunków np. w rodzinie ma znaczenie religijne. W czł. Istnieją sfera tajemniczości to można pokazać z perspektywy religijnej. Człowieka nie można w pełni zrozumieć gdy nie ma w nim Chrystusa. Wzorem jest Chrystus ponieważ jest realnym wzorem bo żył na ziemi. Religia ukazuje sens. Perspektywa religijna ukazuje nam właściwą antropologię. Człowiek jest istotą w której działają siły, które mogą czł. Zniszczyć.

granice odpowiedzialności- nauczyciel jest niedoskonały może popełniać błędy. Wychowankowie mogą złe cechy przyjąć od nauczyciela np. picie alkoholu.

ryzyko w wychowaniu - ten kto nie błądzi ten nie działa. Najlepiej jest dawać dobre rady z których nic nie wynika. wychowania nie można rozpatrywać wyłącznie pod kątem efektywności. Wychowanie jest nieprzewidywalne nie daję efektów od razu. Wychowanie nie odbywa się na równym poziomie. Nauczyciel jest na innym wyższym poziomie w stosunku do ucznia. Relacja wychowawcy jest relacją ,,miłości” w tym znaczeniu że ja chcę dobrze dla kogoś, może to być odrzucone przez wychowanka. Najbardziej widoczny jest ten efekt u rodziców.

---