13. e

M. Foucault: Powiedziane, napisane. Szaleństwo i literatura

KIM JEST AUTOR?

• współczesna literatura - obojętność wobec autora, literatura odsyła do samej siebie;

• s. 201 [w literaturze] chodzi o otwarcie przestrzeni, w której piszący podmiot nieustannie znika;

• s. 201 pisanie przypomina dziś ofiarę złożoną z życia albo też dobrowolne zniknięcie Ja, którego nie trzeba już przedstawiać;

• dzieło nie unieśmiertelnia a zabija autora;

• unieważnia się indywidualny charakter podmiotu piszącego - przez chwyty pisarskie podmiot pozbywa się znaków wyjątkowości, wyróżnia go forma nieobecności, cechą zasadniczą pisarstwa - śmierć.

Co przeszkadza w rozpoznaniu konsekwencji istnienia autora?

• dzieło - czy wszystko, co autor napisał / powiedział / zostawił - to dzieło? (kwit z pralni na przykład) - stąd problem, kim jest autor, skoro nie ma teorii dzieła;

• pisanie - jako namysł nad warunkami tekstu. W znaczeniu potocznym może zachować empiryczny charakter autora;

• nazwisko - nazwa własna - między deskrypcją a desygnacją. Dane nazwisko pozwala zgrupować pewną ilość tekstów i oddzielić je od innych. Nazwisko autora porusza się na granicy tekstów, oddziela jedne od drugich. Funkcja autora charakteryzuje sposób istnienia wypowiedzi, jej obieg, funkcjonowanie.

Funkcja autora (wypowiedź, spełniająca funkcję):

• przedmiot będący czyjąś własnością;

• nie jest powszechna czy stała (były teksty anonimowe. Formuła „Hipokrates powiedział” - to nie był znak autorstwa a autorytetu. Zmiana dopiero w XVII / XVIII wieku). W nauce - funkcja autora ulega zatarciu. Wypowiedzi literackie musiały mieć nazwisko autora;

• wynik złożonej operacji tworzącej racjonalną całość, czyli autora. Autor to efekt wyławiania z tekstu cech fundamentalnych, ustalania granic, ustanawiania ciągłości. Czasem dowodzi się wartości tekstu powołując się na świętość autora. Autor (według współczesnej krytyki) to to, co pozwala wyjaśnić obecność niektórych zdarzeń w dziele. Autor t o też zasada jedności pisania. Dzięki niemu można zredukować różnice między tekstami. Autor to też źródło ekspresji;

• znaki odsyłające do autora w tekście - np. zaimki. Ale funkcja autora jest pomiędzy pisarzem realnym a fikcyjnym mówcą.

s. 212 funkcja autora związana jest z prawnym i instytucjonalnym systemem, który otacza, określa i umożliwia uniwersum dyskursu; nie występuje nigdy w ten sam sposób we wszystkich typach dyskursów, we wszystkich epokach i typach cywilizacji, nie daje się zdefiniować przez spontaniczną atrybucję dyskursu do jego twórcy, lecz przez bardzo złożony ciąg operacji nie odsyła zwyczajnie do rzeczywistej osoby;

• pozycję transdyskursywną zajmują autorzy 1 teorii, tradycji, dyscypliny;

• fundatorzy dyskursywności - ani wielcy pisarze, ani autorzy kanonicznych tekstów; stworzyli możliwość i regułę tworzenia innych tekstów (na przykład Freud i Marks);

• akt założycielski - w przypadku nauk - na tym samym poziomie, co jego przyszłe transformacje. W dyskursie - różni się od przyszłych przekształceń, pozostaje poza przyszłymi modyfikacjami. Akt założycielski nie może być zapomniany;

• trzeba podmiot pozbawić roli fundamentu i źródła i analizować jako funkcję dyskursu.

1

---