3794

Urlop ojcowski jest samodzielnym urlopem przysługującym pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko do ukończenia przez nie 12. miesiąca życia. Jedynym warunkiem uzyskania prawa do tego urlopu jest posiadanie przez ojca statusu pracownika. Ojciec dziecka musi zatem być zatrudniony w ramach stosunku pracy, tj. na podstawie umowy o pracę, mianowania, powołania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę.

Ojciec dziecka ma prawo do urlopu ojcowskiego również wówczas, gdy matka dziecka nie jest zatrudniona w ramach stosunku pracy, lecz prowadzi działalność gospodarczą, świadczy usługi na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło lub w ogóle nie pracuje. Wystarczy, że 7 dni przed skorzystaniem z prawa do urlopu ojcowskiego ojciec dziecka złoży pracodawcy na piśmie wniosek o udzielenie tego urlopu. Pracownik - ojciec dziecka może skorzystać z urlopu ojcowskiego, ale nie musi. Jeśli jednak złoży wniosek o jego wykorzystanie, pracodawca ma obowiązek urlopu tego udzielić.

Odmienny charakter ma urlop udzielany ojcom na warunkach urlopu macierzyńskiego. Chodzi o tę część urlopu macierzyńskiego, którą po 14 tygodniach od dnia porodu może przekazać ojcu matka dziecka. Ta część urlopu może być przekazana tacie tylko wówczas, jeśli przysługuje mamie. Oznacza to, że zarówno matka dziecka, jak i ojciec dziecka muszą być zatrudnieni w ramach stosunku pracy. Jeżeli więc mama dziecka nie pracuje na podstawie umowy o pracę, mianowania, powołania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę, lecz świadczy usługi na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło, prowadzi działalność gospodarczą albo w ogóle nie pracuje, nie przysługuje jej urlop macierzyński. Skoro matce dziecka nie przysługuje urlop macierzyński, nie może ona przekazać swojej części urlopu pracownikowi - ojcu dziecka. Ojciec dziecka może w takim przypadku skorzystać jedynie z jednego tygodnia urlopu ojcowskiego.

Artykuł 182 ³ kp wskazuje, że wymiar urlopu ojcowskiego wynosi 2 tygodnie. Jednak ten wymiar urlopu obowiązywać będzie dopiero od 1 stycznia 2012 r. Zgodnie z przepisami przejściowymi urlop ojcowski od 1 stycznia 2010 r. do końca 2011 r. może być udzielany na jeden tydzień. Ponieważ przepis wyraźnie stanowi, że urlop ten przysługuje w wymiarze tygodnia, a nie 7 dni, oznacza to, że urlopu tego nie można dzielić i wykorzystywać w dniach. Wymiar tego urlopu jest taki sam dla pracowników niepełnoetatowych.

Tydzień urlopu ojcowskiego, tak jak i urlopu macierzyńskiego, powinien być udzielany na 7 kolejnych dni kalendarzowych. Nie ma zatem znaczenia czy w tym czasie przypadają święta lub dni wolne udzielone w zamian za święta przypadające w soboty.

Niezależnie od urlopu ojcowskiego nadal ojcom przysługują 2 dni zwolnienia od pracy z tytułu urodzenia dziecka (tzw. urlop okolicznościowy) oraz 2 dni opieki w roku kalendarzowym z tytułu wychowywania co najmniej jednego dziecka w wieku do 14 lat. Te ostatnie 2 dni zwolnienia od pracy przysługują jednak tylko jednemu z rodziców, jeśli oboje są zatrudnieni. Wówczas rodzic, który chce z tych dni skorzystać, składa pracodawcy w tej sprawie wniosek z jednoczesnym oświadczeniem, że drugi rodzic nie korzysta z tego uprawnienia.

Jeżeli matka dziecka nie jest pracownicą, lecz świadczy usługi na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło albo prowadzi własną działalność gospodarczą, wtedy pracownikowi - ojcu dziecka przysługują 2 dni zwolnienia od pracy na opiekę. Te dni wolne przysługują również wówczas, gdy matka dziecka w ogóle nie pracuje lub jest zatrudniona, ale przebywa na urlopie wychowawczym.

Dodatkowy urlop macierzyński przysługuje pracownikom od 1 stycznia 2010 r. Żaden przepis przejściowy nie stanowi, że z urlopu można skorzystać wyłącznie na dziecko urodzone po 1 stycznia 2010 r. Oznacza to, że dodatkowy urlop macierzyński przysługuje również wówczas, gdy dziecko urodziło się w 2009 r. Należy jednak pamiętać, że urlop ten może być wykorzystany jedynie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim (art. 182 ¹ § 2 kp). Oznacza to, że jeśli pracownica zakończyła urlop macierzyński 31 grudnia 2009 r. lub później (np. w połowie stycznia 2010 r.), może skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, również wówczas, gdy dziecko urodziło się przed 1 stycznia 2010 r.

Podstawa prawna: