LOGISTYKA ZAOPATRZENIA
Sprzężenia informacyjne
w planowaniu potrzeb materiałowych
Tradycyjne systemy zaopatrzeniowe były ukierunkowane
przede wszystkim na to, aby zapasy odtwarzać
niezwłocznie po zaistnieniu dużego rozchodu,
sprowadzającego je do niebezpiecznie niskiego poziomu.
Tymczasem w produkcji montażowej ( zwłaszcza jednostkowej, np. w przemyśle okrętowym ) często mamy do czynienia z dużym rozchodem, po którym przez dłuższy czas nie wystąpi nowe zapotrzebowanie.
Niezwłoczne odnawianie zapasu nie miałoby, oczywiście, w tym przypadku sensu ( chyba że na produkcję innych części ).
Planowanie potrzeb materiałowych, na co składa się układ sprzężeń zwrotnych, rozpoczyna się średnioterminowym zagregowanym planowaniem produkcji ( moduł 1 ).
W pierwszej kolejności są określane wielkości produkcji, rozmiary niezbędnej siły roboczej i normy zapasów na nadchodzący okres, obejmujący zazwyczaj od 6 do 24 miesięcy. Podstawową jednostką czasu dla omawianego modułu jest jeden miesiąc. W podziale na miesiące planuje się produkcję ustalonych grup wyrobów, wytwarzanych na tych samych maszynach i urządzeniach.
Omawiane stadium planowania jest z co najmniej dwóch powodów szczególnie ważne. Po pierwsze, umożliwia ono prawidłowe zaprogramowanie wykorzystania mocy produkcyjnych. Po drugie, sprawia, że - wobec podobieństwa wyrobów zaliczonych do danej grupy oraz natury przepływów produkcji - zarówno agregacja, jak i późniejsza dezagregacja wyrobów są zadaniami stosunkowo prostymi. Tworzone w tym module zagregowane plany będą następnie wykorzystywane
w planowaniu operacyjnym ( krótkoterminowym ).
Kolejnym ogniwem jest moduł 2 ( zarządzanie popytem ), w którym następuje synchronizacja informacji o potrzebach wynikających z popytu i o warunkach zakupów ( dostaw ). Informacje napływają z pięciu różnych źródeł. Jednym z nich jest prognozowanie krótkoterminowe. Innymi istotnymi źródłami informacji są: planowanie i harmonogramowanie dystrybucji
( moduł 3 ) oraz zamówienia i umowy wejściowe, kontrola realizacji ( moduł 4 ).
Centralnym punktem całej omawianej struktury jest kompleksowe harmonogramowanie produkcji
( moduł 5 ),w którego ramach następuje połączenie zagadnień marketingowych i produkcyjnych oraz ustalenie krótkoterminowych operacji produkcyjnych.
W omawianym module następuje dezagregacja planów powstałych w module 1 i powiązanie konkretnych pozycji ( detali ) z czasem oraz miejscem ich wykonania. Odcinki czasu są teraz oczywiście krótsze od występujących w zagregowanym planie produkcji, zazwyczaj są to dni lub tygodnie.
Podstawą kompleksowego ( głównego ) harmonogramu produkcji musza być realne przesłanki, zatem powinien on uwzględniać np. żądane przez odbiorców terminy dostaw. Istotnym zagadnieniem powstającym w czasie kompleksowego planowania produkcji jest horyzont czasowy harmonogramów. Odpowiedź na to pytanie daje skumulowanie odpowiednich czasów ( czasu niezbędnego do zakupienia potrzebnego materiału, czasu przekształcenia go w półfabrykat itd.) dla każdej pozycji figurującej w planie. Najdłuższy z tych skumulowanych czasów wyznacza wspomniany horyzont planu ( harmonogramu ).
Oczywiście byłoby rzeczą pożądaną, aby kompleksowy ( główny ) harmonogram produkcji zapewniał minimalne koszty związane z jego realizacją. Jednak w warunkach
produkcji montażowej trzeba się liczyć z istnieniem „wąskich gardeł”, występowaniem zmian w przepływach rzeczowych, korektami zamówień odbiorców, awariami maszyn i innymi zdarzeniami losowymi. Na podstawie doświadczenia powinno się zatem formułować zadania możliwe do wykonania, a zarazem odpowiednio elastyczne i uzasadnione ekonomicznie. Moduł 6 ( harmonogramowanie wyrobów gotowych, zwany niekiedy harmonogramowaniem końcowego montażu ) występuje wtedy, gdy wyroby te nie są ujmowane w module 5.Przedmiotem modułu 7 jest planowanie potrzeb materiałowych. Zachodzi w nim przekształcenie kompleksowego harmonogramowania produkcji w szczegółowy harmonogram produkcji lub dostaw wszystkich elementów składowych i materiałów ( przekrój ilościowo-czasowy ). Jest to zagadnienie bardzo złożone, ponieważ dotyczy często tysięcy, a nawet 10-ków tysięcy pozycji np. branża elektroniczna.
Po opracowaniu realnego kompleksowego harmonogramu produkcji ( moduł 5 ) możliwe jest już sporządzenie harmonogramu operacyjnego ( moduł 9 ). Pozwoli on na uruchamianie własnej produkcji elementów lub zamówienie odpowiednich materiałów. Przedstawiony system nie będzie mógł efektywnie funkcjonować, jeśli nie będzie działał moduł 11 ( sterowanie produkcją / materiałami i sprzężenia zwrotne ).W ramach tego ostatniego musi być ustalona odpowiedzialność za działania operacyjne, a także muszą być prawidłowo i terminowo aktualizowane Stany zapasów materiałów i robót w toku.
Powinny być również niezwłocznie sygnalizowane ( sprzężenia zwrotne ! ) wszelkie odchylenia od planu ( harmonogramu ). Odchylenia te dotyczą np. zmian w zamówieniach odbiorców i prognozach lub w poziomach i strukturze zapasów. Istotne są również wszelkie informacje o trudnościach produkcyjnych ( awarie maszyn, odchylenia od norm jakościowych itp.) i zmianach Konstrukcyjnych.