CHARAKTERYSTYKA ZAWODOWA TECHNIKA ELEKTRORADIOLOGII

Technicy elektroradiologii najczęściej znajdują zatrudnienie w lecznictwie, a mia­nowicie w pracowniach i zakładach radiologii lub radioterapii, w zakładach medy­cyny nuklearnej oraz w innych dziedzinach diagnostyki elektromedycznej, np. w pracowniach densytometrii, elektrokardiografii, lub też elektroencefalografii.

W miejscu zatrudnienia technik wykonuje badanie lub odpowiednie zabiegi zgod­nie z zaleceniami lekarza, organizuje pracę, dba i troszczy się o stan pacjenta oraz o stan powierzonej mu aparatury.

Cechy technika elektroradiologa

Jako niezbędne minimum zapewniające sukces w pracy należy uznać

1. odpowiednio wysoki wskaźnik inteligencji,

2. akceptowanie godności człowieka,

3. umiejętność nawiązywania kontaktów międzyludzkich,

4. rozwinięty system sa­mokontroli,

5.życzliwy stosunek do otaczających nas ludzi i świata.

Wśród podstawowych wzorców zachowań należy wymienić

• stosunek do pa­cjenta,

• wzajemne relacje z innymi grupami zawodowymi,

• zdolność do identyfiko­wania się z miejscem pracy

• wewnętrzną potrzebę stałego doskonalenia zawo­dowego.

Stosunek do pacjenta

W pracowni radiologicznej technik elektroradiologii jest zwykle pierwszą, a czę­sto jedyną osobą, która ma bezpośredni kontakt z pacjentem. Codzienna dbałość o wygląd, schludny i estetyczny ubiór, a także odpowiednie zachowanie pozy­tywnie oddziaływają na chorego. Jeśli do badania zgłasza się jednocześnie kilku pacjentów, uspokajająco działa poinformowanie ich o kolejności przyjęć, którą ustala technik na podstawie stanu chorego i(lub) porządku zgłoszeń. Ważnym mo­mentem jest nawiązanie bezpośredniego kontaktu z pacjentem.

Przed badaniem do obowiązków technika należy:

• Ustalenie przyczyny zgłoszenia się chorego do pracowni radiologicznej oraz załączenie do skierowania krótkiej notatki na temat dolegliwości pacjenta, oko­liczności ich powstania i umiejscowienia. Dane te ułatwiają lekarzowi później­szą interpretację wyników badań.

• Poinformowanie zainteresowanego o przebiegu badania oraz o tym, jak ma się w czasie badania zachowywać.

• Jeśli badanie lub zabieg są związane z możliwością wystąpienia powikłań, na­leży możliwie zwięźle i zrozumiale przedstawić ryzyko, na jakie narażony jest chory i uzyskać jego zgodę ustną i(lub) pisemną.

W czasie badania należy wykazać szczególne zainteresowanie pacjentem. Za­pewnienie odpowiedniej intymności, pomoc w przygotowaniu się do badania, szczególnie osobom w zaawansowanym wieku lub niepełnosprawnym, a także ograniczenie do minimum wszelkich negatywnych doznań fizycznych w czasie układania pacjenta, stosowania ucisku lub taśm unieruchamiających mają podsta­wowe znaczenie.

Przed zwolnieniem chorego technik ocenia wykonane zdjęcie pod względem ja­kości, a następnie konsultuje je z lekarzem nadzorującym bieżącą pracę. Postępo­wanie takie służy upewnieniu się, czy dokumentacja jest wyczerpująca i nie wyma­ga zdjęć lub badań dodatkowych, a tym samym usprawnia proces diagnostyczny i skraca pobyt chorego w szpitalu, gdyż zapobiega ponownemu wzywaniu chorego do zakładu radiologii.

Współpraca z innymi grupami zawodowymi

We współczesnym lecznictwie podstawową formą realizacji zadań jest praca ze­społowa. Można wyróżnić różne, ściśle ze sobą współpracujące, grupy zawodowe. Są to lekarze, technicy elektroradiologii, pielęgniarki, inżynierowie nadzorujący pracę urządzeń technicznych i systemów informatycznych, rejestratorki, sekretarki medyczne i inni przedstawiciele personelu pomocniczego. Wśród podstawowych warunków, które przyczyniają się do zgodnej i harmonijnej pracy wymienionego zespołu, należy przede wszystkim wymienić:

• Świadomość wspólnych celów, jakimi są dobro chorego i konkurencyjność re­prezentowanej jednostki organizacyjnej. Szczególnie należy się wystrzegać uwag krytycznych dotyczących przełożonych, podwładnych, lub też organizacji pracy przy pacjencie lub innych osobach nie należących do zespołu.

• Partnerstwo, które wyraża się wzajemną życzliwością i poszanowaniem odmien­nych poglądów i postaw. Ze względu na pełną odpowiedzialność lekarza za wy­nik badania, technik jest mu podporządkowany i świadomie powinien uznać jego kierownictwo. W tym przypadku partnerstwo opiera się na wzajemnym zro­zumieniu, zaufaniu i szacunku do wykonywanej pracy.

• Rywalizację między członkami zespołu posługującą się czystymi i powszechnie akceptowanymi środkami, np. wiedzą, doświadczeniem, lub też gotowością do solidnego wypełnienia obowiązków.

• Brak akceptacji dla przewinień dyscyplinarnych, oczywistych zaniedbań lub po­wtarzających się błędów.

Zdolność do identyfikowania się z miejscem pracy

Z punktu widzenia funkcjonowania pracowni (zakładu radiologii) grupa zawo­dowa techników odgrywa kluczową rolę. Technik elektroradiologii jest osobą usy­tuowaną w centrum kadrowej struktury zakładu. Jest przede wszystkim istotnym ogniwem łączącym pacjenta z lekarzem. Jakość techniczna wykonywanej przez niego dokumentacji bardzo często decyduje o wiarygodności rozpoznania. W cza­sie licznych codziennych obowiązków technicy ściśle współpracują z rejestracją, nadzorem technicznym aparatury, pielęgniarkami oraz lekarzami innych specjalno­ści, którzy oczekują na wynik badania radiologicznego. W aspekcie tak szeroko po­jętych obowiązków grupa zawodowa techników elektroradiologii ma istotny wpływ na jakość pracy i atmosferę panującą w zakładzie radiologii.

Doskonalenie zawodowe

Ustawiczne kształcenie podyplomowe należy do podstawowych obowiązków każdego fachowego pracownika ochrony zdrowia. W dziedzinie radiologii i technik obrazowych doskonalenie zawodowe ma znaczenie szczególne. W żadnej innej dziedzinie medycyny nie mamy bowiem do czynienia z tak szybkim postępem me­dycznym i tak istotnym wzbogaceniem możliwości rozpoznawczych. Wraz z roz­wojem nowych systemów obrazowania ciała ludzkiego, stopniowej zmianie ulega środowisko pracy techników e1ektroradiologii. Dotyczy to zwłaszcza wzrastającej roli automatyzacji procesów technologicznych i coraz głębszej ingerencji informa­tyki w codzienną pracę zakładu radiologii. Odpowiednio wykształcony i doświad­czony technik elektroradiologii może stać się bardzo cennym partnerem dla lekarza i administracji ośrodka zarówno w planowaniu nowoczesnej infrastruktury pracow­ni (zakładu), jak i wdrażaniu nowych metod do praktyki oraz zapewnieniu ciągłości ich pracy.

Istotnym czynnikiem inspirującym potrzebę stałego kształcenia podyplomowego powinna być świadomość, że kształcenie e1ektroradiologów, prowadzone nawet na najwyższym poziomie, szczególnie obecnie w okresie rewolucji naukowo-technicz­nej może przekazać swym absolwentom zaledwie podstawy teoretycznej i prak­tycznej wiedzy niezbędnej do wykonywania przyszłego zawodu. Jednocześnie z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że w miarę rozwoju wolnego ryn­ku usług medycznych i zdrowej konkurencji, a także w miarę kształtowania się co­raz głębszej ingerencji międzynarodowej, prezentowana wiedza i biegłość zawodo­wa w większym niż dotychczas stopniu będą decydować o pozycji ekonomicznej i społecznej technika elektroradiologii.

Rola technika elektroradiologii w zakładzie diagnostyki obrazowej

1. Opieka nad pacjentem

Technik rozpoczyna procedurę obrazowania tylko wówczas, gdy ma przekonanie, że:

• pacjent został właściwie zidentyfikowany,

• żadna z wcześniej przeprowadzonych procedur obrazowania nie dostarczyła już pożądanych informacji,

• badanie jest uzasadnione względami medycznymi,

• żadne inne zastępcze postępowanie lub badanie nie zapewni ostatecznego rozpoznania,

• przygotowanie pacjenta i (lub) środki cieniujące zostały zastosowane właściwie,

• zapewniona jest stosowna późniejsza opieka,

• zastosowane zostały rekomendowane procedury ochrony poczętego dziecka,

• podjęte zostały wszelkie środki w celu zapobieżenia przenoszeniu zakażenia,

• przestrzegane są normy etyczne.

Ułożenie pacjenta

Obowiązkiem technika jest takie ułożenie pacjenta względem filmu oraz kierunku wiązki promieni rtg, aby osiągnąć optymalny obraz. Muszą być uwzględnione następujące aspekty: .

• komfort pacjenta,

• unieruchomienie,

• zakładowe protokoły i ich niezbędne modyfikacje,

• ochrona przed promieniowaniem wszystkich obecnych.

Parametry ekspozycji

Technik elektroradiologii jest odpowiedzialny za dobór właściwych parametrów ekspozycji oraz materiałów rejestrujących obraz w celu osiągnięcia optymalnych gęstości optycznych i szczegółów obrazu (ostrość). Należy uwzględnić:

• siłę penetracji wiązki,

• właściwe zastosowanie urządzeń do automatycznej ekspozycji lub parametrów mAs - czas - odległość,

• wybór ogniska i mocy lampy,

• zastosowanie wszystkich możliwych i właściwych środków w celu ograniczenia pierwotnego i wtórnego promieniowania,

• wybór systemu zapisu obrazu i wymaganej obróbki.

Ekspozycja na promieniowanie i optymalizacja dawki

Technik ponosi główną odpowiedzialność za ryzyko zmian somatycznych i gene­tycznych wynikających z promieniowania jonizującego. Pod uwagę powinny być wzięte następujące aspekty:

• czy urządzenie jest stosowane zgodnie z przeznaczeniem?

• czy jest właściwa filtracja wiązki pierwotnej?

• czy właściwie dobrano i zastosowano urządzenia kontrolujące napromieniowanie podczas każdej ekspozycji?

• czy użyto właściwej osłony gonad?

• czy zastosowano zalecane procedury ochrony dziecka poczętego?

• czy personel jest na bieżąco zapoznany z aktualnymi wymaganiami ochrony ra­diologicznej.

Zapis obrazu

Obowiązkiem technika jest obsługiwać i kontrolować wszystkie etapy związane z wytwarzaniem i przechowywaniem obrazów. Powinien być on w stanie ocenić ja­kość obrazu pod względem technicznym. Technik odpowiada za:

• urządzenia do obróbki i chemikalia,

• jakość obrazu,

• prawidłową, kompletną i trwałą identyfikację zdjęcia (jest to wymaganie me­dyczno-prawne ),

• ocenę, czy dokumentacja została zakończona.

Sprzęt

Technik elektroradiologii zwraca szczególną uwagę na:

• stopień zagrożenia pacjenta, personelu lub osób trzecich,

• ograniczenie dawki promieniowania do minimum,

• stan techniczny i właściwe stosowanie aparatury,

• stały nadzór stanu technicznego aparatury.

Aby wypełnić te zadania, technik musi sprawdzać, czy dostarczony sprzęt pracu­je zadowalająco, przeprowadzić odpowiednie testy i sprawdziany w celu monitoro­wania działania sprzętu.

Technik odpowiada za:

• to, żeby sprzęt pomiarowy potrzebny do przeprowadzania testów był dostępny w zakładzie i funkcjonował prawidłowo,

• zgłaszanie niesprawności urządzeń lub ich wadliwego działania służbom tech­nicznym,

• zapewnienie, aby sprzęt i jego otoczenie nie stwarzały niebezpieczeństwa dla zdrowia,

• wybór sprzętu i wyposażenia, które sprzyjają dobrym wynikom pracy.

4

---