BOTANIKA - WYKŁAD 4 - 27.10.2009

Rodzina: Brassicaceae - krzyżowe

*K₂₊₂C₄A_2+4!G₍₂₎

• Wiele roślin o wartości pokarmowej i paszowej, większość jednak stanowią chwasty, które zawierają trujące glikozydy (gł. w nasionach)

• Liście odziomkowe są najczęściej lirowate, zwykle tworzą rozetki

• Kwiatostan grono

• Działki kielicha w dwóch okółkach, ustawione na krzyż

• Spośród sześciu pręcików - cztery wewnętrzne są dłuższe od dwóch zewnętrznych (są czterolistne)

• Dwukrotny słupek z tzw. fałszywą przegrodą

• Owoc- łuszczyna (znacznie dłuższa niż szersza) lub łuszczynka

• Nasiona bezbielmowe

• Przedstawiciele: kapusta głowiasta, kapusta brukselska, brukselka, kapusta kalafior, kapusta bezgłowa, kapusta rzepak, kapusta polna, kapusta czarna, rzodkiew zwyczajna, chrzan pospolity, lewkonia, maciejka, lak, miesiącznica trwała, warzucha polska, gorczyca polna, rzeżucha łąkowa, tasznik pospolity, stuliusz lekarski

Rodzina: Solanaceae - psiankowate

*K₍₅₎[C₍₅₎A₅]G₍₂₎

• Rośliny zielne lub zdrewniałe

• Wiele gatunków zawiera trujące alkaloidy i glikozydy

• Bikolateralne wiązki przewodzące

• Ulistnienie skrętoległe

• Kwiaty zebrane zazwyczaj w sierpiki

• 2-komorowa zalążnia zawierająca liczne zalążki na środkowym łożysku

• Owoc - jagoda lub torebka

• Przedstawiciele: ziemniak, pomidor, papryka, oberżyna (bakłażan), tytoń szlachetny, petunia, miechunka rozdęta, kolcowój szkarlatny, lulecznica kraińska, pokrzyk wilcza jagoda, lulek czarny, psianka słodkogórz

Rodzina: Papaveraceae - makowate

*K₂C₂₊₂A_nG_(2+n)

• Rośliny zielne o liściach skrętoległych i zwykle podzielonych

• Kwiaty posiadają dwie, opadające po rozkwitnięciu działki kielicha oraz koronę złożoną z 4 płatków

• Pręcików wiele, słupek jeden, górny

• Owoc - torebka

• Rośliny posiadają różnej barwy sok mleczny (u glistnika żółty, u maku biały - opium)

• Przedstawiciele: mak polny, mak lekarski, glistnik jaskółcze ziele

Rodzina: Caryophyllaceae - goździkowate

*K₍₅₎C₅A₅₊₅G₍₅₎

• Do rodziny należy 98 rodzajów

• Rośliny zielne

• Ok. 2000 gatunków

• W Polsce występuje ok. 100 gatunków

• Liście pojedyncze, całobrzegie

• Ulistnienie naprzeciwległe

• Znoszą bardzo wysokie zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi (ołowiem, cynkiem, miedzią), są stosowane przy rekultywacji środowiska

• W łodygach występuje merystem stawowy, który umożliwia wzrost w wielu międzywęźlach równocześnie

• Liście wyrastają po dwa naprzeciwko siebie

• Owoce - torebki, rzadziej jagody lub orzeszki

• Przedstawiciele: kąkol polny, chaber, bławatek, bniec biały, bniec czerwony, firletka, poszarpana, goździcznik skalnicowy, gwiazdnica błotna, rogownica polna

Rodzina: Boraginaceae - ogórecznikowate (szorstkolistne)

*K₍₅₎[C₍₅₎A₅]G₍₂₎

• Ulistnienie skrętoległe

• Liście pojedyncze

• Kwiaty przeważnie promieniste

• Korona z osklepkami

• Pręcików 5

• Słupek górny

• Zalążnia dwukomorowa, podzielona fałszywą przegrodą

• Owoc - czterodzielna rozłupnia

• Wszystkie rośliny zawierają rakotwórcze alkaloidy

• Przedstawiciele: heliotrop zwyczajny, miodunka ćma, farbownik, niezapominajka polna, ogórecznik lekarski, żmijowiec czerwony, żywokost lekarski

Rodzina: Ericaceae - wrzosowate

*K₅C₍₅₎A₅₊₅G_(5)dolny

*K₄C₍₄₎A₄₊₄G_(4)górny

• Krzewinki i krzewy, rzadko drzewa (np. niektóre różaneczniki)

• Rosną w borach i lasach sosnowych, na kwaśnych glebach, także na torfowiskach

• Kwiaty są 4- lub 5-krotne

• Korona składa się z 5 płatków

• Pręcików jest 10

• Słupek zbudowany jest z 5 owocolistków, dolny

• Liście pojedyncze, igiełkowate, skrętoległe, blaszka wywinięta jest ku dołowi; zimozielone (nie zasychają na zimę)

• W korzeniach występuje mikoryza wewnętrzna - symbioza z grzybami

• Owoc - torebka, jeżeli słupek jest górny i jagoda, jeśli słupek jest dolny

• Przedstawiciele: borówka czernica, borówka czerwona, borówka bagienna, żurawina błotna, wrzos zwyczajny, wrzosiec bagienny (roślina chroniona), bagno zwyczajne, różanecznik żółty (rododendron) - symetria grzbiecista, mącznica lekarska