SEMINARIUM 05- ZESPOŁY RUCHOWE I KORZENIOWE

Zespoły ruchowe :

1. Zespół piramidowy

2. Zespół wiotki

3. Zespoły móżdżkowe

4. Zespoły pozapiramidowe

AD. 1 Zespół piramidowy = spastyczny= kurczowy= ośrodkowego neuronu ruchowego

1. przyczyna : uszkodzenie dróg piramidowych

2. objawy

1. niedowład / porażenie globalne (rozlane) - hemi /para -plegia/ pareza całej grupy mięsni

2. wygórowanie odruchów ścięgnistych i okostnowych ( z mięśnia dwugłowego i trójgłowego, okostnowego promieniowego, kolanowego , skokowego )

3. rzepkotrząs, stopotrząs

4. scyzorykowe wzmożenie napięcia mięsni

5. zniesienie/ osłabienie odruchów skórnych ( odruch brzuszny, nosidłowy, podeszwowy- fizjologicznie odruch podeszwowy jest, patologicznie go nie ma )

6. obecność odruchów patologicznych ( odruchów obcych nie występujących w zdrowiu)

Odruchy w zespole piramidowym :

1. objaw Babińskiego- drażnienie bocznego brzegu stopy powoduje wyprostowanie palucha i rozczapierzenie palców.

2. Objaw Oppenheima- silne przeciągnięcie palcami po krawędzi łydki powoduje wyprostowanie palucha i rozczapierzenie palców.

3. Objaw Gordona - ucisk/ drażnienie łyki powoduje wyprostowanie palucha i rozczapierzenie palców.

4. objaw Rossolimo- uderzenie dłonią w palce stóp powoduje podeszwowe zgięcie palców.

Jednostronny brak odruchu Mayera- zgięcie palca środkowego wywołane przywiedzeniem i wyprostowaniem kciuka.

Ocena niedowładu/ porażenia - skala Loverda :

1. brak ruchu i napięcia mięsni

2. ślad napięcia mięsni

3. ślad ruchu, bez przezwyciężenia siły ciążenia

4. ruch przeciążający siłę ciążenia, nie pokonujący oporu

4 (-) - ruch pokonujący niewielki opór

4 - ruch pokonujący umiarkowany opór

4 (+) - ruch pokonujący submax opór

5- prawidłowa siła mięsni

Lokalizacja uszkodzenia a rozległość niedowładu w zespole piramidowym :

1. kora mózgowa- monopareza ( niedowład 1 kończyny), monoplegia, niedowład twarzy, niedowład ręki

2. istota biała podkorowa - porażenie twarzowo- ramienne

3. torebka wewnętrzna- niedowład połowiczy ( hemipareza) ew. z niedoczulicą połowiczą, niedowładem ośrodkowym n. VII, XII, niedowidzenie połowicze

4. pień mózgu- tripareza ( porażenie 3 kończyn ), tetrapareza ( porażenie 4 kończyn) , zespół naprzemienny ( porażenie n. Czaszkowego po stronie uszkodzenia, porażenie połowicze po stronie przeciwnej)

5. rdzeń kręgowy- bez porażenia nn. Czaszkowych, tetrapareza ( uszkodzenie w obrębie odc. Szyjnego), parapareza ( niedowład kończyn dolnych)

AD.2 -Zespół wiotki= obwodowy= obwodowego neuronu ruchowego

1. przyczyna : uszkodzenie nerwu , korzenia

2. objawy :

1. niedowład / porażenie ograniczone

2. osłabienie / zniesienie odruchów ścięgnistych i okostnowych

3. zaniki mięśniowe ( ograniczone do porażonych mięsni )

4. spadek napięcie mięsni

W zespole wiotkim wywołanym uszkodzeniem rogów przednich obserwuje się także drżenie pęczkowe ( fascykulacje) - cecha SLA .

Badaniem pomocniczym w ocenie zespołu wiotkiego jest elektromiografia. W zapisie EMG obserwujemy „ zapis neurogenny „ -wzrost liczby potencjałów wkłucia; potencjały odnerwienia, wydłużenie i wzrost amplitudy jednostki ruchowej.

Udar mózgu powoduje zespół spastyczny przedstawiając obraz nietypowy - spadek napięcia mięśniowego, słabe odruchy = zespół piramidowy z niskim napięciem . Po pewnym czasie napięcie wzrasta, odruchy stają się wygórowane.

AD.3 Zespoły móżdżkowe

1) zespół robaka móżdżku :

1. objaw Romberga - chory pada do tyłu / boku przy zamkniętych oczach, rękach przed siebie, palce i pięty razem

2. chód marynarski- chód o szerokiej podstawie , zataczanie się na boki

3. asymetria tułowia- tułowie nie nadąża za kończynami dolnymi

2) zespół półkul móżdżku :

1. oczopląs poziomy grubofalisty w kierunku uszkodzenia

2. niezborność kończyn ( ataksje)

3. dyzmetria - przy próbie palec- nos palec mija wyzanczony cel lub nawet nie osiąga go ( palec trafia za ucho )

4. drżenie zamiarowe- przy próbie palec- nos palec drży przy nosie

5. objawy z odbicia - przy siłowaniu się z pacjentem i nagłym puszczeniu ręki, chory nie potrafi zatrzymać ręki i uderza się nią

6. adiadochokineza- niemożność wykonywania szybkich ruchów naprzemiennych ( np. odwracanie i nawracanie rąk)

7. spadek napięcia mięśniowego

8. chód kompasowy- przy chodzeniu w miejscu z zamkniętymi oczami chory skręca w stronę uszkodzenia

9. mowa skandowana - brak koordynacji mięsni związanych z mową

10. ( +) próba mijania - kończyna górna po stronie uszkodzenia „ ucieka w górę i w bok

Zespół móżdżkowy- różnicowanie :

1. zawroty głowy pochodzenia błędnikowego

2. Uszkodzenie sznurów tylnych ( zależne od wzroku , zespoły móżdżkowe - nie zależne od wzroku )

AD. 4 - Zespoły pozapiramidowe !!! :

1. parkinsonizm

2. pląsawica

3. atetoza

4. hemibalizm i balizm

5. 
   dystonia

6. drżenia samoistne

7. tiki

8. mioklonie , miorytmie, miokimie

Atetoza- ruchy mimowolne, powolne, arytmiczne, dotyczące przeważnie dystalnych części kończyn, przesadne, eksteramalne wygięcie w stawach.

• Uszkodzenie : skorupy, j. Ogoniaste , gałki bladej

• Najczęściej : uraz okołoporodowy, uwarunkowane genetyczne, choroby naczyniowe.

(Hemi ) balizm - gwałtowne i obszerne, mimowolne ruchy kończyn , też tułowia , twarzy, szyi.

• Uszkodzenie : j. Podwzgórza

• Uraz okołoporodowy , zapalenie mózgu, choroba naczyniowa.

Mioklonie - mimowolne, nieregularne skurcze grup mięśniowych -

1. rogów przednich rdzenia, j. Zębatego, dolnej cz. Oliwki, j. Czerwiennego

2. SLA- stawrdnienie zanikowe, uraz okołoporodowy , zapalenie mózgu, choroba naczyniowa, toksyczna

Miorytmie - ruchy mimowolne, rytmiczne drgania jednych i tych samych grup mięsni 1-3/ s

• Uszkodzenie dróg centralnych nakrywki

• Uraz okołoporodowy , zapalenie mózgu, choroba naczyniowa

Drżenia samoistne :

• drżenia rak i głowy

• drżenia rąk przy utrzymaniu jednej pozycji

• alkohol łagodzi objawy

Dystonie

• Uszkodzenie prązkowia

• Objawy :

1. mimowolne skurcze toniczne mięsni

2. zaburzenie koordynacji antagonistów i agonistów

3. obroty głowy, torsyjne ruchy tułowia

4. atetotyczne ruchy palców

5. torticollitis

6. kurcz pisarski

7. blepharosmasmus




Dystonia - zespół chorobowy cechujący się trwałymi kurczami mięsni, kręczem, powtarzającymi się ruchami mimowolnymi i nieprawidłowa postawą ciała.

Klasyfikacja ze względu na etiologię :

1. pierwotne - wrodzona, sporadyczna

2. wtórna- pourazowe, poinfekcyjne, polekowe, toxyczne, w chorobie Parkinsona




Klasyfikacja w zależności od lokalizacji :

1. ogniskowy

2. odcinkowy

3. wieloogniskowy

4. uogólniony

5. połowicze

Dystonia ogniskowa :

1. kurcz powiek = blepharosmasmus

2. kurcz żuchwowo- szczękowy

3. kurczowy kręcz karku

4. kurczowa dysfonia

5. kurcz pisarski

6. kurcz stopy

Tiki :

1. krótkie , nagłe, powtarzające się nierytmiczne ruchy obejmujące pojedyncze mięsnie lub wiele grup mięsni

2. tiki proste : częste mruganie, zrywanie głowy, szarpania ramienia i inne

3. tiki złożone : kopanie, skakanie, przykucanie

4. towarzyszy im zjawisko wokalizacji - echo, koprofobia, pociąganie nosem, chrząkanie

5. zespół Gillesa de la Tolirette'a - zespół neuropsychiatryczny, tiki + natręctwa ( zaburzenia obsesyjno- kompulsacyjne) + zaburzenia koncentracji + uwagi z nadpobudliwości ruchiowej

Leczenie :

1. trudne, specyficzne

2. leki : klonidyna, haloperidol, pimozyd, blokery kanałów wapniowych, clonazepam, toxyna botulinowa

Parkinsonizm :

• uszkodzenie prążkowia i istoty czarnej

• spowolnienie ruchowe ( hipokineza, akineza)

• drżenia spoczynkowe rąk, daszkowate ułożenie palców

• sztywność typu „ koła zębatego „

• propulsja, retropulsja- padanie do przodu/ tyłu

• brak współruchów fizjologicznych

• chód drobnymi krokami

• nipomimia- brak mimiki

• przygarbiona postawa ciała

• ściszona i monotonna mowa

• drobne pismo = mikrografia

Osiowe objawy choroby Parkinsona :

• spowolnienie ruchowe

• wzrost napięcia mięśniowego - sztywność

• drżenia 4-6 Hz spoczynkowe/ stałe

Objawy pomocnicze w chorobie Parkinsona :

• zaburzenia chodu i postawy

• jednostronny początek objawów

• utrzymująca się asymetria objawów

• postepujący przebieg

• dobra reakcja na lewodopę

• objawy pozaruchowe ( zaburzenia wegetatywne , czuciowe, psychiczne)

Czynniki ryzyka choroby Parkinsona :

1. wiek

2. płeć męska

3. narażenie na przewlekły stres

4. osobowość intrawertyczna

5. kontakt z toxynami mogą predysponować

6. spadek objawów choroby - tytoń, picie kawy

Parkinsonowskie objawy pozaruchowe :

1. objawy psychiczne - depresja, bradyfrenia, zespół psycho- organiczny o różnym nasileniu

2. zaburzenia snu

3. objawy czuciowe- zaburzenia węchu, parestezje, bóle mięśniowe

4. objawy wegetatywne- slinotok, łojotok, zaparcia, zaburzenia regulacji temperatury, zaburzenia seksualne, zaburzenia w oddawaniu moczu




Pląsawica :

• uszkodzenie j. Ogoniastego i skorupy

• ruchy mimowolne o różnym zakresie

• osłabienie napięcia mięśniowego

Zespoły korzeniowe - są zespoły powstałe w wyniku ucisku na korzeń nerwowy. Wiążą się z procesami obejmującymi kręgosłup i tkanki otaczające.

Ze względu na lokalizację zespoły korzeniowe dzielimy :

1. lędźwiowo- krzyżowe

2. szyjny

3. piersiowy

Zespół rwy - napad ostrego bólu promieniującego wzdłuż przebiegu nerwu lub ściśle ograniczony do obszaru unerwienia podrażnionego korzenia

Dermatom- pas okrężny na tułowiu , podłużny na kończynach

Rwa kulszowa !!! :

• ból wzdłuż dermatomu korzonków L5- S1 lub n. Kulszowego

• (+) objaw Lasequa

• bolesne punkty Valleixa

Rwa wysoka ( korzenie L5-S1 ) :

• (+) objaw Lasequa

• (+) objaw Fajersztajna- Krzemickiego

• ból nasila się przy kichaniu , kaszlu

• kręgosłup ustawiony wypukłością w stronę bólu

Przyczyny : wypadnięcie j. Miażdżystego L4/L5, L5, S1 ; zmiany zwyrodnieniowe ( stawów międzykręgowych, kręgozmyk, wąskość kanału kręgowego .

Rwa niska ( uszkodzenie n. Kulszowego) :

• (+) objaw Lasequa

• kręgosłup ustawiony wypukłością w stronę przeciwna do bólu

• nie ma objawu Fajersztajna- Krzemickiego

• nie nasila się ból przy kichaniu, kaszlu

Przyczyny : guzy, stan zapalny miednicy małej ( USG)

Objawy ubytkowe w zespole rwy udowej ( wskazanie do operacji ) :

1. czuciowe ( korzeniowe zaburzenia czucia )

2. ruchowe ( osłabienie prostowników palucha stopy- opadnięcie stopy

3. osłabienie/ zniesienie odruchu skokowego

4. wegetatywne




Objawy rozciągowe :

1. Lasequa- ból pojawiający się przy prostowaniu podudzia przy zgiętym udzie po stronie chorej. Ból zaczyna się w okolicy wyjścia korzenia i promieniuje wzdłuż jego przebiegu.

2. Fajersztajna- Krzemickiego - ból pojawia się prostowaniu podudzia przy zgiętym udzie po stronie zdrowej . Ból występuje po stronie chorej , zaczyna się i promieniuje jak powyżej. Często przy uszkodzeniu jednoczesnym korzeni L5, S1.

3. Mackiewicza- ból pojawia się przy zginaniu kolana , obejmując gł. Przednią powierzchnie uda . Charakterystyczna dla rwy udowej ( L2-L4) .

4. Neriego- ból korzeniowy i odruchowe zgięcie kolana po stronie chorej przy przyginaniu głowy do klatki piersiowej .

Objaw 1, 2, 4 - rwa kulszowa.

Objaw 3, 4- rwa udowa.

Rwa udowa ( korzenie L2-L4, n. Udowy ) :

• (+) objaw MACKIEWICZA

• ból wzdłuż przedniej powierzchni uda

Objawy ubytkowe :

1. osłabienie czucia w obrębie przedniej powierzchni uda

2. osłabienie odruchu kolanowego

3. niedowład mięśnia czworogłowego

Przyczyny : wypadnięcie j. Miażdżystego , zmiany zwyrodnieniowe, cukrzyca, dna .




Zespól końskiego ogona ( wskazanie do operacji ) :

1. obustronny ból korzonkowy

2. obustronne niesymetryczne korzeniowe zaburzenia czucia

3. obustronne niesymetryczne niedowłady ograniczone

4. obustronne niesymetryczne osłabienie / zniesienie odruchów

5. zaburzenia oddawania moczu

Przyczyny : wypadnięcie j. Miażdżystego, guz kanału kręgowego.

1

---