Teoria rozwoju społecznego _ wykłady
Egzamin gr. 7 09.02.2005 r. godz. 17.00 Duża aula/N
Lektury
Galbrait „Ekonomia w perspektywie
Paluch „Konflikt modernizacja zmiana społeczna”
Krasnodębski „Upadek idei postępu”
Szczepański „Manowce władzy”
Jałowiecki, Szczepański „Zrozumieć rozwój”
Mrozek-Dumanowska „Twórcy trzeciego świata”
Zmiany, różnice, warianty zmian indywidualnych i społeczeństw
3 segmenty teorii rozwoju
3 rodzaje społeczeństw
RDZEŃ ŚWIATA (centrum świata) - społeczeństwa cechujące się dużym rozwojem technicznym, ekonomicznym, naukowym. Dyktują warunki reszcie świata i narzucają swoje warianty naukowe. Największy rozwój militarny. Np. USA, Unia Europejska, Kanada, Nowa Zelandia, Chiny
PÓŁPERYFERIE - technologia bazuje na przetwórstwie, kraje gospodarki rynkowej, np. kraje postsocjalistyczne.
PERYFERIE ŚWIATA - społeczeństwa o wysokiej śmiertelności niemowląt, analfabetyzm, społeczeństwo niepoliczalne, niski poziom administracyjny i socjalny.
RÓŻNICA SPOŁECZNA - stwierdzenie odmienności, pewnych odchyleń w jednym momencie czasowym, wszystkie warianty, które nas od siebie różnią np. inne prawo w Europie, inne w USA.
ZMIANA SPOŁECZNA - jest rozłożona w czasie, to kumulowanie poszczególnych zmian, które na siebie zachodzą, ma charakter kierunkowy czyli dąży do pewnego celu, np. polityka dąży do demokracji.
TRZY TYPY POSTĘPU:
POSTĘP SPOŁECZNY - zmiana, jest wówczas kiedy indywidualne osoby, których ten postęp dotyczy tak go oceniają (indywidualna ocena ludzi których on dotyczy, „jest mi lepiej”)
REGRES SPOŁECZNY - ocena ludzi, których bezpośrednio dotyczy („jest mi gorzej”) np. lata 50-te poprzedniego wieku, kraje trzeciego świata
STAGNACJA SPOŁECZNA - zastój, dokonując jakiś zmian nic nie zmieniamy, zabiegi pozorowane. Wydaje się, że dzieje się bardzo dużo.
ROZWOJ SPOŁECZNY - kumulacja wszystkich zmian społecznych o postępowym charakterze, w konkretnych dziedzinach. Składają się na niego wszystkie zmiany społeczne, które się kumulują.
TRZY ZMIANY SPOŁECZNE:
ROZWÓJ AUTONOMICZNY - dotyczy wszystkich społeczeństw, które dystansują się od innych, np. ortodoksyjni Żydzi, w poprzednim wieku kraje kapitalistyczne - kraje socjalistyczne. Postęp społeczny postępuje wolno w stosunku do centrum świata (brak wymiany, wzajemnego kształcenia, np. lata 30 - Japonia. „Porządek dziobania” - najpierw korzystają najsilniejsi
ROZWÓJ ZALEŻNY - relacja pomiędzy dwoma, kilkoma, kilkunastoma krajami, które nie mają symbiotycznego wymiaru, opierają się na dominacji niektórych społeczeństw, ten typ zależności występuje do dzisiaj. Narzucanie we wszystkich wymiarach społecznych swoich norm.
ROZWÓJ WSPÓŁZALEŻNY - rozwój partnerski - symbiotyczny, my wam dajemy coś i dostajemy coś
TEORIE MODERNIZACJI
Modernizacja - unowocześnienie, mające dwa znaczenia: techniczne i społeczne. S procesem ciągłym, w rozwoju, dynamicznym, unowocześnianie zakładów, które muszą nadążyć nad zmianami, które wymusza postęp techniczny. Kontekst społeczny - przenoszenie wzorów nie może odbyć się bez zmian społecznych.
Teoria modernizacji opiera się na założeniach:
ROZWÓJ GOSPODARCZY (ewolucyjny) - najczęstsza forma rozwoju społeczeństw, rozwój stadialny, szczeblowy, oznacza, iż każde społeczeństwo w wymiarze politycznym, społecznym, gospodarczym rozwija się jak drabina, przechodzi wszystkie szczeble (wspina się). Jest rozciągnięty w czasie.
Składa się z trzech podstawowych szczebli:
społeczeństwo tradycyjne - ludowe, rolnicze, chłopskie, przedprzemysłowe, dominuje rolnictwo, myślistwo, zbieractwo (wariant społeczeństwa zacofanego), przemysł nie występuje (chyba, że ekstrakcyjny - wydobywanie rud, złota czy żelaza)
społeczeństwo przemysłowe - wyższy próg, drugi sektor gospodarczy, społeczeństwa te żyją z przemysłu przetwórczego
społeczeństwa poprzemysłowe - nowoczesne, postnowoczesne społeczeństwa trzeciego sektora gospodarczego tzn. usługowego. Wyróżniamy usługi:
tradycyjne (np. szewc, zegarmistrz, garncarz, piekarz - usługi od zawsze)
nowoczesne (np. informatyczne, giełdowe - zdobycze współczesnej cywilizacji)
ROZWÓJ JEDNOLINIOWY - społeczeństwa, które rozpoczynały swój rozwój jako stadialny i jakieś wydarzenie spowodowało przeskoczenie na inny sektor, tzw. żabi skok. Np. Chiny (kolonializm Anglii - czerpali z Anglii), Indie - tak samo, kraje arabskie - mają złoża, więc przeskoczyły naturalnie
ROZWÓJ KONWERGENTNY - ujednolicenie w kontekście upodabniania się jednego społeczeństwa do drugiego, np. pod względem politycznym
MODERNIZACJA - ogół zjawisk, procesów społecznych, które zakładają przejście od społeczeństwa tradycyjnego do społeczeństwa nowoczesnego
TRZY TYPY MODERNIZACJI:
MODERNIZACJA EKONOMICZNA - gwałtowne i głębokie zmiany doprowadzają do restrukturyzacji ekonomicznej, wprowadzanie nowych technologii, nowych stosunków pracy, sposobów produkcji
MODERNIZACJA KULTUROWA - tolerancja w stosunku do mniejszości etnicznych, kulturowych, wielość kultur bez dominacji, bez narzucania i presji
MODERNIZACJA POLITYCZNA - przechodzenie od monopartyjności od władzy sakralnej do demokracji, wielopartyjność, pluralizm i nowoczesny parlament do umożliwienia wielu możliwości rozwiązań i postaw niezależnych od siebie
SPOŁECZEŃSTWA TRADYCYJNE
Niewielka liczba członków
Wewnętrzna izolacja (homogeniczność)
Wieś podstawową jednostką organizacji o wyraźnie zarysowanych podziałach społecznych, warstwowych.
CECHY OSOBOWOŚCI CZŁOWIEKA TRADYCYJNEGO:
Niski poziom potrzeby osiągania (wynika z podziału klasowego), niski poziom empatii - potrzebna gdy pełnimy kilka ról społecznych. Role są przypisane, określone - każdy do nich był przygotowany
Przekonanie o bezsilności wobec świata - podporządkowanie się światu fizycznemu, np. warunki naturalne decydowały - myśliwi polowali najwięcej latem, człowiek tradycyjny traktował siebie jako cząstkę tego świata, silne przywiązanie do ról społecznych czy zawodowych
fatalistyczna wiara w przeznaczenie - los, przeznaczenie coś co jest nam pisane, człowiek jest bezsilny.
konformizm - dla zachowania bezpieczeństwa
orientacja na przeszłość - odwołanie się i pielęgnowanie tradycji
osobowość autorytarna - typ osobowości, który przekonany jest, że kapitał wiedzy, który posiada jest kapitałem wystarczającym; postęp bardzo wolny
CECHY SPOŁECZNO - KULTUROWE SPOŁECZEŃSTWA TRADYCYJNEGO
Rodowy, familijny, klanowy charatker więzi, społeczności wielopokoleniowe
Społeczność hierarchiczna - jasno określone pozycje społeczne - przypisane
Porządek społeczny oparty na statusie
Pozycje przypisane - w formie dziedzicenia, powstanie miast - zbyt dużo ludzi w jednej grupie
Zachowanie zgodne z konwencjami
Nieumiejętność korzystania ze środków masowego przekazu
Brak kultury profanu - kulutra przeniknięta sakrum, religia zajmuje bardzo wysoką pozycję. Wszystko przeniknięte elementem sakralnym
Cechy polityczne - władza usankcjonowana sakralnie (ma władzę na ziemi, ale także ma władzę po śmierci). Ociera się o władzę absolutną jest to władza charyzmatyczna. Charyzma - „pomazaniec boży”
władza w rękach nielicznej elity
CECHY TECHNICZNO - EKONOMICZNE
Dążenie do samowystarczalności poszczególnych społeczeństw
Gromadzenie zasobów (później będzie kapitał). Zasoby związane są z zapewnieniem egzystencji w jakimś czasie, gromadzenie dóbr, które ma zapewnić przetrwanie (kapitał = gromadzenie + nadwyżka)
Bardzo proste technologie
Bardzo niski wskaźnik produkcji na jednego mieszkańca
Rolnictwo podstawą egzystencji
SPOŁECZEŃSTWO NOWOCZESNE
CECHY ORGANIZACYJNE
Duża liczba członków (miasta: poszukiwanie nowych dóbr czy zasobów, heterogeniczność - jedno z uwarunkowań, dzielenie się, dominują metropolie, szybka wymiana informacji)
Otwartość (na zmiany, przyjmowanie nowych osób i postaw, tolerancja wobec inności)
Zróżnicowanie wewnętrzne, klasowe (chłopska, robotnicza klasa średnia) dominacja klasy średniej, elita (ekonomiczna)
Miasto podstawową jednostką organizacyjną
CECHY OSOBOWOŚCI CZŁOWIEKA NOWOCZESNEGO
Wysoki poziom potrzeby osiągania
Wysoki poziom empatii (w osiąganiu celu wszystko zależy od nas, umiejętności - stawianie się w różnych sytuacjach z punktu widzenia społecznego)
Przekonanie o możliwości okiełznania świata i pozbycie się fatalizmu
Pragnienie innowacji
Orientacja na teraźniejszość i przyszłość
Osobowość liberalna lub demokratyczna
CECHY SPOŁECZNO - KULTUROWE
Dominacja więzi rzeczowych, instytucjonalnych
Podział na klasy, warstwy
Porządek oparty
Pozycje osiągane
Wiedza naukowa, działanie uniwersalne
Powszechne korzystanie z mediów
Kultura oparta na profanie i czas statyczny
CECHY POLITYCZNE
Władza świecka, pluralizm polityczny, wielość partii
Szerokie uczestnictwo społeczeństwa w sprawowaniu władzy
CECHY SPOŁECZNO - EKONOMICZNE
Skomplikowane technologie
Złożony podział pracy
Wyspecjalizowane usługi
Zanikanie granic państwowych, granice wyznacza ekonomia
CECHY CZŁOWIEKA NOWOCZESNEGO
Uzewnętrznienie naszych potrzeb
Potrzeba sukcesu
Dążenie do wykonywania profesjonalnie roli zawodowej
Potrzeba transgresji - przełamywanie własnych niedoskonałości, pokonywanie wewnętrznych barier
Postawa hubrystyczna - pragnienie bycia najlepszym, poszanowanie gry frei-play, reguł gry; haroszizm - błędnie postrzegana postawa hubrystyczna
Potrzeba kratyczna (kratos - władza) - chęć narzucania innym swoich postaw w pozytywnym znaczeniu
Nonkonformizm - potrzeba łamania schematów
Nonkonformizm twórczy - najbardziej pożądany, dotyczy wszystkich dziedzin
Odrzucenie fatalizmu
Wysokie potrzeby edukacyjne - ciągłe podnoszenie swoich kwalifikacji
ROZWOJ ZALEŻNY (teoria neomarksistowska)
Teorie lata 60-te poprzedniego wieku. Podział świata jest niesprawiedliwy: rozwój tych najlepszych i tych co są go pozbawieni. Oznacza ciąg zmian ekonomicznych, politycznych, kulturowych i społecznych uwarunkowanych przez kraje (państwa) centrum (ze względów politycznych sztucznie izolowane od reszty świata np. Kuba).
ASYMETRIA PRESJI POLITYCZNYCH
rządy krajów centrum wywierają wpływ na politykę krajów półperyferyjnych i peryferyjnych
PRZEMOC (GWAŁT) SYMBOLICZNY
narzucanie innym kulturom, społeczeństwom obcych systemów kulturowych, może doprowadzić do zmodyfikowania danej kultury, degradacji rodzimego systemu kulturowego lub synkretyzmu
NIERÓWNA WYMIANA GOSPODARCZA
kraje centrum w stosunku do krajów peryferyjnych stosują rabunkową gospodarkę, nierówną formę zapłaty za wytwarzane produkty
PROCES EKOLOGICZNY
przerzucanie ze światowego systemu brudnych odpadów technologicznych czy śmieci
Rozwój ahumanitarny, z góry zakłada wyzysk, w opozycji do niego stoi:
ROZWÓJ ALTERNATYWNY (lokalny, oddalony, ekorozwój) Sorokin
Zakłada, że jest alternatywą rozwoju zależnego, każde społeczeństwo ma prawo do samodecydowania. Potrzebna jest edukacja. Indywidualne tempo rozwoju każdego społeczeństwa. Muszę dążyć do samowystarczalności. Nieuleganie terrorowi kraju rdzenia.
Krytyka rozwoju współzależnego, który uznano za zbyt optymistyczny.
ANALFABETYZM - nie jest w stanie zrobić użytku z tego co zna (nie rozumie)
FUNKCJONALNY ANALFABETYZM - umiejętność wykorzystania tego co wiemy
KOLONIALIZM FRANCUSKI - narzuca podbitym społeczeństwom swoje normy, kulturę itp. Wymaga to dużo większej kontroli militarnej
KOLONIALIZM BRYTYJSKI - uwzględnia w znacznym stopniu zastaną strukturę społeczną
OGRANICZONA DYSOCJACJA - ograniczenie więzi pomiędzy krajami półperyferyjnymi, a krajami centrum
ZASADA OBYWATELSKIEGO POSŁUSZEŃSTWA, komfort poczucie bezpieczeństwa jednostek
Każdy człowiek ma prawo do własnych opinii co pomaga mu na większe współuczestnictwo.
Dobra niepodległość państwa - ma za zadanie ograniczenie wpływów i wypływów z państwa
Rozwój alternatywny stoi na straży rozwoju zależnego (żeby nie było zachowań patologicznych)
Obrona tożsamości kulturowych
Trzecia generacja praw narodów
Prawo generacji zw. z prawem politycznym, każdy ma prawo do systemu który mu odpowiada
Prawo generacji zakłada równości społeczne, w żadnym państwie nie może jedna klasa dominować nad resztą
Prawo generacji obejmuje prawa socjalne, każde państwo ma obowiązek zapewnienia minimum socjalnego i opieki zdrowotnej każdemu obywatelowi
Teorie średniego zasięgu - obserwując daną kulturę musimy uwzględnić wszystkie czynniki. Funkcjonuje w badaniach empirycznych
Typ rozwoju autonomicznego
Kraje gospodarki niedoboru - upolitycznienie wszystkich struktur społecznych
Kraje kapitalistyczne - klasa panująca, klasa średnia, klasa robotniczo-chłopska
W krajach gospodarki niedoboru jedna klasa - robotniczo-chłopska
Niski poziom społeczeństwa - niski poziom edukacji (Marks)
Kraje niedoboru
Miękkie ograniczenia z powodu upolitycznienia
Ważne jest wykonanie planu (nie ważne ile wydamy)
Podział społeczeństwa
Cecha migracyjna - np. na Śląsk ściągano ludzi do pracy
Odpowiedzialność globalna (prof. Skarga) - „wszystko jest nasze”
Miejsca pracy - tworzenie komfortu społeczeństwa idealnego
Tworzenie stagnacji społecznej - przy zaniżeniu wykształcenia mamy osoby niekompetentne np. minister edukacji zostaje ministrem zdrowia
Brak klasy średniej
Elita od 1,3% do 4 %
Klasa średnia 60%-85%
Reszta
Klasa średnia - z mieszczaństwa
wskazuje i wyznacza popyt i podaż
jako większość sprawują władzę
TEORIA NEOKLASYCZNA
Zakłada, że poszczególne społeczeństwa dążą do maksymalizacji zysków (wczesna faza kapitalizmu). Niwelujemy koszty, które są po drodze.
Typ niezrównoważony
związany z rozwojem poszczególnych krajów kosztem innych krajów
Teoria kompleksów terytorialno - produkcyjnych
wykorzystanie danych społeczeństw bazując na ich niskiej efektywności, niskim poziomie historycznego rozwoju z wykorzystaniem dóbr danych regionów
Kolonizacja wewnętrzna
upolitycznienie; przez układ - społeczeństwa żyjące w izolacji
Rozwój od dołu
dotyczy kapitalistycznej koncentracji kapitału, duża skala produkcji i wpływ struktur poza regionalnych,
Marksistowska teoria - związana z mobilnością kapitału ludzkiego, wspomagana przez
politykę państwa
Rozmieszczenie sił wytwórczych
inwestycje towarzyszą infrastrukturze, bezpośrednie inwestycje państwa w sferze produkcyjnej
NACJONALIZM
Próba tworzenia homogeniczności. Wywodzi się z krajów anglosaskich, często w kontekście szowinistycznym, etnocentryzm - wywyższanie jednego narodu nad innymi. Obejmuje normy polityczne, charakteryzuje się konserwatywną ideologią. Idea państwa narodowego, nacjonalizm nie jest przypisany do narodu to ideologia. Musi być spełnionych 7 elementów:
Naród jest podstawą, stanowi dobro najwyższe, od obywateli od narodu wymaga się podporządkowania i lojalności
Naród stanowi jedyne źródło prawowitej władzy, na każdym ciąży odpowiedzialność prezentacji, prawa są przyjmowane i akceptowane
Jednostka należy do danego narodu czy chce czy nie (podział na swój i obcy). Każda jednostka stanowi indywidualne dobro (nie w kontekście indywidualnym, ale jednostka wspierająca); nie przynależymy bez świadomości, ja mam wierzyć i chcieć.
Interesy danego narodu są najważniejsze, podporządkowują sobie wszystkie inne cele (teoria organistyczna)
To, co narodowe swoiste jest zawsze lepsze od obcego
Naród homogeniczny, zamknięty, solidarny.
Dążenie do narodowej niezależności
Wszystkie 7 to nacjonalizm
W każdej religii występuje wymienione wyżej elementy
Wewnętrzne zróżnicowanie nacjonalizmu
Koncepcja narodu
Przyjęcie ideałów politycznych
Zróżnicowanie warunków (geograficzne)
Poszukiwanie rdzenia pojawienie się nacjonalizmu;
Nacjonalizm jako potrzeba, wynik modernizacji (gdy naród czuje zagrożenie ze strony innego narodu)
Nacjonalizm obywatelski, zakłada konieczność istnienia państwa
Nacjonalizm etniczny, przynależność do narodu związana jest z rasą
Nacjonalizm integralny - odnowa, chęć przynależenia do danej ideologii
Tofler - trzecia fala
TEORIA ROZWOJU TRZECIEJ FALI
Analizując społeczeństwa uważał, iż za różnice w tempie rozwoju społeczeństw odpowiedzialne są wojny i konflikty. Uznał, iż wszystkie społeczeństwa przechodzą przez 3 stadia rozwojowe:
Rozwój jako proces ewolucyjny, upodobnianie struktur społecznych, konwergencja
Upodabnianie odbywa się na różnym etapie. Upodabniamy się politycznie, społecznie, gospodarczo i kulturowo.
Nie wszystkie zmiany techniczne wiążą się z zadowoleniem jednostki, negacja zależności politycznych.
Stworzył trzy fale rozwoju:
8 tys. lat p.n.e. - 1650 r. stary świat - radykalna rewolucja agralna zmusza narody koczownicze do osiadłego trybu życia, do przyjęcia etosu rolniczego
od 1750 r. - związana z rewolucją przemysłową, kult agralny, zastępowany etosem pracy fizycznej
Wiek XX ok. lat 30-tych; 50-tych; 60-tych - wypieranie przemysłu ciężkiego przemysłem informacyjnym i trzecim sektorem usług
Kilka wymiarów trzeciej fali:
Wymiar polityczny - kończy się tzw. idea państwa narodowego na rzecz korporacji. Władza polityczna ustępuje władzy ekonomicznej. Więcej zależności poziomych (mniej pionowych) nie dyskryminują grup, jednostek, ogranicza zarządzanie firmami czy instytucjami, następuje odwrót od produkcji masowej, ograniczenie brudnych technologii (zagrożenie dla środowiska), rezygnacja z gigantycznych tworów przemysłowych
Wymiar społeczno - kulturowy - odejście od „gospodarstwa domowego”. Powrót człowieka do natury, rozwój społeczności lokalnych, różnicujące społeczeństwa
Marks - TEORIA ROZWOJU
Rozwój społeczeństwa związany jest z rolą i pozycją jednostki. Budowanie społeczeństwa z rozwojem jednostki, nieuświadomienie prowadzi do alienacji jednostki (w sensie zaangażowania w życie społeczne). Alienacja, czynniki:
brak wynagrodzenia za pracę (godziwego)
brak kontaktu z wytworzonym materiałem
monotonia, istotny element, każdy obywatel powinien mieć rotację stanowisk, wiąże się z rutyną
brak rozwoju indywidualnego (podnoszenie edukacji), rozwój wtedy, gdy jednostki oczekują zmiany czy poprawy, wyróżnił, następujące etapy rozwoju:
wspólnota plemienna
feudalizm
kapitalizm (wczesny kapitalizm - największe rozwarstwienie społeczne)
komunizm (powrót do wspólnoty pierwotnej)
Społeczeństwo ma ewolucyjny charakter.
„Byt kształtuje świadomość” - K. Marks
Wiara - nie negował istnienia Boga, interpretował religię jako czynnik, który osłabia dążenie do rozwoju.
Dwa typy konfliktów:
Konflikt interpersonalny - pomiędzy 2 lub 3 osobami
Konflikt mieszany - o sumie zerowej jedna cześć traci a druga zyskuje
Max Weber - dwa typy sprawowania władzy:
Endogamiczne elity władzy - władza zamknięta do wewnątrz, typ społeczeństw gdzie władza sprawowana jest w określonym kręgu. Władza odnawiana jest przez małżeństwa. Konubism - małżeństwo, Komensalizm - wspólnota. Rodzi to zamknięcie na zewnątrz, prowadzi do zamierania rozwoju społeczeństwa, władza najczęściej absolutna
Egzogamiczne społeczeństwa - otwarcie na zewnątrz, osoby sprawujące władze poza obrębem danej grupy. Wiąże się z pluralizmem (mnogością wizji rozwoju).
Rys przedstawicielski - kształtowanie, edukacja tych osób, które przygotowujemy do sprawowania władzy]
Partycypacja - uczestnictwo ludzi, społeczeństwa obywatelskiego (każdy ma prawo do zajęcia swojego stanowiska)
ANALIZOWANIE ATUTÓW ZWIĄZANYCH Z HETEROGENICZNOŚCIĄ I HOMOGENICZNOŚCIĄ
Minusy:
ograniczona suwerenność
homogenizacja kulturowa (transfer z krajów wyżej rozwiniętych do niżej rozwiniętych)
zagrożenie struktur regionalnych i lokalnych
wszystkie kraje wstępujące posiadają tanią siłę roboczą. W zależności od ustroju jest to atutem, ale może być też porażką
rozpady społeczeństw są uwarunkowane sytuacją gospodarczą
pogorszenie sytuacji pomiędzy państwami zrzeszonymi, a nie zrzeszonymi
zubożenie części społeczeństwa (Ci którzy nie potrafią się dostosować)
zniszczenie sektorów gospodarki rodzinnej, narodowej czy państwowej
marginalizacja zrzeszeniowa (nowoprzybyli muszą się dostosować)
wniknięcie obcych postaw czy wzorów kulturowych
obawa przed brudnymi odpadami technologicznymi
peryferyjność
Plusy:
dysponuje rynkiem wewnętrznym (płynność złotówki)
stajemy się partnerami
korzystne ulokowanie geograficzne, komunikacyjne, transportowe
względna stabilność systemu demokratycznego
legitymizacja władzy
rosnące aspiracje edukacyjne
zacofanie regionów, które można wykorzystać w kierunku turystyki
ulokowanie militarne
FASZYZM
Narodzenie jako ideologii - Włochy (próba obalenia parlamentu w latach 20-tych poprzedniego wieku) Inspiracje z Marksa. Faszyzm powstaje jako walka klas - zostało to obalone. Ma podłoże rewolucyjne. Libset - radykalizm środka (faszyzm)
Kilka założeń faszyzmu (Nolti?)
antymarksistowski
antyliberalny
antykonserwatywny
oparty na światopoglądzie centrycznym
wprowadza zasadę wodzowską i kontroli milicyjnej
traktowany jako apoteoza państwa narodowego
Faszyzm zakładał odnowę, stworzenie nowego świata, bazuje na totalitarnym porządku; struktury społeczne, w których członkostwo było konieczne, podporządkowane jednemu celowi, proces skoordynowania.
Realizm romantyczny (faszyzm)
Bunt przeciwko zastanemu porządkowi.
Odezwa do ludzi bardzo młodych.
Radykalna recepta na zdrowe społeczeństwo.
Doskonała organizacja.
Uświadomienie.
Historyczne uwarunkowania.
Organizacja, która integruje warstwy społeczne czy grupy.
Więzi narodowe, przynależności.
Wyjątkowość (my najlepsi)
9