1. Jak dzieli się układ nerwowy?
- ośrodkowy układ nerwowy (OUN)
- obwodowy układ nerwowy
- autonomiczny układ nerwowy (AUN)
2. Jaką funkcję pełni obwodowy układ nerwowy?
Układ nerwowy obwodowy przyjmuje za pomocą receptorów narządów zmysłów różne bodźce dochodzące do organizmu i przez włókna nerwowe przekazuje je drogami dośrodkowymi (aferentnymi) do ośrodkowego układu nerwowego, a następnie drogami odśrodkowymi (eferentnymi) do narządów efektorowych (mięśni, gruczołów).
3. Jaka jest funkcja autonomicznego układu nerwowego?
Przyjmuje za pomocą receptorów sygnały z narządów wewnętrznych (o ciśnieniu krwi, o zawartości O2 i CO2 we krwi i o stężeniu w niej jonów nieorganicznych. Informacje te przekazuje do OUN.
4. Jaka jest funkcja ośrodkowego układu nerwowego (OUN)?
Układ ten ma zdolność do wytwarzania i analizowania impulsów dochodzących do niego na różnych jego poziomach. Wynikiem takiej analizy jest przesyłanie impulsów przez odśrodkowe drogi nerwowe do narządów efektorowych.
5. Co to jest łuk odruchowy?
Jest to najprostsza droga, po której biegnie impuls nerwowy od receptora do efektora. Składa się z 3-ech neuronów:
- neuron czuciowy
- neuron pośredniczący (spoidłowy)
- neuron ruchowy
6. Narysuj i podpisz schemat synapsy akso-dendrytycznej.
Patrz: Rys.
7. Z czego zbudowana jest wielobiegunowa komórka nerwowa?
- ciało komórki nerwowej
- jeden akson
- wiele dendrytów
8. W skład czego wchodzi neurofibryla?
Neurofibryla wchodzi w skład neuronu, jest to rodzaj filamentów pośrednich typu IV (neurofilamentów).
9. Z jakich elementów składa się układ nerwowy ośrodkowy?
- mózgowie leżące w jamie czaszki
- rdzeń kręgowy leżący w kanale kręgowym
- opon mózgowo-rdzeniowych
10. Jakie części wyróżniamy w mózgowiu?
- kresomózgowie
- międzymózgowie
- śródmózgowie
- tyłomózgowie wtórne
- rdzeniomózgowie
11. Z jakich części składa się pień mózgu?
- rdzeń przedłużony
- most
- śródmózgowie
- międzymózgowie
- podstawna część kresomózgowia
12. Jaka jest budowa opony twardej mózgowia?
Zbudowana jest z tkanki łącznej włóknistej zawierającej włókna kolagenowe i sprężyste. Wyróżnia się w niej 2 blaszki:
- zewnętrzną, która jest okostną wewnętrznej powierzchni czaszki
- wewnętrzną, zawierającą naczynia krwionośne, a wśród nich zatoki żylne. Wewnętrzna powierzchnia tej blaszki pokryta jest nabłonkiem surowiczym.
13. Podaj dokładną lokalizację jamy nadtwardówkowej?
Leży ona pomiędzy okostną kanału kręgowego a opona twardą rdzenia kręgowego. Występuje ona tylko na terenie rdzenia kręgowego.
14. Podaj dokładną lokalizację przestrzeni podtwardówkowej w oponach mózgowych.
Przestrzeń ta leży pomiędzy oponą twardą a pajęczynówką.
15. Jak odżywiana jest pajęczynówka i dlaczego w taki sposób?
Odżywiana jest przez płyn mózgowo-rdzeniowy, ponieważ nie ma własnych naczyń krwionośnych.
16. Co określane jest mianem kosmków pajęczynówki?
Są to uwypuklenia utworzone przez zewnętrzną powierzchnię pajęczynówki wnikające do zatok krwionośnych opony twardej.
17. Co to jest przestrzeń podpajęczynówkowa i podaj jej dokładną lokalizację.
Jest to przestrzeń (jama) wysłana komórkami ependymy, leżąca pomiędzy oponą pajęczą a oponą miękką. Wypełniona jest płynem mózgowo-rdzeniowym.
18. Z czego zbudowana jest opona miękka mózgu i rdzenia kręgowego?
Buduje ja tkanka łączna właściwa włóknista zawierająca włókna kolagenowe i nieco włókien sprężystych i siateczkowych, a także nieliczne fibroblasty. W okolicy pnia mózgu występują w niej melanocyty. W jej skład wchodzą również naczynia krwionośne.
19. Gdzie w mózgu znajduje się istota szara?
Znajduje się ona w korze mózgu oraz w jądrach podstawy mózgu.
Co wchodzi w skład zrębu istoty szarej OUN?
- podścielisko z tkanki glejowej (astrocyty protoplazmatyczne i w mniejszej ilości również włókniste)
- oligodendrocyty
- komórki mikrogleju
- błony glejowe
Co to są jądra mózgowia?
Są to wyspy istoty szarej znajdujące się we wnętrzu mózgowia.
Co stanowi zrąb istoty białej OUN?
- astrocyty włókniste (głównie)
- w niewielkiej ilości również oligodendrocyty, komórki mikrogleju
- naczynia krwionośne
Jaką funkcję pełnią włókna: a) projekcyjne, b) kojarzeniowe, c) spoidłowe? Jak inaczej nazywamy każdy ich rodzaj? W której istocie OUN występują?
a) łączą odległe części ośrodkowego układu nerwowego. Inaczej włókna rzutowe.
b) łączą neurony tych samych struktur mózgowia. Inaczej włókna asocjacyjne.
c) łączą neurony symetrycznych struktur OUN. Inaczej włókna komisuralne.
Występują w istocie białej OUN.
20. Wymień elementy strukturalne istoty szarej OUN.
- astrocyty protoplazmatyczne i w mniejszej ilości włókniste
- oligodendrocyty i komórki mikrogleju
- ciała komórek nerwowych i ich wypustki
- proteoglikany
- tkanka łączna
21. Sprecyzuj, gdzie zlokalizowane są jądra nerwowe i czym są te struktury?
Są to wyspy istoty szarej leżące w półkulach i w móżdżku, a także w pniu mózgowia w jego wnętrzu.
22. Gdzie znajdują się zakończenia aksonów jądra przykomorowego i nadwzrokowego podwzgórza?
W części nerwowej przysadki mózgowej.
24. Wymień składniki istoty białej rdzenia kręgowego.
- włókna nerwowe
- astrocyty włókniste i oligodendrocyty
- mało astrocytów protoplazmatycznych
25. Jakie warstwy wyróżniamy w korze mózgowej?
- warstwa drobinowa
- warstwa ziarnista zewnętrzna
- warstwa piramidalna
- warstwa ziarnista wewnętrzna
- warstwa zwojowa
- warstwa komórek wielokształtnych
26. Co to jest pilśń nerwowa?
Jest to sieć utworzona przez komórki neurogleju (astrocyty protoplazmatyczne i włókniste) i ich splątane wypustki stanowiąca zrąb istoty szarej ośrodkowego układu nerwowego.
27. Jakie elementy oprócz komórek nerwowych zawiera kora mózgu?
- pilśń nerwowa utworzona z komórek neurogleju
- włókna nerwowe mielinowe
- skupienia włókien biegnących równolegle do powierzchni kory mózgowej
- naczynia krwionośne
28. Jakie funkcje pełni móżdżek?
Jest centrum koordynacji ruchowej oraz odpowiada za utrzymanie równowagi ciała.
29. Gdzie w móżdżku występuje istota szara?
Występuje ona w korze móżdżku oraz w jego jądrze zębatym.
30. Wymień elementy strukturalne istoty szarej móżdżku?
- komórki nerwowe
- podścielisko z tkanki glejowej (astrocyty protoplazmatyczne i włókniste, elementy oligodendrogleju i komórki mikrogleju)
31. Co to jest drzewo życia i gdzie występuje?
Drzewem życia nazywamy rozgałęzioną istotę białą występującą w środku móżdżku.
32. Jakie warstwy wyróżniamy w korze móżdżku? Podkreśl tę, w której znajdują się komórki gruszkowate.
- warstwa drobinowa
- warstwa zwojowa
- warstwa ziarnista
33. Jak dzielą się włókna nerwowe domóżdżkowe.
- włókna kiciaste, które dochodzą do warstwy ziarnistej i zwojowej kory móżdżku
- włókna pnące, które dochodzą do warstwy zwojowej i drobinowej kory móżdżku
34. Jaka role pełnią włókna kiciaste w móżdżku? Jaka jest inna nazwa tych włókien?
Dochodzą one do warstwy ziarnistej móżdżku i tworzą synapsy z dendrytami małych komórek ziarnistych, za których pośrednictwem przekazują bodźce dendrytom komórek gruszkowatych, koszyczkowych i gwiaździstych oraz dużych komórek ziarnistych. Inna nazwa tych włókien to włókna mchowe.
35. Wymień jądra nerwowe móżdżku.
- jądro zębate
- jądro wierzchu
- jądro kulkowate
36. Co to jest splot naczyniówkowy? Jaka jest jego budowa histologiczna i funkcja?
Jest to przedłużenie opony miękkiej mózgowia wraz z naczyniami krwionośnymi, które wnika do komory trzeciej i czwartej oraz komór bocznych. Zbudowany jest ze zrębu z tkanki łącznej właściwej luźnej z naczyniami krwionośnymi, fibroblastami, makrofagami, limfocytami, komórkami tucznymi. Powierzchnię splotu naczyniówkowego pokrywają komórki ependymy. Splot naczyniówkowy wytwarza płyn mózgowo-rdzeniowy.
37. Co pokrywa splot naczyniówkowy od strony mózgu?
Jest to ependyma - nabłonek jednowarstwowy sześcienny z mikrokosmkami i wgłobieniami.
38. Gdzie leżą sploty naczyniówkowe i jaka jest ich rola?
Leżą one w komorach: bocznych, trzeciej i czwartej. Wytwarzają płyn mózgowo-rdzeniowy.
39. Scharakteryzuj budowę ependymocytów? Co wytwarzają te komórki?
Ependymocyty mają kształt sześcienny i wykazują cechy komórek aktywnie pompujących jony tj. na powierzchni wolnej liczne mikrokosmki a na powierzchni podstawnej liczne wgłobienia. Mają też liczne mitochondria.
Komórki te biorą udział w wytwarzaniu płynu mózgowo-rdzeniowego.
40. Co to jest ependyma, jaka tkanka ją tworzy i jakie są miejsca jej występowania?
Są to inaczej komórki wyściółki. Buduje ją nabłonek jednowarstwowy sześcienny z mikrokosmkami i wgłobieniami, który wyściela kanał ośrodkowy rdzenia kręgowego, kanały i komory mózgu, jamy: podtwardówkową i podpajęczynówkową oraz pokrywa sploty naczyniówkowe.
41. Czym wysłany jest kanał ośrodkowy rdzenia kręgowego?
Wysłany jest ependymą - nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym z mikrokosmkami i wgłobieniami.
42. Jaki jest skład i funkcje płynu mózgowo-rdzeniowego?
- jony Na, K, Ca, Cl
- glukoza
- mocznik
- limfocyty
Płyn ten chroni układ nerwowy przed wstrząsami, urazami mechanicznymi oraz bierze udział w przemianie materii tkanki nerwowej.
43. Czego skutkiem jest wodogłowie?
Jest następstwem niedrożności w przepływie płynu mózgowo-rdzeniowego, na skutek np. zaczopowania przewodów.
44. Co wchodzi w skład bariery krew-mózg? Jakie funkcje ona spełnia?
- szczelny śródbłonek, pomiędzy komórkami którego są połączenia typu occludens i adherens
- błona podstawna śródbłonka - również bardzo szczelna
- powierzchniowa warstwa graniczna glejowa
- na powierzchni komórek śródbłonka są transportery ABC wypompowujące z nich wszystkie leki
Funkcja bariery krew-mózg jest nie przepuszczanie antygenów, makrocząsteczek i innych szkodliwych czynników oraz usuwanie wszelkich trucizn (w tym leków). Bariera ta przepuszcza tylko te substancje, które są niezbędne do pracy mózgu.
45. Scharakteryzuj barierę krew-komórka nerwowa i na czym polega jej rola?
Utworzona jest z onerwia, w skład którego wchodzą włókna kolagenowe i sprężyste oraz fibroblasty, które są ściśle połączone ze sobą i wytwarzają nieprzenikliwą otoczkę, która stanowi tę barierę. Jest rolą jest zatrzymywanie makrocząsteczek i większości cząsteczek.
46. Jakie elementy wchodzą w skład obwodowego układu nerwowego?
- zwoje
- nerwy
- zakończenia nerwów
47. Jaka jest budowa histologiczna zwoju nerwowego? Gdzie występuje?
- torebka łącznotkankowa
- tkanka łączna zrębu
- naczynia krwionośne
- pęczki włókien nerwowych
- komórki nerwowe
- komórki glejowe
- komórki tłuszczowe
Zwoje nerwowe występują na terenie obwodowego układu nerwowego.
48. Narysuj przekrój przez zwój nerwowy.
Patrz. Rys.
49. Z czego utworzone są: a) torebka zewnętrzna, b) torebka wewnętrzna komórek nerwowych w zwoju nerwowym?
a) z cienkiej warstwy tkanki łącznej właściwej luźnej otoczonej siecią naczyń krwionośnych
b) z komórek glejowych, które odpowiadają występującym na włóknach nerwowych lemocytom
Między obiema torebkami znajduje się błona podstawna.
50. Jak dzielimy zwoje nerwowe?
- zwoje mózgowo-rdzeniowe
- zwoje autonomiczne
51. Wymień struktury zwoju nerwowego zawierające tkankę glejową?
- komórki glejowe otaczają komórki nerwowe w zwoju
- torebka wewnętrzna
52. Dokąd podążają dendryt i akson komórek nerwowych wchodzących w skład zwoju rdzeniowego?
Dendryt podąża ku obwodowi do skóry, mięśni, zaś akson do rdzenia kręgowego.
53. Co to są komórki satelitarne? Jak inaczej nazywamy te komórki?
Inaczej komórki płaszczowe, trofocyty albo amficyty, otaczające ciała komórek nerwowych w zwojach nerwowych. Są zaliczane do komórek glejowych.
54. Z jakich włókien nerwowych - mielinowych czy bezmielinowych - przeważanie składają się nerwy: a) rdzeniowe i mózgowe, b) autonomiczne?
a) z mielinowych
b) z bezmielinowych
55. Wyjaśnij pojęcia: a) nerw, b) włókno nerwowe, c) zwój nerwowy?
a) jest to struktura składająca się z włókien nerwowych biegnących w pęczkach, pomiędzy którymi znajdują się elementy tkanki łącznej i naczynie krwionośne
b) włókno nerwowe jest to najczęściej akson komórki nerwowej, element składowy nerwu
c) skupienie komórek nerwowych o podobnej budowie i funkcji na terenie obwodowego układu nerwowego
56. Czym różni się włókno nerwowe od nerwu?
Nerw składa się z pęczków włókien nerwowych, zaś włókno nerwowe to pojedyncza wypustka (najczęściej akson) komórki nerwowej.
57. Z czego składa się włókno nerwowe?
Zasadniczym elementem włókien nerwowych są włókna osiowe będące przeważnie aksonami komórek nerwowych. Przeważnie włókna osiowe okryte są osłonką glejową z lemocytów, albo osłonką glejową i mielinową. W pierwszym przypadku są to włókna nerwowe bezrdzenne, a w drugim rdzenne.
58. Narysuj przekrój przez włókno rdzenne.
Patrz: Rys.
59. Wymień otoczki łącznotkankowe nerwu.
- przynerwie - najbardziej zewnętrznie
- nanerwie
- onerwie
- śródnerwie
60. Co to jest: a) przynerwie, b) nanerwie, c) onerwie, d) śródnerwie?
a) tkanka łączna właściwa okolicy nerwu, która stabilizuje przestrzenne położenie nerwu
b) tkanka łączna właściwa włóknista otaczająca cały nerw
c) tkanka łączna właściwa otaczająca pęczki włókien nerwowych
d) tkanka łączna właściwa luźna otaczająca poszczególne włókna nerwowe
61. W której osłonce nerwu spotyka się nerwy nerwów?
W nanerwiu.
62. Opisz budowę nanerwia.
Nanerwie otacza cały nerw. Zbudowane jest z tkanki łącznej właściwej włóknistej, zawiera liczne naczynia krwionośne, limfatyczne, komórki tłuszczowe, a także nerwy nerwów.
63. Z jakich komórek zbudowane jest onerwie?
Z komórek łącznotkankowych.
64. Co wspólnego ma onerwie z oponami mózgowymi?
Onerwie jest odpowiednikiem pajęczynówki.
65. Czego odpowiednikiem jest nanerwie, onerwie i śródnerwie w ośrodkowym układzie nerwowym?
Odpowiednikiem opony twardej, pajęczynówki i opony miękkiej.
66. Wymień struktury tworzące nerw?
- włókna nerwowe przebiegające w pęczkach o różnej grubości
- tkanka łączna właściwa
- naczynia krwionośne
- naczynia limfatyczne
- nanerwie, onerwie, śródnerwie
- nerwy nerwów
- komórki tłuszczowe
67. Narysuj przekrój przez nerw.
Patrz: Rys.
68. Co to jest płytka motoryczna?
Jest to zakończenie ruchowe w mięśniach poprzecznie prążkowanych szkieletowych. W jej wytworzeniu biorą udział końcowe rozgałęzienie włókna nerwowego oraz włókno mięśniowe. Włókno nerwowe traci osłonkę mielinową wpukla się do włókna mięśniowego, które w tym miejscu wytwarza niewielkie zgrubienie.