 | Pobierz cały dokument e.t.hall.przestrzen.dystanse.kulturoznawstwo.doc Rozmiar 62 KB |
E. T. Hall przestrzenie + dystanse u człowieka
Hall jest uważany za twórcę proksemiki.
Proksemika - jest to nauka zajmująca się badaniem wzajemnego wpływu relacji przestrzennych między osobami oraz między osobami a otoczeniem materialnym na relacje psychologiczne, sposób komunikacji, itp. Zajmuje się też wpływem odwrotnym, a także badaniem różnic pomiędzy tymi relacjami w różnych kulturach (wpływ sposobu budowania miast, mieszkań, osiedli, parków, oświetlenia ulic itp. na zachowania). Uznawana jest za naukę leżącą na pograniczu psychologii i antropologii.
Proksemika przejawia się na trzech płaszczyznach:
infrakulturowa - ma charakter behawioralny i jest zakorzeniona w przeszłości człowieka
prekulturowa - ma charakter fizyczny, przejawia się nadal
mikrokulturowa - na jej poziomie dokonywane są zwykłe spostrzeżenia proksemiczne
W rozdziale mowa o tej trzeciej. Hall wyróżnia jej trzy aspekty: aspekt trwały, na pół trwały oraz nieformalny.
Przestrzeń trwała - nie ulegająca zmianom, obejmuje jednocześnie zmaterializowane jak i niewidoczne wzorce, które kierują zachowaniem człowieka. Tworzenie przestrzeni trwałej jest jednym z podstawowych sposobów organizowania działalności pojedynczych ludzi jak i całych grup. Może być zorganizowana przez człowieka, wówczas jej przejawem są budowle. Budowle są zależne od modeli kulturowych - topografia wiosek i miast zmienia się zależnie od epoki i kultury.
Wzorce kulturowe mogą równocześnie ułatwiać jak i utrudniać orientację w przestrzeni. Jednolity, np. kratkowy wzorzec ułatwia orientację Amerykanom w ich ojczyźnie, niezależnie od miasta. Jednak ci sami turyści w Europie tracą orientację w miastach zbudowanych na systemie promienistej gwiazdy, jeszcze ciężej jest im odnaleźć się w Japonii gdzie wzorzec przestrzeni trwałej jest już kompletnie inny od tego, do którego przywykli.
Domy Europejczyków i Amerykanów również posiadają topografię wewnętrzną, (ale dopiero od XVIII wieku - wcześniej pomieszczenia nie pełniły stałych funkcji.)
Niektóre aspekty przestrzeni trwałej można dostrzec dopiero przez obserwacje zachowań ludzkich. Przykłady: zanikanie dining roomów w Ameryce, ale ciągła obecność lini dzielącej miejsce do spożywania posiłków od reszty pokoju.
Przestrzeń trwała wpływa na nasze zachowania - gdy jest jej za mało, ludzie popadają w depresje. Arabowie w Ameryce czują się udręczeni brakiem przestrzeni i prywatności, niskimi sufitami. Stanowi coś w rodzaju formy modelującej nasze zachowania. Przykład: przemeblowanie w Izbie Gmin, gdzie polityczni przeciwnicy siedzieli dotąd naprzeciwko siebie po dwóch stronach wąskiej ławy może zmienić styl rządzenia.
 | Pobierz cały dokument e.t.hall.przestrzen.dystanse.kulturoznawstwo.doc rozmiar 62 KB |