SCENARIUSZ LEKCJI MUZYKI W KLASIE VI
(czas realizacji - 90 min.)
opacowala Aleksandra Pilarska
Temat: Fryderyk Chopin- kompozytor, którego muzykę zna cały świat.
Cel główny lekcji:
uczeń poznaje sylwetkę Fryderyka Chopina
uczeń poznaje twórczość polskiego kompozytora
Cele szczegółowe:
- uczeń zna ważne fakty z życia wielkiego kompozytora,
- uczeń potrafi wymienić kilka utworów tego kompozytora
- uczeń rozpoznaje słuchowo utwory Chopina wśród kilku
prezentowanych fragmentów różnych kompozytorów
uczeń analizuje utwory F. Chopina
uczeń wie w jaki sposób dziś podtrzymujemy pamięć o wielkim kompozytorze
rozwijanie umiejętności refleksyjnego słuchania muzyki
zapoznanie z polską kulturą narodową
rozwijanie umiejętności związanych z praca w grupie
wykazywanie pozytywnej postawy wobec stawianych zadań
Metody:
- podająca: wstępna pogadanka wprowadzająca w tematykę zajęć;
- eksponująca: wysłuchanie, pokaz;
- problemowo-analityczna: analiza rytmu i melodii;
Formy:
indywidualna
grupowa
Formy muzyczne:
słuchanie
śpiewanie
Pomoce dydaktyczne:
- płyta CD z utworami Fryderyka Chopina,
- podręcznik do kl. VI "Wędrówki muzyczne”, Nowa Era
- materiały multimedialne,
- pianino,
- książka nt. życia i twórczości F. Chopina
- karta pracy ucznia
PRZEBIEG LEKCJI
1. Czynności organizacyjne
przywitanie i przygotowanie się do lekcji
sprawdzenie obecności
2. Nawiązanie do tematu lekcji:
- rozwiązanie krzyżówki, której hasłem jest nazwisko kompozytora,
(załącznik nr 1)
- pogadanka „Co już wiemy o wielkim Polaku?”.
3. Przedstawienie uczniom ważnych faktów z życia kompozytora:
DZIECIŃSTWO FRYCKA I JEGO PIERWSZE KOMPOZYCJE
Fryderyk Chopin urodził się 1 MARCA 1810 r. we wsi Żelazowa Wola na Mazowszu, syn Justyny z Krzyżanowskich 1872-1861 i Mikołaja Chopina (1771-1844) 1 III lub 22 II 1810 roku. 23 IV odbył się chrzest w kościele w Brochowie k. Sochaczewa.
We wrześniu państwo Chopinowie przenieśli się z półrocznym synkiem do Warszawy.
Pani Justyna, mama Chopina, z zamiłowania grała na fortepianie. U kochanego Frycka dostrzegła szybko niezwykłe zainteresowanie muzyką. Była jego pierwszym nauczycielem gry na instrumencie. Kiedy Chopin miał 6 lat zaczął do niego przychodzić nauczyciel gry na fortepianie Wojciech Żywny.
Był to Czech z pochodzenia i niemiłosiernie kaleczył język polski. Stary profesor uwielbiał nieznaną wówczas i niepopularną muzykę Jana Sebastiana Bacha. Kult Bach a zaszczepił Fryderykowi i można stwierdzić żartobliwie , że Żywny z Bachem wiedli małego artystę po muzycznej drodze. Drogę tę wcześnie usłała sława i powodzenie. Cudownie utalentowane dziecko znała cała Warszawa'
Powozy najbogatszych rodzin stolicy woziły Frycka niemal co wieczór do wykwintnych salonów. Kilka jego pierwszych kompozycji szybko wydrukowano. Pochlebstwa i zasłużone uznanie na szczęście nie przewróciły w głowie ulubieńcowi hrabin i książąt. Pracował wytrwale.
* wysłuchanie Poloneza g-moll 1817 r. - analiza
MŁODE LATA KOMPOZYTORA- DO WYJAZDU Z POLSKI
Kiedy (Chopin) ukończył 12 lat, sam Żywny szczerze oświadczył, że trzeba zmienić profesora. Talent chłopca przerósł już bowiem pedagogiczne możliwości starego muzyka. W 1823 roku Fryderyk' dotychczas kształcony w domu, rozpoczął regularną naukę szkolną. Przez trzy lata był uczniem Liceum Warszawskiego, gdzie pan Mikołaj Chopin piastował stanowisko profesora języka francuskiego i literatury francuskiej. Syn nie przynosił ojcu wstydu. Rokrocznie otrzymywał nagrody za naukę [...].
Wakacje spędzał często w Żelazowej Woli, a potem kilkakrotnie w Szafami, kujawskiej posiadłości państwa Dziewanowskich, których syn, Dominik, był jego serdecznym przyjacielem. Fryderyk zawsze żywego usposobienia' wesoły
i dowcipny, był chłopcem skorym do figlów i psikusów.[...]
* wysłuchanie mazurka F-dur
analiza (wypisanie rodzajów nastroju jakie w nich wzbudziły podczas
słuchania utworu
W 1826 roku wyjechał z matką do Dusznik, miejscowości słynącej z doskonałych wód leczniczych. Wystąpił tam z dwoma koncertami, o czym donosił swym czytelnikom popularny Kurier Warszawski. Obecnie w Dusznikach Zdroju odbywają się letnie festiwale chopinowskie.
Po powrocie z Dusznik zapisał się do Szkoły Głównej Muzyki. [...] Po trzech latach nauki rektor (kolejny mistrz nauczyciel Fyderyka) Józef Elsner na liście z wynikami egzaminów dyplomowych obok nazwiska Fryderyka wpisał pamiętne słowa: szczególne zdolności, geniusz muzyczny...
2 listopada 1830 r. wirtuoz i kompozytor Fryderyk Chopin wyjechał z Warszawy dla zwiedzania obcych krajów, jak donosił Kurier Warszawski. Na granicy miasta dyliżans pocztowy zatrzymała grupa przyjaciół i rektor Elsner. Odśpiewali specjalnie na ten dzień ułożoną pieśń.
[...]Choć opuszczasz nasze kraje,
Lecz serce twoje wśród nas zostaje [...]
* wysłuchanie fragmentu „Etiudy rewolucyjnej” - spróbuj powiedzieć jaki charakter ma utwór. Jak można określić jego nastrój?
ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ FRYDERYKA CHOPINA POZA GRANICAMI
KRAJU
Opuszcza Warszawę przez Pragę do Wiednia. Tam otrzymał z Polski wiadomość o wybuchu powstania listopadowego. Targany sprzecznymi uczuciami, samotny w obcym kraju, bojący się o los najbliższych, pisał do przyjaciela: ....że przeklina dzień w którym opuścił kraj.....
Jednocześnie właśnie w Wiedniu, z dala od domu i walczących rodaków, Fryderyk przeżywał wielki rozkwit swojej twórczości.
8 IX 1831 r. Chopin pisze etiudę c-moll zwaną "Rewolucyjną" oraz Preludium d-moll. 1831 r. we wrześniu dociera do Paryża i tu pozostaje do końca swojego życia.
Do Paryża miał tam wpaść tylko przejazdem, został - do końca życia. Początki były trudne. Ale nie minął rok i Chopin bywał już w najlepszych towarzystwach - modny, uwielbiany, podziwiany.
Hrabiankom i baronównom dawał lekcje gry na fortepianie, znał wybitnych artystów tej epoki, bywał w najświetniejszych salonach t...].
W polskim gronie najchętniej spędzał gwiazdkę. Wtedy najsilniej odczuwał swoją samotność Jak głęboka była tęsknota za świąteczną atmosferą rodzinnego domu, za warszawską zimą z zapachem choiny i dzwonkami sań świadczy jeden z najpiękniejszych utworów Chopina: Scherzo h-moll. W jego środkowej części wśród delikatnych, kołyszących dźwięków rozpoznać można melodię starej kolędy Lulajże, Jezuniu (UCZNIOWIE SAMI MAJĄ ODGADNĄĆ MELODIĘ)
* wysłuchanie Scherzo h-moll
OSTATNIA DROGA CHOPINA
Fryderyk Chopin zmarł w nocy 17 października |849 r. Pochowano do na paryskim cmentarzu Pere Lachaise (czyt. Per leszes). Żegnały go nieprzeliczone tłumy przybyłe z całego Paryża i z wielu miast Europy. Żegnała go także muzyka - brzmiał jego Marsz żałobny i przecudna Msza żałobna Mozarta - Requiem. Kondukt wiedli najwybitniejsi artyści, składając Fryderykowi ostatni hołd czci
i przyjaźni. Serce Chopina wróciło do kraju. Wmurowano je w jedną z kolumn kościoła Św. Krzyża na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie.
Muzyka Chopina rozbrzmiewa dziś na całym świecie, na festiwalach muzycznych, koncertach, w audycjach radiowych i telewizyjnych. Co 5 lat odbywają się
w Warszawie Międzynarodowe Konkursy Pianistyczne im. F. Chopina [...].
Chopin to dziś już nie nazwisko -to symbol muzyki polskiej, muzyki w ogóle
i szczytu, na jaki wznieść się może ludzki geniusz.
wysłuchanie Marsza żałobnego
ZAKOŃCZENIE
F. Chopin pisał niemal wyłącznie muzykę fortepianową. Najwybitniejsze jego dzieła to: mazurki, polonezy, walce, ballady, etiudy, nokturny, preludia, scherza, sonaty, wariacje, koncerty na fortepian.
Muzyka Chopina jest ceniona i popularna na wszystkich kontynentach.
W centrum Warszawy, w Parku Łazienkowskim umieszczono jego pomnik. Tutaj od wczesnej wiosny do późnej jesieni w każdą niedzielę odbywają się koncerty utworów F. Chopina, a co 5 lat odbywa się Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina - pierwszy odbył się w 1927 roku. Młodzi artyści z całego świata grają utwory wielkiego mistrza. Zwycięzcy tego prestiżowego konkursu mają otwartą drogę do muzycznej kariery.
4. Podsumowanie wiadomości zdobytych podczas lekcji, sporządzenie krótkiej notatki w zeszycie
Pytania nauczyciela:
- W jaki sposób czcimy pamięć kompozytora?
(Dzieci wymieniają znane im przykłady np .,nazw ul i c, nazwy szkół, pomniki,
książki biograficzne, konkursy pianistyczne).
- Gdzie i kiedy urodził się Fryderyk Chopin?
- Kto uczył Chopina gry na fortepianie?
- Jaką muzykę pragnął zaczepić we Fryderyku jego drugi nauczyciel Wojciech
Żywny?
- Czy Fryderyk Chopin interesował się muzyką ludową ?
- Jak spędził swoje dzieciństwo Fryderyk Chopin?
- W jakim wieku Chopin napisał swój pierwszy utwór (Polonez g - moll)?
- Gdzie studiował F. Chopin?
- Gdzie wyjechał kompozytor, kiedy ukończył 20 lat?
- Gdzie przebywał Chopin gdy dowiedział się o wybuchu powstania listopadowego?
- Czym zajmował się kompozytor we Francji?
- Co czuł Chopin będąc na obczyźnie podczas gdy w Polsce wybuchło powstanie?
- Gdzie i kiedy zmarł Fryderyk Chopin?
- Gdzie znajduje się dziś serce Chopina?
- Jaką muzykę pisał F. Chopin?
- W jaki sposób czci się dziś pamięć Chopina?
- Kto to jest wirtuoz?
5. Elementy muzyki ludowej w utworach Chopina (wysłuchanie Scherza
h-moll).
Wypisanie elementów ludowych:
melodie zapożyczane z muzyki ludowej
wykorzystywanie rytmiki tańców narodowych
nawiązanie do naszej polskiej tradycji - kolęda Lulajże Jezuniu w Scherzu h- moll
6. Rozpoznawanie utworów Chopina wśród prezentowanych fragmentów utworów różnych
7. Zakończenie lekcji:
zadanie domowe - na podstawie poznanych wiadomości o F. Chopinie ułóż
krzyżówkę, której hasło związane będzie z jego sylwetką (hasło dwu -
członowe)
Załącznik nr 1
Krzyżówka
Np. polonez, oberek, kujawiak, mazur, polka, walc?
Instrument strunowy szarpany posiadający aż 46 strun to?
3. Forma muzyczna zbudowana ze stale powracającego refrenu i przeplatającymi go kupletami
to?
4. Instrument klawiszowy większy od pianina?
5. Jak się nazywa muzyk posiadający doskonałą technikę gry na danym instrumencie będący jednocześnie nazywany mistrzem w muzykowaniu?
6. Jak nazywa się epoka po klasycyzmie, a przed współczesnością? Żył w niej F. Chopin.
6