Położenie geog: środ-wsch.Europa, przewaga nizin, w pasie niżu eur., na styku 3 prowincji
tektonicznych, strefa klimatu umiark.ceipły, typ przejściowy, w zlewisku antlantyka,
zlew.m. bałtyckiego(99,7%), gleby: brunatne, bielicowe, lasy iglaste, mieszane.
Położenie matem: przyl rozewie 54'50'N szczyt Opołonek 49'N,
Zakole kolo Cedynii 14'07'E, Zakole Bugu, Zosin - 24'08W.
Wpływ na klimat Polski: masy powietrza arktyczego i polarnego, rozkład srodkow barycznych,
odleglosc od morz i oceanów, wysokosc npm, uksztaltowanie powierzchni, rodzaj podloza.
Temperatura: śr.tem. stycznia(-1;-5) i lipca(17;19), r. amplituda(17-23).Opady:największe w górach
i wybrzeżu Ekstrem. zjawiska: susze, powodzie, traby powietrzne, gradobicia, przymrozki.
Termiczne pory roku: zima(0), przedwiośnie(0;5), wiosna(5;15), lato(>15), jesien(15;5), przedzimie(5-0).
Okres wegetacji: >5stC, zaczyna się najwcześ.25.03. najpóz.15.04
Sieć hydrograficzna: zlewiska M.Baltyckiego(99,7) Wisła, Odra, Parsęty, Slupia(Niemna).||
M. Czarnego(0,3) Dniestr, Dunaj, Orawa.|| M.polnocnego - Łaba, Izera, Orlica.
Układ sieci rzecznych-czynniki: nachylenie obszaru(S-E na N-W),dwie główne rzeki, rzeki płyna
na obszarze polodowcowym, przelamują obszary wznieś.moren.(S), pradolin(równoleżnikowe,
np. warszawsko-berlinska: odra, obra), ustrój deszczowo-śnieżny(wysokie stany: wiosna,lato)
Jeziora: (1%pow.) najwięcej na pojezierzu. Typy: polodowcowe: {morenowe(duże, płytkie,
między pagórkami morenow.-Śniardwy, Mamry) rynnowe(wąskie, głębokie,strome brzegi - Hańcza,
Jeziorak, Gopło) wytopiskowe (najliczniejsze, malutkie) cyrkowe(Czarny Staw,Wielki Staw)};
przybrzeżne{odcięte przez piaszczyste wały dawnymi zatokami - Jamno, Gardno};
deltowe{powstały przez odcięcie zatoki przez osady - Druzno, Dąbie};krasowe{Polesie Lub}; starorzecza
Morze Bałtyckie: morze środziemn. Wew. Kontyn., plytkie szefowe, o zasoleniu 7-8‰
(przez: male parowanie, dopływy rzek, opady,wąskie połączenie z oceanem - cieśniny duńskie)
Znaczenie: rybołówstwo, szkli handlowe, żegluga promowa, ropa naftowa, turystyka, sporty.
Źródła zanieczyszczeń: ścieki komunalne, ze statków, pyłowe i gazowe, pozostałości po II wojnie św.
Skutki zanieczyszczeń: Eutrofizacja( nadmierne wzbogacanie wód w substancje pokarmowe;
rozkładane są przez mikroorganizmy przy użyciu dużo tlenu.powstaja beztelnowe pustynie - brak
życia, siarkowodór) najwięcej zaniecz. Z Polski(30%)Rosji(15), Szwecji(15)
Budowa Geologiczna: Prekambryjska(podloże plat. Wsch.europe. - rudy żelaza, manganu)
Paleozoiczna(ruchy gorotworcze: kaledonskie(swietokrzyskie), hercynskie(sudety)- złoza w.kamiennego
(Zagłebie Górnośląskie, Lubelskie) rudy miedzi(zagł głowowsko-legnickie-karbon) złoza soli kamienne
j(klodawa, innowrocław), r. naftowa(pomorskie) g.ziemny(Odolanow, gora, koscian)
Mezozoiczna (wielkie zalewy morskie - r.cynku, ołowiu(olkusz, bytom, zawiercie),
r.triasu;faldowanie alpejskie, wysady solne)
Kenozoiczna(TRZECIORZĘD: r.gorotworcze alpejskie,
sfałdowanie karpat, odmlodz. sudety, pog.kaczawskie; wygasłe wulkany- r. naftowa, g.ziemnny; r.sirki,
sol kamienna(wieliczka);wegiel brunatny(konin, bogatynia, legnica); CZWARTORZĘD: zlodowacenia, powstanie osadu)
Pasowość Polski: Młodych gór i pogórzy (Karpaty; strome szczyty, duże wysokości)
Kotlin podkarpackich (K.Oświęcimsa, Brama Krakowska, K.Sandomierska; rzeźba równina/falista)
Starych gór i wyzyn (Sudety i Pogórze Sudeckie- Śnieżka-1602m, wyrównane grzbiety, przedgórze:
faliste, strome, pojedyncze góry||| Wyżyny Polskie: Śląska, Krak-Częst, Niecka Nidziańska, Kielec-sandom,
Lubelską - płaskie garby, płaskowyże) Środkowopolskich nizin staroglacjanych (N.Śląska, wielkopol,
mazowiec,podlas,Polesie Lub) Północnopolskich nizin młodoglacjalnych(pojezierza: Mazur,pomors, wielkop)
Nizin nadmorskich(N. szczeciń, Pobrzeże słowiń-kaszub, Żuławy, Wznies.Elbląskie, N. Warmiń.)
Gleby: STREFOWE: bielicowe, brunatne i płowe-glina, lasy liściaste; czarnoziemy - less)
ASTREFOWE( mady -Żuławy, doliny rzek; torfowe - wysok. Poz.wód.; rędziny-s.wapienne;
czarne ziemie - na dawnch jezior; inicjalne Żyzność - zwartość próchnicy;
urodzajność: zdolność do uzysk. Plonów poprzez nawożenie Klasyfikacja bonitacyjna: I-VI
(najlepsze, b.dobre, dobre i śr.dobre, średniej jakości, słabe, najsłabsze, przeznacz do zalesiania)
Zbiorowiska roślinne: b.sosnowe, mieszane, grądy(liściaste), olzy(wiosna podtapiane), łęgowe(topole, wierzby),
r.torfowiskowe, r.nadmorska, r. stepowa Kompleksy leśne: Puszcza: Goleniowska, Bukowa, Notecka,
Rzeplińska, Kampinoska, Augustowska, Białowieska, Kurpiowska, Karpacka, Bory: Tucholskie, Dolnośląskie.
Białowieski |
Wilk, żubr, b.swierke, grąd |
N.Poslaska |
Słowiński |
Borsuk, wydmy, jeziora |
Pb.Słowińskie |
Drawieński |
Wydra, żółw, b.sosmowe |
Pj. Pomorskie |
Tatrzański |
Swistak, kozica, limba |
Karpaty wew. |
Bieszczadzki |
Niedxwiedź, wilk, l.jod-buk |
Beskidy wsch |
Ojcowski |
Jaskinie, nietoperze |
W.Krak-Częs |
Karkonoski |
Jarzębina, wodospady |
Sudety zach |
Gór Stołowy. |
Dziki, jelenie, torfowiska |
Sudety środ |
Biebrzański |
Łoś, orlik grubodziobaty |
K.Biebrzańska |
Pieniński |
Salama. plam, przełom rzecz |
Pieniny |
Kamionowski |
Brzoza czarna, bagna, wydm |
N.mazowiecka |
Woliński |
Klify, mikołajek nadmor. |
Wy.Wolin |
Świętokrzyski |
Modrze, jodła, jaskinie |
G.Świetokrz. |
Wigierski |
Rysie, bobry, ozy,kemy, |
Pj.Suwalskie |