GLEBOZNAWSTWO - WYKŁAD 5 - 9.11.2009
WŁAŚCIWOŚCI ŚRODOWISKA GLEBOWEGO
Obraz gleby w % objętościowych:
50% faza stała gleby składająca się z substancji mineralnych oraz substancji organicznej
50% powietrze i woda
Gleba składa się z 3ech warstw:
Faza stała gleby zawiera cząsteczki mineralne, organiczne,
Faza ciekła - woda (w wodzie rozpuszczone są związki mineralne i organiczne, jest to roztwór glebowy),
Fazę gazową - stanowi mieszanina gazów i pary wodnej.
Udział poszczególnych faz w glebie:
Minerały i próchnica - 50%
Woda 30%
Powietrze 30%
Gleba jest układem porowatym.
Stosunki 3ech faz gleby określają parametry:
Ciężar właściwy gleby
Porowatość gleby
Stopień zagęszczenia gleby
Wilgotność gleby
Ciężar właściwy gleb - gęstość fazy stałej gleby (stosunek ciężaru fazy stałej do objętości jaką zajmuje faza stała).
W przypadku gleb mineralnych przyjmuje wartości 2,5 - 2,7 mega grama(T)/m3
W przypadku gleb organicznych wacha się od 1,55 do 2,0 T/m3
Gęstość objętościowa gleby (zbitość gleby) - stosunek ciężaru próbki do całkowitej jej objętości, cecha zmienna w sezonie wegetatywnym
W przypadku gleb mineralnych przyjmuje wartości 0,75-1,9 T/m3
W przypadku gleb organicznych wacha się od 0,1 do 1,1 T/m3
Najbardziej odporne na zagęszczenie gleby są zboża.
Ocena stopnia zbitości gleby:
Gęstość (T/m3) |
Ocena układu |
<0,9 |
bardzo pulchny |
0,9-1,1 |
pulchny |
1,1-1,3 |
normalnie zwięzły |
1,3-1,5 |
słabo zbity |
1,5-1,7 |
zbity |
1,7-1,9 |
silnie zbity |
1,9-2,1 |
bardzo silnie zbity |
Na kolokwium: Opisz porowatość mając dane, gęstość właściwą, gęstość objętościową.
S (gęstość właściwa)
Sob (gestość objętościowa)
Makropory pory >30 mikrometra - występuje powietrze glebowe, po dużych opadach może chwilowo zatrzymać się woda opadowa.
Mezopory pory o średnicy 30-0,2 mikrometra - występuje w nich woda fizjologicznie użyteczna dla roślin.
Mikropory <0,2 mikrometra - pory mikrokapilarne zatrzymują wiążąc w sobie wodę biologicznie nieużyteczną dla roślin (woda z wiązaniami kapilarnymi)
Porowatość ogólna (28-94%) - wartości najwyższe porowatości występują w glebach organicznych torfowych.
Porowatość ogólna (%) |
Materiał luźny |
Materiał zagęszczony |
Tradycyjne ziemie ogrodnicze (liściowa, kompost, wrzosowa, inspektowa, darniowa, ogrodowa) |
61-92 |
43-88 |
Podłoża proste i dodatki pochodzenia organicznego (torf wysoki, torf niski, węgiel brunatny, trociny, kora, słoma) |
78-96 |
68-92 |
Ziemie znormalizowane (50% torfu wysokiego + 50% materiału warstwy podornej gleb mineralnych) |
72-85 |
50-73 |
W obrębie całkowitej porowatości przeważają mezopory np. pyły.
Struktura gleby - wiąże się ze zgruźleniem fazy stałej gleby, odróżnia materiał luźny zwietrzeliny od gleby (w zwietrzelinach występują pojedyncze ziarniste elementy). Wyróżniamy:
Struktura naturalna
Struktura rolnicza - nabyta
Budowa gleby agregatowa naturalna - ziarniste, pojedyncze, agregatowane, agregatowate
Klasyfikacja przydatnych rolniczo strukturalnych elementów glebowych:
Bryły
Gruzełki
Części pyłowe
Skład powietrza atmosferycznego i glebowego:
Powietrze |
Azot |
Tlen |
CO2 |
Atmosferyczne |
78,9 |
20,9 |
0,03 |
Glebowe |
70,8-80,2 |
10,4-20,7 |
0,15-0,65 |
Pojemność powietrzna gleby -
Właściwości cieplne gleby - gleby ciepłe się nagrzewają, gleby zimne nie nagrzewają się.
Gleby ciepłe to gleby ciemne, o lekkim i średnim składzie mechanicznym, oddają też szybko ciepło. Gleby zimne są to gleby, które się wolno nagrzewają i wolno tracą ciepło.
Rośliny ciepłolubne - papryka, pomidor, ogórek, sałata, fasola, marchew
Rośliny zimnolubne - żyto, pszenica, rzepak,