Jak funkcjonują rynki finansowe i jaką rolę odgrywają banki?

RYNKI FINANSOWE pełnią funkcję przesyłania funduszy od ludzi, którzy zaoszczędzili nadwyżkę, wydając mniej niż wynosiły ich dochody, do ludzi którzy potrzebują funduszy, ponieważ zamierzają wydać więcej niż posiadają.

Czynnościami bankowymi są:

1) przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,

2) prowadzenie innych rachunków bankowych,

3) udzielanie kredytów,

4) udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw,

5) emitowanie bankowych papierów wartościowych,

6) przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,

6a) wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego,

7) wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.

Jakie są kryteria wyodrębnienia banku?

• Ich zobowiązania opiewają na ustalone sumy, które nie zależą od dochodów uzyskanych z ich portfeli aktywów

• Ich depozyty mają głównie charakter krótkoterminowy i zawsze dotyczą okresów znacznie krótszych niż ich aktywa

• Znaczna część ich pasywów ma postać rachunków bieżących

• Główna część ich aktywów i pasywów nie jest zbywalna

Jakie funkcje pełnią banki?

TRANSAKCYJNA - Bank jest pośrednikiem finansowym dysponującym usługami związanymi z przyjmowaniem i udostępnianiem kapitału, kojarzy w ten sposób podaż kapitału i popyt na inwestycje kapitałowe.

TRANSOFRMACYJNA - Bank jest pośrednikiem finansowym między różniącymi się strukturami podaży kapitału i popytu na kapitał. Dokonując transformacji tych struktur, doprowadza do ich zrównoważenia.

FUNKCJE TRANSFORMACYJNE:

INFORMACJI - Banki likwidują konieczność indywidualnego poszukiwania przez uczestników rynku partnerów skłonnych do zawarcia bezpośrednio z nimi umowy.

WIELKOŚCI ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH - Wiąże się z brakiem zgodności między sumą środków pieniężnych oferowaną przez ich posiadacza, a sumą potrzebną dla poszukującego pieniądza.

TERMINU - Posiadacze wolnych środków pieniężnych chcą zazwyczaj ulokować swoje środki na krótsze terminy, a poszukujący pieniądza chcieliby je otrzymać na terminy dłuższe. Tego typu transformacja jest możliwa dzięki prolongacji wkładów lub ich substytucji, likwidacji części aktywów oraz wykorzystania pomocy zewnętrznej.

RYZYKA - Bank dywersyfikuje ryzyko między wiele podmiotów. Ryzyko związane z każdym kredytem, bądź innym aktywem banku, banki dywersyfikują tak, Że całkowite ryzyko ich portfela aktywów jest mniejsze niż suma pojedynczych ryzyk dla poszczególnych komponentów portfela. Transformacja ryzyka jest możliwa również dzięki zabezpieczeniu zewnętrznemu (fundusze gwarancyjne, kredyt na rynku pieniężnym, kredyt banku centralnego).

PRZESTRZENNEJ ALOKACJI ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH - Banki pozwalają zrównoważyć przestrzennie zróżnicowane struktury popytu na kapitał i jego podaży.

Dlaczego rządy państw dbają o stabilność systemów bankowych?

Co to jest siatka bezpieczeństwa finansowego i jaką odgrywa rolę?

Sieć bezpieczeństwa finansowego - całokształt instytucji i regulacji chroniących interesariuszy i społeczeństwo przed stratami z tytułu niewypłacalności banków; instytucje: Bank centralny, Instytucje gwarantujące depozyty, Instytucje nadzorujące banki, Rząd (dysponent publicznych pieniędzy w sytuacji nadzwyczajnej).

Uzasadnienie istnienia siatki bezpieczeństwa finansowego

• System bankowy to dobro wspólne

• Specyficzne cechy banków (specyficzne cechy bilansu, kwestia zaufania)

• Ryzyko systemowe i efekt zarażania (contagion effect)

• Wysokie koszty kryzysu

Kluczową rolę w trosce o stabilność systemu bankowego odgrywa instytucja nadzorująca banki. Funkcje:

• Licencjonowanie

• Regulowanie systemu bankowego

• Nadzór (kontrolowanie przestrzegania regulacji)

Jaką rolę we współczesnej bankowości odgrywają regulacje bankowe?

Regulacja ostrożnościowe: instrument nadzoru bankowego ustanawiane w celu ograniczenia ryzyka. Rodzaje:

• Jakościowe (określają tryb, zasady, procedury postępowania)

• Ilościowe (limitują działalność banku poprzez liczbowe parametry)

Jakie to regulacje? Kapitał własny; Współczynnik wypłacalności; Limity koncentracji

Nadzór nad bankami. Co podlega kontroli? Jakość aktywów; wypłacalność; płynność; koncentracja kredytowa; kapitał wewnętrzny. W jaki sposób? kontrola zza biurka; inspekcje na miejscu. Jakie sankcje? Ostrzeżenie; kara pieniężna; zawieszenie w czynnościach członka kierownictwa; odebranie licencji, likwidacja.

Jakie znaczenie mają instytucje gwarantujące depozyty?

Bankowy Fundusz Gwarancyjny: cel - wzmacnianie stabilności systemu bankowego, ograniczanie zjawiska paniki bankowej; zadania - zwrot środków pieniężnych w razie upadłości banku; udzielanie pomocy bankom, które znalazły się w obliczu niewypłacalności; wspieranie procesów łączenia banków silnych z bankami zagrożonymi upadłością; działalność analityczna.

Funkcja gwarancyjna BFG: wysokość gwarancji 100 tys. euro (jednolity w całej UE); zasady - brak kompensacji i koasekuracji; depozyty objęte gwarancjami: imienne depozyty złotowe i walutowe osób fizycznych, prawnych (w tym JST).

• Zasady obliczania kwoty gwarantowanej - Rachunek wspólny (odrębna kwota)

• Odzyskiwanie kwot pow. Limitu - Wierzytelność deponenta do banku; kwota może być odzyskana w drodze podziału majątku upadłego w ramach postępowania upadłościowego.

Problemem na rynku bankowym są masowe wycofywania depozytów z banków. W krótkim okresie duża część klientów chce wycofać zgromadzone w banku oszczędności w obawie przed pogorszeniem kondycji finansowej banku. Często to zjawisko ma charakter psychologiczny i może doprowadzić do kryzysu w systemie bankowym.

Czym zajmują się banki komercyjne i jakie usługi oferują klientom?

Potrzeby, które zaspokaja bankowość detaliczna:

Dostępność gotówki - karty płatnicze, bankomaty, bankowość internetowa, bankowość telefoniczna, konto osobiste; Zabezpieczenie majątku - fizyczne zabezpieczenie środków (sejf), zabezpieczenie przed stratą na wartości (produkty oszczędnościowe); Przesyłanie pieniędzy - produkty rozliczeniowe; Opóźnienie zapłaty - karty kredytowe, pożyczki; Doradztwo finansowe - im bardziej skomplikowany produkt tym większa potrzeba doradztwa.

Jakie segmenty bankowości możemy wyróżnić?

Detaliczna Korporacyjna Hipoteczna Prywatna Inwestycyjna

Co to jest bankowość detaliczna i jakie są jej cechy?

Jest to bankowość zorientowana na obsługę konsumentów i mikroprzedsiębiorstw.

CECHY: jest pracochłonna, co wynika ze znacznej ilości niewielkich transakcji; ma charakter lokalny; klienci charakteryzują się dużą lojalnością (rzadko zmieniają bank); konsument ma słabą pozycję w stosunku do banku; występuje wysoki poziom standaryzacji usług; mniejszą zmiennością popytu niż w przypadku bankowości korporacyjnej.

Jakie instrumenty płatnicze oferują banki klientom?

Rozliczenia pieniężne - transfer wartości pomiędzy stronami płatności i są zwolnieniem z zobowiązania strony zobowiązanej (dłużnika, płatnika) wobec drugiej strony płatności (wierzyciela, beneficjenta). Całość działań związanych z przeprowadzeniem rozliczenia pieniężnego nazywa się cyklem rozliczeniowym.

Rodzaje płatności: gotówkowe, bezgotówkowe;

Instrumenty: czeki, polecenie przelewu, polecenie zapłaty, karty płatnicze.

Co to jest polityka kredytowa i jakie są jej rodzaje?

Polityka kredytowa - zbiór zasad i zaleceń w zakresie działalności kredytowej. Tworzy przesłanki do podejmowania decyzji kredytowych.

Rodzaje: liberalna i restrykcyjna.

Jakie są główne etapy procesu kredytowego?

Prezentacja potrzeb kredytowych przez przedsiębiorcę

Gromadzenie informacji o kredytobiorcy

Negocjacje struktury transakcji między klientem i bankiem

Analiza ryzyka (analiza wiarygodności kredytowej)

Prezentacja wniosku kredytowego komitetowi kredytowemu

Przygotowanie umowy kredytowej

Podpisanie umowy kredytowej

Ustanowienie zabezpieczeń

Uruchomienie kredytu

Monitoring kredytowy

Po co i w jaki sposób banki badają zdolność kredytową klientów?

Jakie metody stosują banki w badaniu zdolności kredytowej?

Zdolność kredytowa - możliwość obsługi kredytu polegająca na spłacie rat kapitałowych i odsetek w umownych terminach spłat. Badanie zdolności kredytowej zmniejsza asymetrię informacji i ogranicza ryzyko związane z udzieleniem kredytu; Jest procesem ciągłym (nie kończy się w momencie podjęcia decyzji kredytowej); Ocena zdolności kredytowej ma na celu zmniejszenie ryzyka kredytowego; Baza kredytowa (gwarant, główny dostawca, odbiorca, podmiot dominujący, zależny).

Kryteria oceny zdolności kredytowej - KONCEPCJA P 3 x C R.

KRYTERIA DECYZYJNE POŻYCZKODAWCY

PURPOSE (CEL) - CZEGO POTRZEBUJE KREDYTOBIORCA I W JAKIM CELU?

CHARACTERISTICS (CHARAKTERYSTYKA) - KIM JEST KREDYTOBIORCA?

CASH FLOW (PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE) - JAKA BĘDZIE WIELKOŚĆ PRZYSZŁYCH PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH?

COLLATERAL (ZABEZPIECZENIE) - CO CHRONI NAS W WYPADKU BANKRUCTWA KREDYTOBIORCY?

RISK (RYZYKO) - CZY DOCHÓD BANKU JEST PROPORCJONALNY DO PONOSZONEGO RYZYKA?

Badanie zdolności kredytowej:

* kryteria - dochód - jego wysokość i stabilność, wiek, praca, zawód, wykształcenie, stan cywilny, historia kredytowa, ekonomika regionu

* narzędzia - skoring kredytowy

LTV (Loan to Value)

* wskaźnik kwoty kredytu do wartości rynkowej nieruchomości stanowiącej jej zabezpieczenie; poziom - kompromis między bezpieczeństwem, a atrakcyjnością oferty kredytowej; wskaźnik ryzyka; podstawa do określenia ceny kredytu

DTI (Debt to Income)

* płatność z tytułu zadłuŻenia do dochodu kredytobiorcy

* zasady odpowiedzialnego kredytowania wg EBOR (2007) - wysokość miesięcznej raty nie powinna przekraczać 50% dochodów netto kredytobiorcy

Skoring kredytowy (credit scoring)?

* polega na przyznawaniu określonej liczby punktów za poszczególne cechy jakościowe, które po zsumowaniu stanowią miarę oceny wiarygodności kredytobiorcy

* założenie - istnieje powiązanie pomiędzy społecznymi, ekonomicznymi i demograficznymi cechami kredytobiorcy a stopniem ryzyka kredytowego

Konstrukcja systemu

* Konstrukcja systemu opiera się na założeniu, Że charakterystyki i ich zależności, świadczące o wypłacalności klientów, których sytuację i ryzyko bank zna z własnego portfela, stanowią jednocześnie wyznacznik zdolności kredytowej statystycznie podobnych klientów w przyszłości. Zakłada się, Że z dużym prawdopodobieństwem, Że nowy klient zachowa się podobnie jak znany bankowi.

Rodzaje skoringu:

* behawioralny - bierze pod uwagę informacje zgromadzone w trakcie współpracy z klientem i przewiduje jego zachowania

* użytkowy - nowi klienci

Zalety credit scoringu wzrost liczby zawieranych transakcji kredytowych; zmniejszenie ryzyka portfela kredytów konsumpcyjnych; zmniejszenie kosztów badania wiarygodności kredytowej; wzrost szybkości podejmowania decyzji kredytowych

Wady credit scoringu możliwość dyskryminacji niektórych grup klientów (ze względu na wiek, stan cywilny, miejsce zamieszkania); konieczność ciągłej aktualizacji determinant oceny ryzyka kredytowego i ich wag

Jakie są konsekwencje ryzyka?

Konsekwencje błędów podczas badania zdolności kredytowej: coraz większy udział trudnych kredytów; konieczność tworzenia odpisów; wzrost kosztów ryzyka; straty.

Najczęstsze błędy (rynek kredytów hipotecznych): zbyt niski wkład własny; zbyt wysoki wskaźnik DTI; niskie wymagania w zakresie dochodów kredytobiorcy.

Co to jest bankowość hipoteczna i kredyt hipoteczny?

CECHY: Mała elastyczność cenowa popytu; brak substytucyjności nieruchomości; sztywność podaży w krótkim okresie; Związana z kapitałochłonnością i długim cyklem

Inwestycji; Lokalny charakter rynku; Konkurencja charakter lokalny, ściśle związany z terenem; Duża rola interwencjonizmu; Szczególnie silna na rynku nieruchomości mieszkaniowych; Cykliczność; Kryzysy.

KREDYT HIPOTECZNY

Podejście prawne - każdy kredyt zabezpieczony hipoteką jest kredytem hipotecznym.

Podejście ekonomiczne - wskazuje cechy tego instrumentu.

GŁÓWNE CECHY KREDYTU MIESZKANIOWEGO (HIPOTECZNEGO)

• niska relacja dochodów kredytobiorcy do kwoty kredytu (z reguły kilka procent)

• kredyt długoterminowy (udzielany z reguły osobom młodym)

• powiązanie przedmiotu kredytu z przedmiotem zabezpieczenia

• relatywnie niskie oprocentowanie ze względu na niski stopień ryzyka kredytowego

• realne zabezpieczenie hipoteką

• możliwość sprzedaży na rynku kapitałowym

List zastawny i zasady funkcjonowania banków hipotecznych?

Bank hipoteczny vs bank uniwersalny (różnice)

BANK HIPOTECZNY: Zawężenie zakresu działalności (katalog czynności wąski, zasada specjalizacji); Prawo emitowania listów zastawnych; Konieczność sporządzania wycena wg wartości bankowo-hipotecznej; Ostrzejsze normy ostrożnościowe z uwagi na koncentrację ryzyka; Specjalny tryb nadzoru.

BANK UNIWERSALNY: Szeroki zakres działalności; Brak możliwości emisji listów zastawnych; Nie ma konieczności sporządzania wyceny wg wartości bankowo-hipotecznej; Standardowe normy ostrożnościowe; Nie ma specjalnego trybu nadzoru.

List zastawny (covered bonds) to z punktu widzenia finansów papier wartościowy, którego podstawę emisji z reguły stanowi wierzytelność zabezpieczona hipotecznie. Bank hipoteczny zobowiązuje się do wypłaty odsetek i wykupu listu zastawnego w sposób i terminach określonych w warunkach emisji.

Funkcje: Lokacyjna, Mobilizowania kapitału, Obiegowa, Gwarancyjna

Rodzaje: Hipoteczne, publiczne; Zmienna, stała stopa; Imienne, na okaziciela; Postać materialna, zdematerializowana.

Mechanizm ekspansji kredytowej i kryzysu na rynku kredytów hipotecznych?

Mechanizm ekspansji kredytowej na rynku kredytów hipotecznych

1. Niska cena kredytu i wzrost akcji kredytowej Wzrost popytu i wzrost cen nieruchomości Wyższa wartość zabezpieczeń i liberalizacja Wzrost popytu na mieszkania

2. Spadek dostępności mieszkań w wyniku rosnących cen nieruchomości Spadek popytu na mieszkania Spadek cen nieruchomości

Kryzysy nieruchomościowe w skali globalnej są relatywnie częstym zjawiskiem, w skali kraju występują zwykle raz na pokolenie, aby zapomnieć o złych doświadczeniach z przeszłości.

Jaka jest rola banków w mobilizowaniu oszczędności gospodarstw domowych?

Dlaczego oszczędzamy i co wpływa na poziom oszczędności?

Motywy: przezornościowy (rezerwa na sytuację losową); utrzymanie standardu Życia w okresie, kiedy nie otrzymuje się dochodów z pracy; potrzeby edukacyjne dzieci; uzyskiwanie dodatkowych dochodów z tytułu odsetek, pomnażanie majątku

W jaki sposób możemy chronić i pomnażać swój majątek? Poprzez sektor bankowy; Rynek kapitałowy; Dzieła sztuki; Nieruchomości; Złoto; Wino.

Jakie są podstawowe formy depozytów?

Jakie są podstawowe rodzaje depozytów? Bieżące i terminowe; Stałe, zmienne oprocentowanie; Kapitalizacja odsetek lub bez; Progresywne; Negocjowane; Rentierskie; Lokaty z funduszem inwestycyjnym.

Jaką rolę odgrywają depozyty w finansowaniu działalności bankowej?

Tanie źródło finansowania akcji kredytowej; Duża rola w finansowaniu akcji kredytowej w Polsce; Stabilne źródło pieniądza; Duża pracochłonność, zwłaszcza w przypadku lokat gospodarstw domowych.

---