24.03.2010

Finanse - wykład 3

1. System kategorii finansowych - wykres 1 (ten z ubiegłego wykładu)

2. Przychód:

• Wpływ, dochód, zysk pojęcia uzależnione od siebie

• Przychód - wartość wycenionych towarów i usług, wynika z efektów (skutków) działalności gospodarczej.

• Koszt (pozyskania tego przychodu)

• Zysk - nadwyżka przychodu nad poniesionymi kosztami, zysk to nie zawsze to samo, co dochód (Np. nie mówimy o zysku w przypadku wpływów do budżetu państwa, tylko mówimy o dochodzie). Zysk to pojęcie szersze niż dochód.

• Wpływ - dokonuje się w wyniku wpływów z przychodu, ale nie zawsze wpływy te równają się przychodom. Jeśli część przychodów przyjmuje formę sprzedaży kredytowej, to przychód jest większy od wpływów.

• Różnica między wpływem a przychodem w wyjątkowych przypadkach przychód równa się wpływowi (Np. sprzedaż z odroczoną płatnością). Przychód mniejszy od wpływu (Np. w przypadku udzielenia kredytu), większy (Np. w przypadku pobrania kredytu)

• Przychód pieniężny może być równy wpływowi

Wydatek - każdy odpływ środków pieniężnych, bez względu na cel poniesienia, koszt - pieniężny wyraz zużytych czynników produkcji. Aby wydatek stał się kosztem musi nastąpić zużycie czynników produkcji (Np. wielokrotne zużywanie środków trwałych przez przedsiębiorstwo amortyzacja).

• Wydatek - koszt, który nie pociąga za sobą zużycia środków produkcji.

• Amortyzacja pojęcie specyficzne jest zawsze kosztem a nie wydatkiem, bo wydatkowano już wcześniej.

• Dochód - przyjmuje postać pieniężną, może być dwojakiego rodzaju (dochód z pracy i dochód z kapitału). Dochód - nadwyżka przychodów nad kosztami, ale ma charakter dochodu o charakterze pieniężnym. Zysk - niekoniecznie odpowiada dochodowi pieniężnego (wlicza się do niego pewne rzeczy, które nie mają kategorii pieniężnej).

• Renta - dochód postrzegany jako regularnie otrzymywany w równych odstępach czasu w różnym okresie, z różnego tytułu.

• Renta z kapitału, nieruchomości, gruntu - dochód o specjalnym charakterze

• Renta inwalidzka - płatna przez długi okres

• Pożyczka, kredyt, deficyt finansowy, dług finansowy:

• Pożyczka a kredyt - pojęcia związane z odstąpieniem pewnego określonego zasobu pieniądza albo innej wartości, jednej ze stron przez wierzyciela, dłużnikowi przy warunku zwrotu tego zasobu z ustalonym terminie i z określona nadwyżką.

• Kredyt - forma pożyczki przypisana terminologicznie do banku.

• Bank musi określić stopy procentowe, natomiast nie ma tego obowiązku w przypadku pożyczki.

• Forma: kredyt niekoniecznie zasób pieniężny (Np. bezgotówkowy), pożyczka forma pieniężna.

• W przypadku kredytu bank oczekuje deklaracji, na jaki cel jest kredyt. W przypadku pożyczki nie trzeba określać celu.

• Kredyt gotówkowy - bank udziela kredytu w postaci zasobu pieniądza.

• Kredyt jako produkt bankowy poddany regulacjom prawnym, musi być zabezpieczony, natomiast w przypadku pożyczki zazwyczaj nie ma zabezpieczenia. (Umowa jest newralgiczna).

• Deficyt finansowy:

• Budżetowy - ujemne saldo pieniężne, budżetu, albo bilansu, stan, w którym wydatki przekraczają dochody

• bilansu płatniczego - ujemne saldo z tytułu rozliczeń z zagranicą w walucie obcej:

• handlu zagranicznego - nadwyżka importu nad eksportem

• z tytułu obrotów kapitałowych - nadwyżka wydatków w walucie obcej

• dług - skumulowane deficyty, z poprzednich okresów

• deficyt budżetowy - musi mieć źródła finansowania, ma charakter świadomy i planowy, rząd musi wskazać źródła finansowania.

• dziura budżetowa - przekroczony deficyt budżetowy na które państwo nie dało źródeł finansowania.

• Dług publiczny - zobowiązanie władz publicznych, państwowych i samorządowych z tytułu zaciągniętych pożyczek.

• Rządowy - z tytułu skumulowanych deficytów budżetu finansowego

• Samorządowy - z tytułu skumulowanych deficytów budżetów samorządowych

• Krajowy - wierzyciele podmioty krajowe

• Zagraniczny - wierzyciele nie są podmiotami krajowymi

• Komiks będący efektem konkursu Forum Rozwoju. Najważniejsze problemy gospodarcze Polski w formie komiksu „Przychodzi baba do lekarza” ALE SIĘ DZIAŁO Mamy dziurę i tyle

• Podatek - jako kategoria podatkowa, jest to złożona kategoria, bo wielopłaszczyznowa (dla państwa - dochód, dla podatnika - wydatek)

• Podatek, który jest kosztem - podatek od nieruchomości

• Podatek dochodowy - jest wydatkiem

• Podatek - ma wymiar pieniężny, jest daniną pieniężną. Podatek to pieniężne świadczenie, kiedyś rzeczowe, przymusowe, powszechne (każdy płaci), nieodpłatne (nic z tego nie mamy), bezzwrotne.

• Funkcje podatków:

• Funkcja fiskalna - przysporzenie państwu dochodu, funkcja pierwotna, wywodząca się z samej istoty podatku.

• Funkcja pozafiskalna (ekonomiczna) - w ogólności wpływające na bieg spraw w gospodarce.

• Funkcja alokacyjna - nakładając podatki wpływa z dwóch stron na alokację czynników produkcji: Podatki tworzą dochód państwa, ale też wpływają na decyzje alokacyjne uczestników obciążonych podatkami.

• Funkcja stabilizacyjna - odnosi się do gospodarki - podatek może stabilizować sytuację w gospodarce. Podejście klasyczne do tej funkcji: podatek wpływa na to, co dzieje się w gospodarcze poprzez funkcje redystrybycyjną i alokacyjną. Gospodarka nie rozwija się w sposób jednostajny wzrostowy, ale rozwija się cyklicznie (okresy rozwoju, ekspansji i okresy kryzysowe). Każdy cykliczny rozwój jest niszczący dla gospodarki, (gdy gospodarka szybko rośnie i nagle przyjdzie osłabienie, to spadek gospodarki będzie bolesny). Podatki mogą nie dopuszczać do gwałtownego wzrostu, aby gospodarka nie musiała się gwałtownie kurczyć. Podatek stopuje zachłanność, której konsekwencją są dziury budżetowe.

• Funkcja redystrybucyjna - podatek służy do wykonywania świadczeń na rzecz członków społeczeństwa (w postaci rent, zasiłków). Osoby, które nie umieją wypracować sobie dochodu otrzymują zasiłki. Obciążanie członków społeczeństwa obowiązkowym świadczeniem.

• System podatkowy jest właściwie skonstruowany, jeśli następują pewne zasady system podatkowy jest uporządkowany i spójny. Zasady podatkowe (II połowa XVIII wieku):

• Równość - powszechność podatków bez żadnych przywilejów dla konkretnych osób lub grup społecznych. Równość bywa łamana, jeśli system podatkowy i prawny umożliwia oszustwa podatkowe. Podmioty, które oszukują mają konkretne korzyści, jeżeli system prawa nie jest w stanie wykrywać i neutralizować oszustw (Szara strefa). Restrykcyjność prawa z tytułu działań określanych jako oszustwa w USA przejdzie do historii: Al. Capone - popełniał straszliwe zbrodnie i nie można go było oskarżyć, bo on był tylko zleceniodawcą poszedł siedzieć za oszustwa podatkowe

• Pewność - oparcie podatków na pewnych przepisach, wynika z prawa podatkowego. Prawo powinno być sformułowane jasno.

• Taniość:

• w poborze

• wnoszenia podatków - najtańszy sposób poboru podatków

• Dogodność - dogodna forma poboru podatku dla podatnika.

• Zasada równości wnosi najwięcej kontrowersji. Podatnik powinien być obciążony płatnościami na rzecz państwa w sposób sprawiedliwy. Kierunki uzasadnienia równości:

• Jednakowa kwota - wychodzi się z funkcji fiskalnej podatku, że każdy obywatel powinien być obciążony daniną przymusową i korzystać w takim samym zakresie z funkcji publicznych państwa. (Obalenie tej zasady ten, co jest bogatszy oczekuje więcej; ochrony majątku, wyjazdów na wakacje za granicę itp.)

• Kwota proporcjonalna do dochodu - taka sama stopa procentowa (Obalenie - ten, co zarabia 100 tys. i 1tys., dla tego, co zarabia 100 000, 10 000 jest mniej warte niż 100 zł dla tego, co zarabia 1000 użyteczność krańcowa)

• Podatek progresywny

• Stopa procentowa - cena, za czasowe przekazanie w użytkowanie zasobu pieniądza lub innej wartości majątkowej użytkowanej w określonym zakresie.

• Wynagrodzenie - (cena za pracę) za różnicę między dobrem teraźniejszym, które człowiek może natychmiast nabyć za posiadane pieniądze a dobrem przyszłym, które może nabyć w przyszłości, na koniec okresu, kiedy pieniądze spłyną.

• Opłata, jaką musi ponieść właściciel za użyczenie i oczekiwanie na zwrot pieniędzy

• Jest wiele teorii na ten temat:

• Jedna teoria się nie sprawdziła teoria ekonomii socjalizmu

• Jest ceną, jaką trzeba zapłacić za płynność (natychmiast dostarczoną) w formie określonej liczby jednostek pieniężnych.

• Jeśli płynność to dobro dzisiejsze, to stopa procentowa jest ceną rynkową dobra dzisiejszego w stosunku do dobra przyszłego.

• Jeżeli stopa procentowa wynosi 9% to oznacza, że natychmiastową płynność równą 100 jednostek pieniężnych (dobro dzisiejsze) można otrzymać w zamian za obietnicę zwrotu 109 jednostek pieniężnych (dobra przyszłego) po upływie roku.

• Stopa procentowa jest ceną ustalaną na rynku.,
  

---