Zes. 1
1.kryteria wyboru drzew doborowych i cele tych drzew - przy wyborze drzew doborowych analizuje się przede wszystkim ich cechy jakościowe, gdyż są w znacznie większym stopniu uwarunkowane genetycznie niż cechy ilościowe- przyrostowe. Zgłaszanie do uznania drzewa powinny spełniać warunki: *widocznie dominowac pod względem grun\bości i wysokości nad otaczającym drzewostanem *odpowiedni wiek *wykazywać pełna żywotność i zdrowotność *częste i obfite obradzanie nasion *mieć strzałę całkowicie oczyszczoną, prostą i reprezentować pożądane właściwości techniczne drewna *posiadać wąską długą i regularną koronę *mieć gałęzie cienkie, wyrastające ze strzały pod kątem zbliżonym do prostego *wykazywać duże przyrosty pędów.
Drzewa doborowe stanowią bazę do zakładania plantacji nasiennych, które mają dostarczyć polskim lasom nasion do produkcji sadzonek o ulepszonych właściwościach hodowlanych.
2.Wyjaśnić sens regionalizacji - rodzime populacje drzew od tysięcy lat dostosowały się do lokalnego klimatu i siedliska. Sprowadzanie obcych populacji drzew wyhodowanych w innych warunkach przyrodniczych, wiąże się zawsze z ryzykiem niedostosowania, które może przejawić się w zmniejszonej odporności na niekorzystne czynniki środowiskka, obniżonej zdrowotności, gorszej jakości lub mniejszych przyrostów d-stanu. Aby zapobiec negatywnym skutkom niekontrolowanego przemieszczania różnych populacji drzew wprowadzono dla potrzeb gospodarczych regionalizację rozprzestrzeniania nasion i sadzonek.
3.Omów długoterminowe przechowywanie bukwi i żołędzi - Buk- nasiona bezpośrednio po zbiorze należy luzem przechowywać w cienkiej warstwie a wcześniej je przesuszyć, przechowywać przez zimę w warunkach umiarkowanie wilgotnie. Większą ilość bukwi powinno się przechowywać pod okapem d-stanu lub w szopach Alemanna. W komorach chłodniczych bukiew przechowuje się w temp. -5 do -10C w hermetycznych pojemnikach o wilgotności 9-11% (przechowywanie 2-3 lata). Dąb- nasiona bezpośrednio po zbiorze przechowujemy luzem w cienkiej warstwie w suchym i przewiewnym pomieszczeniu. Po przesuszeniu należy je zadołować lub przechowywać pod okapem d-stanu lub w szopach Alemanna (odpowiednia wilgotność). W komorach chłodniczych dęba przechowujemy w temp. +1 do -1C i regulowaną wilgotnością (przechowujemy 2-3 lata). Żołędzie o zawartości wody 42-43% przechowujemy w odkrytych pojemnikach zmieszane z substratem. Żołędzie o < lub > wilgotnosci rozkładamy cienką warstwą, należy je delikatnie podsuszyć lub nawilżyć.
zes. 2
1.Czynniki termiczne w stratyfikacji - temperatura i wilgotność
2.Drzewostany nasienne - kryteria wyboru: *rodzimość pochodzenia *wiek *zdrowotność *jakość *produkcyjność *otoczenie *obszar
3.Rodzaje plantacji nasiennych, co bierzemy pod uwagę przy ich zakładaniu: W plantacji nasiennej sadzi się wegetatywne potomstwo określonej liczby drzew doborowych reprezentujące genotypy tych drzew. Plantacyjna uprawa nasienna obejmuje generatywne potomstwo wyhodowane z nasion okreslonek liczby drzew doborowych, ale reprezentujace tyle genotypów ile w tej uprawie rośnie drzew. *wybór powierzchni - najodpowiedniejsze gleby to gleby piaszczyste o umiarkowanej żyzności z domieszką próchnicy i o niezbyt wysokim poziomie wody gruntowej. Powierzchnia plantacji nie może być falista gdyż sprzyja to erozji, tworzeniu się zmrozowisk *przygotowanie gleby - na zrębach po wykarczowaniu pniaków wiosną wykonuje się pełną orkę i usuwa wszystkie korzenie. Przez lato i jesień utrzymuje się glebę w czarnym pełnym ugorze.
W przypadku tworzenia zespołu plantacji nie mgą sąsiadować ze soba plantacje tego samego gatunku reprezentujące różne kompleksy lasów lub regiony. Należy dążyć aby liczba klonów w plantacji nasiennej i potomstw w plantacyjnej uprawie nasiennej była jak największa. Im większa jest powierzchnia plantacji, tym więcej musi być w niej potomstw.
Zes. 3
1.Rodzaje selekcji i co do nich należy: Podstawowe rodzaje selekcji to: a)sel. populacyjna -to wybór i wykorzystanie jako bazy nasiennej d-stanów najlepszych w danych warunkach wzrostu b)sel. rodowa -polega na wykorzystaniu potomstw wybranych drzew. Z wychodowanych w szkółce potomstw -rodów usuwa się słabo przyrastające i wskazujące inne niekorzystne cechy, a wykorzystuje się najlepsze do zakładania plantacyjnych upraw nasiennych. C)sel. indywidualna- polega na wyborze drzew doborowych odznaczających się najlepszymi cechami jakościowymi i przyrostowymi, wykorzystywanych następnie do pozyskania zrazów i produkcji szczepów przy zakładaniu plantacji nasiennych oraz zbioru nasion aby wyhodować sadzonki do zakładania plantacyjnych upraw nasiennych.
2.Ogólne zasady przechowywania nasion: nasiona gatunków roślin drzewiastych ze strefy klimatu umiarkowanego można podzielić: 1)nasiona znoszące podsuszenie do niskiego poziomu wilgotności lub odwodnienie całkowite to kategoria orthodox. Nasiona z tej kategorii można natychmiast po zbiorze i oczyszczeniu podsuszyć do wilgotności 10% lub jeszcze niżej co umożliwia ich przechowywanie w stanie odwodnionym w szczelnie zamkniętych pojemnikach 2)nasiona nieznąszące odwodnienia lub tolerujące odwodnienie tylko częściowe do wysokiego progu wilgotności to kategoria recalcitrant. Ch nasiona po zbiorze cechuje wysoka wilgotność. Zgromadzone w większych ilościach, umieszczone w niewentylowanych workach czy pojemnikach w temp. pokojowej szybko się zagrzewają. Przechowując takie nasiona należy dążyć do obniżenia intensywności ich oddychania aż do możliwego minimum. Można to zapewnić przez schłodzenie nasion i przetrzymywanie ich w obniżonej temp.
3.Zasady zakładania i pielęgnacji plantacji nasiennych: *wybór powierzchni - najodpowiedniejsze gleby to gleby piaszczyste o umiarkowanej żyzności z domieszką próchnicy i o niezbyt wysokim poziomie wody gruntowej. Powierzchnia plantacji nie może być falista gdyż sprzyja to erozji, tworzeniu się zmrozowisk *przygotowanie gleby - na zrębach po wykarczowaniu pniaków wiosną wykonuje się pełną orkę i usuwa wszystkie korzenie. Przez lato i jesień utrzymuje się glebę w czarnym pełnym ugorze. Przez pierwsze 3 lata po założeniu plantacji glebę należy utzrymac w czarnym ugorze przez systematyczne talerzowanie, kultywatorowanie i bronowanie przeprowadzane w sezonie wegetacyjnym co najmniej 5-cio krotnie. Placówki o wymiarach 1x1m wokół szyi korzeniowej należy odchwaszczać i spulchniać ręcznie nie doprowadzając do zagłębień i osłaniania korzeni. Wczesną wiosną w 4-tym lub 5-tym roku należy glebę dokładnie wyrównać i obsiać trawami. W następnych latach trawę należy kosić i sprzątać lub roztrząsać na całej powierzchni, aby nie ułatwić gryzoniom.
Zest. 4
1.Odziedziczalność, zmienność i zastosowanie: Odziedziczalność - jest stosunkiem wariancji genotypowej do wariancji fenotypowej.
Odziedziczalnośc zawiera się między 0-1, jeśli odziedziczalność wynosi 1 to w 100% cecha jest determinowana przez zysk genetyczny. Jeśli wynosi 0, zysk genetyczny wynosi 0.
2.Selekcja pozytywna i negatywna:
3.Cele oceny nasion, charakterystyka: Ocena nasion: *określanie jakości nasion *określanie wartości siewnej nasion *przedzbiorowe testowanie jakości nasion *kontrolowanie jakości i stanu fizjologicznego nasion *kontrola procesu przechowywania *monitoring jakości obradzania drzew i krzewów. W zależności od stawianego celu stosuje się: a)Ocena klasyfikacyjna - prowadzi się obligatoryjnie w celu dokładnego określenia żywotności, wartości siewnej i handlowej nasion dla potrzeb: *kupna, sprzedaży lub wymiany *określania żywotności nasion przed przechowywaniem długoterminowym *okreslania żywotności nasion pozyskanych przez nadleśnictwa lub zgromadzonych w przchowywalniach LP w bardzo duzych zapasach. Ocana ta prowadzona jest na podstawie międzynarodowych przepisów ISTA, dostosowanych do składu gatunkowego polskich lasów. Podstawową metoda okreslania żywotności nasion w ocenie kwalifikacyjnej jest próba kiełkowania ich na bibule lub w piasku a dla nasion wymagających długookresowego przysposabiania przedsiewnego próba barwienia nasion tetrazoliną.
b)Ocena uproszczona - pozwala orientacyjnie okreslić żywotność i wartość siewną nasion. W ocenie tej oprócz skróconej próby kiełkowania i uproszczonej metody tetrazolinowej dopuszczalne jest również stosowanie metod orientacyjnych: ocena nasion na podstawie przekroju przez ich środek oraz zdjęć rentgenowskich.
Metody oceny - W zakres oceny kwalifikacyjnej i uproszczonej wchodzi określanie 4 podstawowych charakterystyk: *czystość plonu *masy 1000 nasion *żywotność nasion *liczby nasion zdolnych do skiełkowania, podnej w przliczeniu na jednostkę masy i ich zapasu.
Zes. 5
1.Kryteria wyboru DN:
GDN - od d-stanów tej kategorii wymaga się aby były rodzime i w wieku rębym lub blisko rębnym, a tworzące je drzewa wykazywały pełną zdrowotność, dobrą jakość i dużą produkcyjność w porównaniu z innnym d-stanami tego samego gat. i wieku na tych samych siedliskach. Na GDN nie mogą być wybierane d-stany o małej powierzchni oraz wąskie kulisy otoczone przez d-stany negatywne.
WDN - przy typowaniu a następnie uznawaniu d-stanów za nasienne analizuje się: rodzimość pochodzenia, wiek, zdrowotność, jakość, produkcyjność, otoczenie i obszar.
2.Zasady wyznaczania mikroregionów i obrót sadzonek w nich i między nimi. Zasady obrotu nasionami i sadzonkami: wewnątzr mikroregionów obrót swobodny (oprócz gór wysokość npm), do mikroregionów matecznych nie wolna sprowadzać obcych nasion i sadzonek (dotyczy gatunków, dla którego jest mikroregion mateczny), do mikroregionów matecznych wolno sprowadzać nasiona z mikroregionów matecznych i jest to określone w regionalizacji nasiennej; obrót materiałem nasiennym i sadzonkami wymaga pochodzenia, rejestru i jest komplikowane - świadectwa pchodzenia nasion. Obrót nasionami i sadzonkami w dużych regionach jest swobodny. W górach trzeba uwzględnić wysokość.
3.Jd i Lp mimo że są jednocześnie zbierane to czy jednocześnie kiełkują?: Lp ma dłuższy spoczynek bezwględny i kiełkuje dłużej niż jodła.
Zes. 6
1.Zagospodarowanie DN: zagospodarowanie GDN nasiennego polega na usunięciu z niego wszystkich drzew chorych - porazonych prze grzyby i szkodniki owadzie oraz drzew wadliwie ukształtowanych z silną krzywizna strzały, rozwidlonych, źle oczyszczonych, silnie guzowatych, ze skrętem włókien. Cięcie selekcyjno-saniatarne należy wykonać jak najszybciej po uznaniu d-stanu, a najpóźniej na 3 lata lub 2 lata przed wyrębem aby nasiona zbierane na zrębie miały cechy będące wynikiem krzyżowania się tylko najlepszych drzew. Zagospodarowanie WDN: pierwszą czynnością po uznaniu d-stanu za nasienny jest wyznaczenie jego granic na gruncie i trwałe ich oznaczenie. Granice d-stanu oznacza się opaskami szerokości 10cm jasnożółtą farbą na wysokości 1,5m na skrajnych drzewach. Dzrewa rosnące na załamaniach granicy oznacza się dodatkowo literą M, wykonana nad jasnożółtą opaską. W celu stworzenia korzystnych warunków rozwoju zapylania i obradzania drzewom o najlepszych wlaściwościach hodowlanych należy: *wykonać cięcia sanitarno-selekcyjne *przerzedzenia d-stanu *uporządkowanie podrostów i podszytów
2.Jak stratyfikować nie mając sprzętu technicznego:
w terenie przy wykorzystaniu naturalnych warunków stratyfikacyjnych istniejących w powierzchniowej warstwie gleby jak też w szopach czy piwnicach. Podłoże powinno oddzielać nasiona od siebie, być porowate (wymiana gazowa), powinno magazynować wodę i oddawać ją nasionom. Podłożem takim może być torf, piasek. Nasiona z podłożem miesza się w proporcji objętościowej 1:3. Dołowanie nasion -stosuje się do nasion, które można przechowywać do kiełkowania przez okres do 6m-cy w ciągu pierwszej zimy po zbiorze. Małe ilości nasion dołuje się w skrzynkach w piwnicy natomiast większe ilości w rowkach lub dołach pod d-stanem. Dołowanie można zastąpić wysiewem jesiennym, a u niektórych gatunków również przetrzymywaniem przez 3-4tyg. przedsiewem napęczniałych po namoczeniu w wodzie.
3. Dwie zasady rozmieszczenia sadzonek na plantacji:
1)Nie wolno dopuścić do tego aby w którymkolwiek momencie plantacji drzewa tego samego klonu nie były obok siebie (ABY NIE DOSZŁO DO SAMOZAPYLENIA)
2)cięcia rozluźniające -nie może wyeliminowac jakiegokolwiek klonu lub rodu