 | Pobierz cały dokument adenozynotrifosforan.doc Rozmiar 81 KB |
Adenozynotrifosforan
Ogólne informacje
Inne nazwy ATP
Masa molowa 507,181 g/mol
Adenozyno-5'-trójfosforan (ATP) - organiczny związek chemiczny, nukleotyd adeninowy zbudowany z grupy trifosforanowej przyłączonej w pozycji 5' cząsteczki adenozyny, tworząc bezwodnik kwasu fosforowego. Odgrywa ważną rolę w biologii komórki, jako wielofunkcyjny koenzym i molekularna jednostka w wewnątrzkomórkowym transporcie energii. Stanowi nośnik energii chemicznej używane w metabolizmie komórki. Powstaje jako magazyn energii w procesach fotosyntezy i oddychania komórkowego. Zużywają go liczne enzymy, a zgromadzona w nim energia służy do przeprowadzani różnorodnych procesów, jak biosyntezy, ruchu i podziału komórki. Tworzy się z adenozyno-5'-difosforanu, a przekazując swą energię dalej powraca do formy ADP lub adenozyno-5'-monofosforanu (AMP). Cykl ten zachodzi bezustannie w organizmach żywych. Człowiek każdego dnia przekształca ilość ATP porównywalną z masą swego ciała.
W przekaźnictwie sygnałów ATP bierze udział jako substrat dla kinaz fosforylujących białka i lipidy, jak choćby cyklaza adenylanowa, przekształcająca ATP w drugi przekaźnk, cykliczny AMP. Stosunek pomiędzy ATP i AMP jest używany przez komórkę jako wskaźnik ilości posiadanej energii, co pozwala kontrolować produkcję i konsumpcję ATP. Oprócz tego ATP jest włączany przez polimerazy w kwasy nukleinowe podczas transkrypcji.
Struktura cząsteczki opiera się na zasadzie purynowej - adeninie - przyłączonej wiązaniem N-glukozydowym z 1. atomem węgla cukru pentozy - D-rybozy, której ostatni, piąty atom węgla jest z kolei ufosforylowany przez 3 grupy fosforanowe. Tworzenie i rozpad łączących je wiązań bezwodnikowych odpowiada za przejścia pomiędzy ATP, ADP i AMP. Pokrewny związek używany do syntezy DNA - dATP - posiada zamiast rybozy deoksyrybozę (cukier pozbawiony atomu tlenu przez reduktazę rybonukleotydową.
ATP odkrył w 1929 Karl Lohmann. Natomiast Fritz Albert Lipmann w 1941 zaproponował, że jest to związek kluczony w transporcie energii w komórce
Właściwości fizyczne i chemiczne
ATP składa się z adenozyny - złożonej z kolei z pierścienia adeninowego i rybozy - oraz z trzech grup fosforanowych. Począwszy od połączonej wiązaniem estrowym z rybozą na najdlaszej od niego skończywszy oznacza się je kolejno literami alfabtu greckiego alfa α, beta β i gamma γ. Adenozynotrójfosforan dobrze rozpuszcza się w wodzie (dzięki licznym hrupom hydrofilowym), zachowuje stabilnośćw pH pomiędzy 6,8 i 7,4, jednak w kwasie lub zasadzie szybko hydrolizuje. Przechowuje się go najlepiej w bezwodnej soli.
 | Pobierz cały dokument adenozynotrifosforan.doc rozmiar 81 KB |