WYCHOWANIE PRZEZ SZTUKĘ

Program zajęć pozalekcyjnych o charakterze
kulturalno-oświatowym dla uczniów klas VI szkoły podstawowej.

Akcentowanie kulturotwórczej roli mediów w rozwoju osobowości.

WSTĘP

Głównym celem programu jest wychowanie przez sztukę. Uświadomienie miejsca, znaczenia i praktycznego zastosowania zdobyczy sztuki w przemianach cywilizacjno-kulturowych.

Proponowany program nauczania przedmiotu sztuka swoje treści koreluje do wybranych treści przekazywanych w mediach. Wyboru materiałów dokonuje się w celu prowadzenia działań wychowawczych o charakterze etyczno-moralnym.

Treści programowe zawarte w mediach są materiałem wyjściowym do prowadzonych działań plastycznych i wychowawczych.

Informacji o przemianach cywilizacyjno-kulturowych Polski, Europy i Świata dostarcza telewizja, która skupia jak w soczewce wszystkie przejawy działań twórczych (literaturę, teatr, film, muzykę, fotografię i sztuki plastyczne).

CELE

Jednym z głównych zadań proponowanego programu jest kształtowanie postaw twórcy oraz świadomego odbiorcy otaczających nas mediów poprzez aktywność, ekspresję, rozwój intelektualny oraz moralno-etyczny.

Poznanie osiągnięć cywilizacyjno-kulturowych Polski na tle kultury śródziemnomorskiej oraz innych kultur świata.

CELE SZCZEGÓŁOWE
- poznanie dorobku cywilizacyjno-kulturowego Polski, Europy i Świata poprzez analizę wytworów człowieka,
- kształtowanie postawy twórczej wśród wychowanków,
- rozwijanie intelektualne w aspekcie zdolności analizy, syntezy, myślenia abstrakcyjnego,
- przejście od szczegółu do ogółu,
- wartościowanie dokonań cywilizacyjno-kulturowych w oparciu o wiedzę, myślenie przyczynowo-skutkowe,
- pielęgnowanie indywidualnych cech osobowościowych
- kształtowanie umiejętności przekazywania swoich emocji i myśli w formie wytworów kulturowo-cywilizacyjnych,
- rozwijanie warsztatu twórczego,
- rozumienie zależności między umiejętnością operowania pojęciami a aktywnością twórczą,
- przekazywanie wiedzy z zakresu cywilizacji i kultury na przestrzeni wieków,
- wzajemne zależności między rozwojem cywilizacyjno-kulturowym a otaczającą nas naturą,
- kształtowanie umiejętności poszukiwanych,
- Ja na tle kultury i cywilizacji poprzez uczestnictwo w odczytach naukowych, wystawach, koncertach, festiwalach, przedstawieniach artystycznych itp.

TREŚCI
- wiedza o sztukach plastycznych na tle dokonań kulturowo-cywilizacyjnych: osiągnięcia naukowe, zdobycze z zakresu telewizji, filmu, fotografii, literatury, teatru i muzyki,
- wyszczególnienie różnych form funkcji sztuki: sztuka dla sztuki,
- przedstawienie głównych dziedzin sztuk plastycznych: malarstwo, grafika, architektura, wzornictwo, historia sztuki,
- korelacja dziedzin sztuk plastycznych z twórczością telewizyjną,
- funkcje sztuki: wychowawcza, kulturotwórcza, popularyzująca dokonania cywilizacyjne,
- części składowe dzieła sztuki - forma i treść,
- odbiór dzieła sztuki wg wartości formalnych i zawartych treści,
- warsztat jako umiejętność definiowania i operowania pojęciami - zastosowanie teorii w praktyce,
- rysunek - kreska, walor - światłocień,
- malarstwo - barwa jako odbicie światła, gama barwna, nasycenie barwy, barwa lokalna, barwa zgaszona, barwa intensywna, kolor i jego rola - ekspresyjna i symboliczna,
- multimedialna rola TV - złożoność informacji,
- telewizja - środek komunikowania masowego, rodzaj przekazu medialnego,
- estetyka telewizyjna, scenografia, forma przekazu, symbolika obrazu TV, oddziaływanie TV na osobowość odbiorcy,
- wywoływanie emocji - bezkrytyczne naśladowanie, zachwyt, odbiór bez zrozumienia - fascynacja - stronniczość i selektywność TV,
- grafika - światło liternicze, kompozycja liternicza, krój liter, piktogram jako synteza rysunku, element informacji wizualnej, techniki graficzne, formy przekazu graficznego, plakat, ilustracja, obwoluta, opakowanie,
- rzeźba - trójwymiarowość cecha główna, kompozycja brył, proporcja jako cechy przedmiotów, zwierząt i ludzi,
- ruch - statyka i dynamika
- wzornictwo - kompozycja przestrzenna, rola formy w życiu codziennym,
- historia sztuki - poznawanie twórców i dzieł w aspekcie zmian cywilizacyjno - kulturowych - Polska, Europa, Świat,
- impresjonizm, fowizm, futuryzm, surrealizm, symbolizm, kubizm, abstrakcjonizm, op-art, pop-art., hiperrealizm, konceptualizm, konstruktywizm,
- cechy wyróżniające w sztuce: impresjonizm-wrażenie, światło, secesja- malarstwo rysunku linearnego, postimpresjonizm - kolor,
- symbolizm - symbolika koloru i gestu itp.,
- odczytywanie własnej osobowości - przekazywanie emocji, wrażeń w formie dzieła,
- pojęcie: sztuka, kultura, cywilizacja
- charakterystyka twórców: plastyk, reżyser, aktor, dziennikarz, literat, muzyk, naukowiec, inżynier, architekt.


OSIĄGNIĘCIA

SPOSÓB OSIĄGANIA CELÓW
- analiza dzieła sztuki (w muzeum, przed pomnikiem, we wnętrzu architektonicznym itd.)
- pisanie notatek poświęconych sztuce, kulturze, cywilizacji
- próba recenzji dzieła sztuki,
- uczestnictwo w życiu kulturalno-naukowym, artystycznym regionu (galeria, TV, kino, teatr, biblioteka, targi, wystawy)
- próby interpretacji dzieła,
- ćwiczenia warsztatu twórczego: wykonywanie zdjęć, kręcenie filmu, tworzenie scenek literacko-muzycznych,
- szkic rysunkowy,
- studium rysunkowe i malarskie,
- interpretacja rysunku i malarstwa - synteza formy,
- kompozycja abstrakcyjna,
- deformacja kształtu, symbolika koloru,
- projektowanie ilustracji do utworu literackiego, muzyki, filmu,
- projektowanie piktogramów jako formy przekazu informacji,
- posługiwanie się literą: umiejętność rysowania i komponowania tekstu,
- wykonywanie przestrzennych kompozycji,
- rzeźbienie i modułowanie w różnych materiałach,
- projektowanie form przemysłowych.


OSIĄGNIĘCIA UCZNIA
PO I ETAPIE
- potrafi pracować z książką,
- odczuwa potrzebę poznawania świata (kultury i cywilizacji)
- sięga po gazety, czasopisma, opracowania popularno-naukowe, literaturę piękną, wybiórczo ogląda TV,
- zna wybrane fakty z historii sztuki (fragmenty biografii, dokonania artystyczne wybranych twórców),
- umie ocenić dzieło sztuki według określonych kryteriów,
- zna cechy różniące poszczególne okresy w sztuce: impresjonizm, secesja, kubizm, surrealizm, abstrakcjonizm,
- w swojej twórczości dokonuje interpretacji,
- umie wykonywać szkice rysunkowe, malarskie z natury w różnych technikach rysunkowych i malarskich,
- umie tworzyć szkic architektoniczny,
- dokonuje deformacji formy i barwy
- potrafi rysować literę,
- potrafi projektować kompozycje przestrzenne.

PO II ETAPIE
- interesuje się i korzysta z tekstów i recenzji programów TV poświęconych sztuce, dokonaniom naukowym, przemianom kulturowo-cywilizacyjnym,
- posiada i doskonali warsztat plastyczny (szkicuje, tworzy znaki graficzne, komponuje litery) oraz potrafi go zastosować w twórczej działalności,
- poznał sztukę nowoczesną: op-art, pop-art, hiperrealizm, konceptualizm,
- dostrzega współzależności między twórcami (artysta-inżynier-architekt),
- wykonuje prace malarskie i rysunki studyjne

PO III ETAPIE
- wyszukuje w mediach potrzebne informacje z zakresu kultury,
- wartościuje ofertę medialną,
- dokonuje uogólnień,
- świadomie stosuje zdobytą wiedzę w praktyce,
- rozumie język mediów,
- zna miejsce plastyki i jej rolę w rozwoju kulturalno-cywilizacyjnym Polski i Europy oraz Świata,
- dokonuje świadomych wyborów twórczych,
- potrafi uzasadnić swoje działania twórcze,
- jest świadomym odbiorcą i uczestnikiem przeobrażeń kulturowo-cywilizacyjnych.

ZAJĘCIA FAKULTATYWNE
- zagadnienia rozwoju sztuk plastycznych we współczesnym świecie,
- sztuki plastyczne w przekazach medialnych z akcentem na TV,
- tworzenie sytuacji twórczych złożonych: inscenizacje teatralne, scenariusze TV, wystawy itp.,
- akcentowanie wybranych dyscyplin plastycznych z możliwością wykorzystania ich w przekazie medialnym,
- odgrywanie ról jako element rozwoju osobowości - aktor, reżyser, scenograf itp.,
- interdyscyplinarny charakter sztuki,
- tworzenie złożonych form twórczych - graficznych, architektonicznych (słupy ogłoszeniowe, plansze graficzno-reklamowe),
- udział w życiu kulturalnym regionu.

OCENA
Podstawowym źródłem informacji będzie dokumentacja twórcza, teczka rysunkowa zawierająca szkice, prace studyjne i inne formy twórcze (np. sporządzone fotografie, jako dokumentacja działań przestrzennych, prace literackie, recenzje, notatki twórcze, wypowiedzi o sztuce). Innym źródłem informacji o rozwoju osobowości twórczej dziecka będzie arkusz obserwacyjny. W arkuszu obserwacyjnym określamy przejawy osobowości twórczej (np. odwaga twórcza, stopień ekspresji, sprawność manualna, spostrzegawczość itp.).

Ocena jest wyłącznie formą samokontroli nauczyciela. Jest potwierdzeniem osiągnięć wychowawczych lub porażek.

Uczeń nie powinien wiązać swoich działań twórczych z bezpośrednią oceną cyfrową. Uczestnictwo w zajęciach powinno być dobrą zabawą, relaksem, czasami zmęczeniem twórczym, którego efektem jest materialne dzieło; potrzebą zaistnienia w grupie. Działania twórcze powinny pozytywnie ucznia nastrajać. Uczestnictwo w zajęciach powinno wzmagać potrzebę współzawodnictwa jako formę doskonalenia.

---