Uprawnienia mandatowe dla strażaków PSP
Wyodrębniono trzy zasadnicze bloki wykroczeń w zakresie ochrony przeciwpożarowej:
wykroczenia związane z popełnianiem czynów zabronionych w przepisach przeciwpożarowych,
wykroczenia związanie z zaniedbaniami obowiązków spoczywających na właścicielu budynku w zakresie ochrony przeciwpożarowej,
wykroczenia związane z utrudnianiem prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczych i czynności kontrolo-rozpoznawczych z zakresu ochrony przeciwpożarowej.
Wszystkie te grupy wykroczeń są odpowiednikami zakazów, nakazów i uprawnień, ustanowionych w odpowiednich przepisach, obowiązujących od kilkunastu lat.
W stosunku do osób, które w trakcie pożaru nie zawiadomią właściwe jednostki (m.in. PSP, policję, centrum powiadamiania ratunkowego) lub osoby znajdujące się w strefie zagrożenia; nie podporządkują się decyzjom kierującego akcją ratowniczą i nie udzielą mu pomocy, na jego żądanie - może być zastosowana kara aresztu, grzywny (do 500 zł) albo kara nagany.
Tak samo może być ukarana osoba, która utrudnia prowadzenie działań ratowniczych, a w szczególności utrudnia dojazd do miejsca pożaru. Uprawnienia do karania w tym zakresie ma policja. Natomiast osoby, które uniemożliwiają lub utrudniają prowadzenie czynności kontrolno-rozpoznawczych (np. odmawiają dostępu do obiektów lub pomieszczeń, nie stawiają się w czasie kontroli lub niewyznaczają osoby do reprezentowania ich w czasie kontroli) przez uprawnionego strażaka PSP mogą zostać ukarane grzywną w drodze mandatu karnego, a przez policję grzywną, aresztem lub ograniczeniem wolności.
Mandat karny w przypadku osób, które utrudniają prowadzenie akcji ratowniczo-gaśniczej oraz te, które nie wykonują poleceń kierującego akcją ratowniczą - będzie nakładany przez odpowiednie organy ścigania (policję), a nie przez strażaków PSP. Jest to także nowość wynikająca z aktualnych doświadczeń funkcjonariuszy PSP przy akcjach ratowniczo-gaśniczych. Dzięki temu w sytuacji zagrożenia strażacy będą mogli skupić się na swojej pracy, bez konieczności utraty czasu na prowadzenie nawet najprostszych czynności mandatowych.
Funkcjonariusze PSP będą mieli więcej możliwości do nakładania grzywien w postaci mandatu karnego - co przewiduje przygotowywana nowelizacja rozporządzenia. Projekt nowelizacji uprawnia strażaków prowadzących działania z zakresu ochrony przeciwpożarowej do nakładania grzywien w postaci mandatu karnego (w wysokości do 500 zł) m.in. wobec osób, które:
swoim działaniem stwarzają ryzyko wystąpienia pożaru i jego rozprzestrzeniania się;
utrudniają prowadzenie działań ratowniczych lub ewakuację zagrożonej ludności;
wobec właścicieli budynków lub terenów, którzy nie dopełniają obowiązku ochrony przeciwpożarowej oraz w innych przypadkach (wobec osób rozniecających ogień lub palących tytoń w miejscach niedozwolonych, stwarzając ryzyko pożaru; wypalających nielegalnie trawę lub słomę czy w stosunku do osób nieostrożnie obchodzących się z ogniem).
Obowiązująca od czerwca 2010 roku ustawa Kodeks wykroczeń skonkretyzowała i rozbudowała katalog czynności zabronionych, których łamanie może prowadzić do pożaru lub rozprzestrzeniania się ognia. Osoby, które m.in.:
wykonują prace niebezpieczne pod względem pożarowym bez wymaganego zabezpieczenia;
nieprzestrzegają zasad bezpieczeństwa przy używaniu lub przechowywaniu materiałów niebezpiecznych pożarowo, w tym gazu płynnego w butlach;
uniemożliwiają lub ograniczają dostęp do urządzeń przeciwpożarowych, gaśnic itp.;
uniemożliwiają lub ograniczają dostęp do źródeł wody do celów przeciwpożarowych
- podlegają karze aresztu, grzywny (do wysokości 500 zł) albo karze nagany.
W nowelizacji Kodeksu wykroczeń dodano także nowy przepis. W myśl niego karze aresztu, grzywny do 500 zł lub nagany będzie podlegała osoba, która mając obowiązek ochrony przeciwpożarowej obiektu lub terenu - nie dopełnia swoich obowiązków.
Można karać m.in.
za niezapewnienie odpowiednich warunków ewakuacji;
brak wyposażenia w urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice;
nieumieszczenie informacji o sposobie postępowania na wypadek pożaru oraz niewywieszenie w widocznym miejscu wykazu telefonów alarmowych;
niedrożność przewodów dymowych i spalinowych czy nieprawidłowe utrzymywanie dróg pożarowych.
Karze aresztu, grzywny (do 500 zł) albo nagany podlega osoba, która na terenie lasu oraz na łąkach, torfowiskach i wrzosowiskach, a także w odległości do 100 metrów od nich (poza miejscami wyznaczonymi do tego) - roznieca ogień albo pali tytoń.
Podobnie karana będzie osoba, która wypala np. trawę czy słomę na polach, w odległości mniejszej niż 100 metrów od m.in. zabudowań, lasów, zboża, powoduje zakłócenia w ruchu drogowym i nie pilnuje miejsca wypalania.
Jest przepis, który pozwala na ukaranie osób zachowujących się w sposób nieodpowiedzialny i nieostrożny w posługiwaniu się ogniem.
Grzywną lub naganą można ukarać osoby dorosłe, które zostawiają małoletnich do 7 lat bez opieki, narażając na możliwość wzniecenia przez nich pożaru.