Nauka o Organizacji

Wykład number two

19.10.2008r

PRZEDSIĘBIORSTWO JAKO PODSTAWOWA KOMÓRKA ORGANIZACYJNA W GOSPORARCE RYNKOWEJ CD.

KOSZTY TRANSAKCYJNE - są kosztami utrzymania instytucji gospodarczych w ruchu.

Należą do nich:

1. Koszty związane z transferem praw własności.

2. Koszty związane ze zbieraniem i przetwarzaniem informacji, badaniami rynku, realizację umów itp.

NAUKA ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA

Nauka organizacji i zarządzania i zarządzania traktuje przedsiębiorstwo jako kategorię organizacyjną, jako jednostkę organizacyjną, jako instytucję w odniesieniu do której odnoszą się zasady racjonalnej organizacji.

Cechy (atrybuty) przedsiębiorstwa:

• powołane w celu prowadzenia działalności gospodarczej w sposób trwały (przez dłuższy czasu)

• wymienia produkty lub usługi z innymi jednostkami organizacyjnymi na zasadzie kupna - sprzedaży

• posiada określone zasoby kapitałowe

• posiada samodzielność decyzyjną

• pokrywa koszty uzyskiwanymi dochodami

• prowadzi działalność gospodarczą na własne ryzyko

• posiada osobowość prawną

poziom

kosztów koszty zmienne

koszty stałe

poziom produkcji (czas)

Cele działalności przedsiębiorstwa:

• przetrwanie

• rozwój przedsiębiorstwa

• wygospodarowanie zysku (maksymalizacja zysku długookresowego związanego z rozwojem przedsiębiorstwa

Oprócz celów głównych wyróżnia się cele dodatkowe. Należą do nich:

• kreowanie dobrego wizerunku przedsiębiorstwa (szczególnie w najbliższym otoczeniu)

• wzrastające znaczenie i dostrzeganie konieczności przestrzegania norm etycznych

• wzrastająca potrzeba dbałości o środowisko naturalne

FUNKCJE ZARZĄDZANIA:

• PLANOWANIE DZIAŁANIA

• MOTYWACJA PRACONIKÓW

• ORGANIZOWANIE

• KONTROLA

PLANOWANIE - projektowanie przyszłości przedsiębiorstwa musi być zgodne z jego misją. Musimy brać pod uwagę zasoby, które mamy do dyspozycji

MOTYWOWANIE - sprowadza się do stwarzania takich sytuacji, które zachęca pracownika do wykonania zadania.

Motywatory:

1. Pieniądze.

2. Możliwość podnoszenia kwalifikacji na koszt pracodawcy.

3. Jasna ścieżka kariery zawodowej.

4. Atmosfera.

ORGANIZOWANIE - wyznaczanie, koordynowanie działalności wszystkich komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa i wszystkich pracujących w nich ludzi, ustalony podział pracy, zadania, dostarcza się niezbędne środki. Im przedsiębiorstwo jest większe , tym funkcja organizacyjna jest istotniejsza!

KONTROLA - sprawdzanie, czy rzeczywisty przebieg procesów w przedsiębiorstwie jest zgodny z zamierzonym. W jego toku następuje porównanie uzyskanych wyników z wyznaczonymi zadaniami.

MISJA PRZEDSIĘBIORSTWA - określenie słowami prostymi i zrozumiałymi dla wszystkich członków organizacji jej dalekosiężnych celów i zamierzeń.

PROCES KONTROLI

PLAN RZECZYWISTA REALIZACJA

ANALIZA PORÓWNAWCZA

USTALENIE RÓŻNIC

NASTĘPNY PLAN

RODZAJE KONTROLI:

1. Kontrola ogólnych wyników przedsiębiorstwa

2. Kontrola wyników osiąganych w poszczególnych dziedzinach działalności przedsiębiorstwa.

3. Kontrola wyników osiąganych przez indywidualnych pracowników

ISTOTA ZARZĄDZANIA PRZEDSIĘBIORSTWA:

1. Zarządzanie przedsiębiorstwem polega na kierowaniu pracą zespołów ludzkich z środków produkcji dla osiągnięcia nakreślonych celów gospodarczych w sposób jak najbardziej efektywny, czyli zgodny z zasadą gospodarki.

2. Zarządzanie jest procesem ciągłego podejmowania decyzji, polegającym na jej przygotowaniu, wyboru jednego z możliwych działań, przekazaniu jej wykonawcom oraz kontroli i regulowaniu w toku realizacji zarządzania.

PROJEKTOWANIE STRUKTUR ORGANIZACYJNYCH. SCHEMAT ORGANIZACYJNY.

ZASADY PROJEKTOWANIA STRUKTUR ORGANIZACYJNYCH - WSKAZÓWKI OGÓLNE:

1. Właściwy podział pracy w organizacji.

2. Grupowanie podobnych do siebie zadań w jednostkach.

3. Właściwy podział uprawnień do podejmowania decyzji o wykonanie zadań.

4. Kontrola działalności, zasobów organizacji.

DECYZJĄ nazywamy akt wyboru pomiędzy przynajmniej dwoma alternatywnymi sposobami rozwiązania danego problemu. Abyśmy ten akt wyboru mogli nazwać decyzją musi być ona podjęta w sposób racjonalny.

Fazy podejmowania decyzji:

ETAP I: Faza preparacji (przygotowania):

• określenie problemu decyzyjnego, który należy rozwiązać

• określenie kryteriów służących do dokonania wyboru określonych wariantów decyzyjnych

ETAP II: Etap decydowania:

• dokonujemy wyboru najlepszego rozwiązania problemu zgodnie z kryteriami przyjętymi w etapie I.

ETAP III: Etap kontroli:

• sprawdzamy w nim czy wybraliśmy najlepszy wariant oraz czy jest to dokonane z zasadą racjonalnego podejmowania decyzji

ZASADY PROJEKTOWANIA:

1. Zasada specjalizacji.

2. Zasada zrównoważonego stanowiska pracy.

3. Zasada hierarchii i jedności kierowania.

4. Zasada właściwego rozłożenia uprawnień.

5. Zasada rozszerzenia i wzbogacenia pracy.

Obok zasad projektowania istotnym elementem pomagającym we właściwym zarządzaniu organizacją jest przedstawienie cyklu działania zorganizowanego:

ETAP I: Postawienie jasnego ściśle określonego celu. Cel powinien być mierzalny, możliwy do zrealizowania w danych warunkach, posiadać określony czas wykonania.

ETAP II: Zbadanie środków i warunków, które są niezbędne do tego aby zamierzony cel osiągnąć.

ETAP III: Przygotowanie środków i warunków do realizacji postanowionego celu.

ETAP IV: Wykonanie zamierzonych czynności zgodnie z przyjętym planem.

ETAP V: Kontrola wykonania danego zdania.

STRUKTURA ORGANIZACYJNA pełni funkcje regulacyjne. Polegają one na kształtowaniu ładu wewnętrznego w systemie organizacji, a więc określenia zarówno miejsca każdego pracownika jak i wyznaczenie zakresu działań indywidualnych i zbiorowych.

Strukturę organizacyjną charakteryzuje:

1. KONFIGURACJA - opisuje kształt struktury organizacji, liczbę szczebli hierarchii, proporcje komórek organizacyjnych.

2. CENTRALIZACJA - określa rozmieszczenie uprawnień decyzyjnych.

3. SPECJALIZACJA - określa podział pracy i rozdział zadań pomiędzy stanowiska pracy i ludzi.

4. FORMALIZACJA - określa zakres norm postępowania i zasad komunikowania się.

WIĘZI ORGANIZACYJNE - to utrwalone drogi przepływu informacji, świadczeń i dóbr pomiędzy poszczególnymi elementami, komórkami organizacyjnymi, bądź między organizacją a systemami wyższego rzędu i otoczeniem, niezbędne do realizowania działalności gospodarczej.

Rodzaje więzi:

1. Służbowe.

2. Funkcjonalne.

3. Informacyjne.

OTOCZENIE PRZEDSIĘBIORSTWA

kondycja ekonomiczna regulacje konkurencja

państwa państwowe

finanse/marketing/handel/wyposażenie techniczne

służby ekonomiczne/firma/budowanie i rozwój

środowisko naturalne otoczenie środowisko

firmy społeczno - polityczne

SCHEMAT ORGANIZACYJNY - stanowi przedstawienie podstawowych elementów struktury organizacyjnej oraz zawiera informacje o powiązaniach pomiędzy poszczególnymi jego elementami.

Zawartość schematu organizacyjnego:

1. Podział pracy.

2. Podporządkowanie kierowników z podwładnymi.

3. Rodzaj wykonywanej pracy.

4. Grupowanie segmentów pracy.

5. Szczeble zarządzania.

Typy stryktur organizacyjnych - kryteria:

1. Rozpiętość kierowania.

2. Kompetencje kierujących i podwładnych.

3. Fizyczne rozproszenie podwładnych.

4. Zakres pracy menedżera.

5. Stopień pożądanej interakcji.

6. Zakres procedur.

7. Nadzorowanie zadań.

8. Preferencje przełożonych i podwładnych.

SYSTEMY STRUKTUR ORGANIZACYJNYCH

Układ i system wzajemnych powiązań i zależności zachodzących między komórkami organizacyjnymi nazywamy strukturą organizacyjną jednostki gospodarczej.

SCHEMAT SYSTEMU LINIOWEGO

KIEROWNIK NACZELNY

KIEROWNIK I KIEROWNIK II

PRACOWNICY PRACOWNICY

CECHY:

• jednoosobowe kierownictwo

• hierarchiczne podporządkowanie

• stosowany w małych firmach

• kierownik musi posiadać wszechstronne informacje (wada)

• polecenia przechodzą przez wszystkie szczeble (wada)

SCHEMAT SYSTEMU FINKCJONALNEGO

KIEROWNIK KIEROWNIK PLANUJĄCY

PRZYGOTOWANIA ROBÓT I ZLECAJĄCY PRACĘ

` PRACOWNICY

Cechy:

• wysoka specjalizacja i duża wiedza fachowa personelu kierowniczego

• nie ma jednego kierownika (wada)

• trudno ustalić zakres kompetencji i odpowiedzialności (wada)

SCHEMAT SYSTEMU SZTABOWO - LINIOWEGO

KIEROWNIK NACZELNY

KOMÓRKA FUNKCJONALNA KOMÓRKA FUNKCJONALNA

KIEROWNIK I KIEROWNIK II

KOMÓRKA KOMÓRKA

FUNKCJONALNA FUNKCJONALNA

PRACOWNICY PRACOWNICY

Cechy:

• jednoosobowe kierownictwo

• hierarchiczne podporządkowanie

• komórki funkcjonalne zatrudniające pracowników

• stosowany w gospodarce

PIĘĆ GŁÓWNYCH CZĘŚCI ORGANIZACJI:

• wierzchołek strategiczny

• rdzeń operacyjny

• linia środkowa

• technostruktura

• personel pomocniczy

TECHNOSTRUKTURA PERSONEL POMOCNICZY

WIERZCHOŁEK

STRATEGICZNY

LINIA ŚRODKOWA

RDZEŃ OPERACYJNY

---