1. Konstytucyjne organy władzy

Podział władzy w Polsce (trójpodział władzy Monteskiusza)

1. Władza stawodawcza- legislatywa, władza prawodawcza

I. W Polsce władzę ustawodawczą sprawuje dwuizbowy Parlament, składający się z:

• izby niższej- Sejmu;

• izby wyższej- Senatu

W skład Sejmu wchodzi 460 posłów, którzy są wybierani w toku pięcioprzymiotnikowych wyborów (powszechnych, tajnych, równych, proporcjonalnych i bezpośrednich). Kandydatem do Sejmu, może być każdy obywatel polski, który ukończył 21 rok życia. Kadencja Sejmu trwa przez cztery lata.

Senat składa się natomiast ze 100 senatorów, wybranych w wyborach powszechnych, tajnych i bezpośrednich. Kandydat na stanowisko senatora Rzeczpospolitej, winien mieć 30 lat i pełnię praw obywatelskich.Podobnie jak w Sejmie, kadencja Senatu trwa przez okres czterech lat.

II. Parlament spełania cztery funcję, które określają jednocześnie jego kompetencje:

1. Funkcja ustrojodawcza - dzięki tej funkcji parlament ma prawo uchwalić konstytucję lub wprowadzić do niej zmiany. 2. Funkcja ustawodawcza - na jej mocy, parlament ma prawo do stanowienia ustaw, które są podstawowymi aktami prawnymi, powszechnie obowiązującymi w danym państwie. 3. Funkcja kreacyjna - polega na powoływaniu członków, którzy wchodzą w skład organów państwowych. W Polsce Sejm wyznacza członków Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu. Wskazuje kandydata (za zgodą Senatu) na prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich, prezesa Instytutu Pamięci Narodowej oraz prezesa Narodowego Banku Polskiego. 4. Funkcja kontrolna - polega na sprawowaniu kontroli nad rządem (w Polsce przysługuje tylko Sejmowi).

2. Władza wykonawcza- egzekutywa

I. W Polsce władza wykonawcza należy do Prezydenta i Rady Ministrów.

• Prezydent

Prezydent Rzeczypospolitej jest wybierany w wyborach powszechnych na pięcioletnią kadencję i może być ponownie wybrany tylko raz. Bierne prawo wyborcze przysługuje wszystkim obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej, którzy ukończyli 35 lat, nie są pozbawieni praw wyborczych do Sejmu i zbiorą przynajmniej 100 tysięcy podpisów osób popierających ich kandydaturę.

II. Najważniejsze kompetencje Prezydenta:

1. Uprawnienia jako głowy państwa: -reprezentowanie państwa na zewnątrz -mianowanie ambasadorów Polski i przyjmowanie nowo mianowanych ambasadorów innych państw w Polsce -ratyfikowanie umów międzynarodowych -nadawanie odznaczeń -nadawanie obywatelstwa polskiego

2. Funkcje wykonawcze: -zwierzchność nad siłami zbrojnymi -desygnowanie premiera, możliwość powoływania rządu oraz przyjmowanie dymisji -wydawanie rozporządzeń

3. Uprawnienia ustawodawcze: -prawo zgłaszania własnych projektów ustaw -prawo weta, czyli sprzeciwu w stosunku do ustaw uchwalonych przez parlament (z wyjątkiem ustawy budżetowej) -rozwiązywanie parlamentu w ściśle określonych przypadkach

4. Uprawnienia w zakresie władzy sądowniczej: -powoływanie sędziów -możliwość korzystania z prawa łaski (to znaczy zmniejszenia lub darowania skazanemu części lub całości kary).

• Rada Ministrów

III. W jej skład wchodzą:

-Prezes Rady Ministrów; -wiceprezesi Rady Ministrów; -ministrowie (ministrowie resortowi- kierujący resortami oraz ministrowie zadaniowi, zwani ministrami „bez teki”, powoływani do wykonywania zdań powierzonych im przez Prezesa Rady Ministrów); -przewodniczący określonych w ustawach komitetów.

IV. Kompetencje Prezesa Rady Ministrów:

-kierowanie pracami rządu; -reprezentowanie Rady Ministrów; -koordynowanie pracą członków rządu; -wydawanie rozporządzeń; -nadzór nad samorządem terytorialnym

V. Kompetencje Rady Ministrów: -zapewnienie wykonania ustaw; -wydawanie rozporządzeń z mocą ustawy; -wydawanie rozporządzeń w celu wykonania danej ustawy; -kierownictwo i kontrola nad organami administracji rządowej; -stworzenie projektu budżetu państwa; -kierownictwo nad wykonaniem budżetu; -zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego państwa; -zapewnienie porządku publicznego; -utrzymywanie stosunków zagranicznych oraz kontaktów z rządami innych państw oraz z organizacjami międzynarodowymi.

3. Władza sądownicza- judykatywa:

I. W Polsce władzę sądowniczą sprawują niezawisłe Sądy i Trybunały .

II. Do władzy sądowniczej zalicza się:

1. Sąd Najwyższy;

2. Sądy powszechne:

• sądy rejonowe;

• sądy okręgowe;

• sądy apelacyjne.

3. Sądy szczególne:

• Sąd Wojskowy;

• Naczelny Sąd Administracyjny.

4. Trybunał Stanu;

5.Trybunał Konstytucyjny.

TRYBUNAŁY

SĄDY

SĄDOWNICZA

RADA MINISTRÓW

PREZYDENT RP

WYKONAWCZA

SENAT

SEJM

USTAWODAWCZA

WŁADZA

---