1. Skąd pochodzi nazwa epidemiologii
Nazwa pochodzi od 2 greckich słów, epidemia- choroba nagminna, logos- nauka. Nauka występowaniu chorób zakaźnych np. epidemiologia chorób serca, nadciśnienia tętniczego.
2. Wyjaśnij pojęcia epidemia, pandemia, endemia, kwarantanna.
Endemia- choroba występująca na określonym terenie, ale nie w określonym czasie. Wole tarczycy endemiczne.
Epidemia- występowanie danej choroby, które jest ograniczone w czasie i przestrzeni np. zachorowania na grypę
Andemia- duża epidemia ograniczona w czasie i nieograniczona w przestrzeni np. aids
Kwarantanna- odosobnienie zdrowych osób i zwierząt „pod klucz” którzy zetknęli się z chorymi, na dżumę 5 dni trwa, złota febra 5 dni, cholera 6 dni na okres wylęgania tych chorób.
3. Jakie istnieją mierniki zdrowia
Pozytywne lub negatywne
Pozytywne np. badania przesiewowe dzieci i młodzieży, u dzieci waga, wzrost, słuch (metoda szeptu).mierzenie ciśnienia tętniczego, badania psychologiczne.
Negatywne to ewidencja chorób i zgonów
4. Różnice między badaniem przesiewowym i diagnostycznym
Przesiewowe to proste badania czy osoba mieści się w normie np. choroba tarczycy
Diagnostyczne ustala przyczynę
5. Co to jest wskaźnik uniwersalności niemowląt i od czego zależy
Cenny wskaźnik zdrowia danego społeczeństwa. Zależy od stanu zdrowia matki, warunków socjalno-ekonomicznych, opieki medycznej nad matką i dzieckiem oraz poziomu oświaty zdrowotnej
6. Arbitralny lub losowy dobór próby do badań
Arbitralny, badamy ludzi którzy np. pracują przy obróbce aluminium i stawia się dany warunek. Losowy to dobór czysto losowy
7. Metaanaliza
Polega na ocenie dużej liczby prac na dany temat, jest opracowaniem wielu badań
8.Co to jest zespolenie danych?
Jest to połączenie informacji medycznej i społecznej z dwóch źródeł informacji np.połączenie informacji z świadectw urodzeń dzieci oraz świadectw zmarłych niemowląt pozwala na ocenę wpływu na umieralność takich zmiennych jak:waga urodzeniowa,prawowitość dziecka,wiek i płodność matki,a więc zmiennych,które są w świadectwie(karcie)urodzenia,a nie ma ich w karcie zgonu.
9.Co to jest łańcuch epidemiologiczny?
Są to kolejne etapy przenoszenia się drobnoustrojów z jednego gospodarza na drugiego.
Składa się z następujących ogniw:
1)źródło zakażenia;
2)drogi szerzenia się;
3)populacja wrażliwa.
ad 1)Źródło zakażenia-organizm ludzki lub zwierzęcy,w którym są drobnoustroje chorobotwórcze i rozmanażają się i dostają się do środowiska.
ad 2)Drogi szerzenia się zakażenia:
a)drogi bezpośrednie:
- przez łożysko i pochwę w czasie ciąży i porodu;
- kontakty bezpośrednie(pocałunki,stosunki płciowe-AIDS,choroby weneryczne;podanie ręki-grzybica skóry);
- ukąszenia i zadrapania przez zwierzęta(wścieklizna);
- badania i zabiegi lekarsko-pielęgniarskie(np:żółtaczka).
b)drogi pośrednie:
- droga powietrzno-kropelkowa i powietrzno-pyłowa(np:grypa,gruźlica)
- droga pokarmowo-wodna(np:cholera,dur brzuszny,czerwonka).
- przedmioty codziennego użytku:(grzybice,zakażenia bakteryjne skóry,świerzb,rzeżączka).
- przez glebę(np:tężec).
- przez owady(zapalenie wirusowe mózgu,malaria).
ad 3)Populacja wrażliwa- są to zdrowe osoby do których dostaje się zarazek przez określone wrota zakażenia-naturalne otwory ciała ludzkiego,uszkodzona skóra,blony śluzowe.
10.Na czym polega przecięcie dróg szerzenia się choroby zakaźnej?
1)Likwidacja żródła.
2)Przecięcie dróg szerzenia się choroby.
3)Podniesienie odporności populacji.
Ad 1. Likwidacja źródła:leczenie,izolacja,kwarantanna.
Ad 2. Przecięcie dróg szerzenia się choroby.
Następuje przez:
- zaopatrzenie w dobrą wodę i żywność.
- skuteczne prowadzenie dezynfekcji i dezynsekcji,deratyzacji oraz sanityzacji.
Ad 3. Podniesienie odporności populacji:
- poprzez uodpornienie bierne-podanie surowicy odpornościowej(gammaglobuliny).
- uodpornienie czynne ->szczepionki.
Szczepienie- sztuczne wprowdzenie do organizmu człowieka lub zwierzęcia określonego antygenu w postaci szczepionki w celu uodpornienia go na określone zarazki.Organizm wytwarza swoiste przeciwciała.
Szczepienie - przechorowanie danej choroby bezobjawowo,a czasem w lekkiej postaci.
11.Wyjasnij pojęcia:
Anatoksyna- to toksyna bekteryjna pozbawiona właśności toksycznych w skutek obróbki chemicznej ale zachowująca własności pobudzania układu odpornościowego do wytwarzania przeciwciał.
Antytoksyna- to są gotowe przeciwciała odpornościowe.Uzyskane od zwierząt wcześniej zaszczepionych na daną chorobę(gammaglobuliny).
12.Wścieklizna.
Choroba śmiertelna.To ostra,wirusowa choroba zakaźna,groźna dla człowieka w przypadku pokąsania przez chore zwierzę.
Zasady postępowania z ludźmi pogryzionymi przez zwierzę podejrzane o wściekliznę.
1.Dzikie zwierzę- lisy- bezwzględne szczepienia pogryzionych osób.
2.Domowe zwierzęta:
a)zwierzę uciekło lub zdechło tzn.brak materiału do badań;szczepienie osó pogryzionych.
b)zwierzę życje- obserwacja przez 10 dni,ewentualnie doszczepienie.
W przypadku pogryzienia człowieka przez zwierzę domowe,które można obserwować,a pogryzienie nastapiło w twarz,szje,głęboko w ręce rozpoczyna się natychmiast szczepienie i można e przerwać po 5-7dniach,gdy lekarz weterynarii orzeknie,że obserwowane zwierzę nie ma żadnych objawów chorobowych.
Nigdy nie wolno zabijać zwierzęcia!