LEASING
W XX wieku w USA forma leasingu została stworzona po to, aby jednostki gospodarcze miały dostęp do zasobów majątkowych bez konieczności ich zakupu. Taka umowa zapewnia większą płynność i zdolność finansową szczególnie mniejszym jednostkom nie posiadającym znacznego kapitału.
Leasing znajduje podstawy prawne w czterech aktach prawnych:
Kodeksie Cywilnym
Ustawie o Rachunkowości
Ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych
Ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych
Najszerzej i najjaśniej umowę leasingu reguluje Kodeks Cywilny w artykule 709 1.:
Art. 7091. [Umowa leasingu] „Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się,
w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.”
Natomiast ustawa o rachunkowości - Art.3 ust. 4 - określa umowę leasingu jako umowę, zgodnie, z którą jedna ze stron, zwana dalej ”finansującym” oddaje drugiej stronie, zwanej dalej „korzystającym”, środki trwałe lub wartości niematerialne
i prawne do odpłatnego używania lub również pobierania pożytków na czas oznaczony.
Najprościej ujmując, leasing jest jednym ze sposobów finansowania składników majątkowych, pozwalający na korzystanie z tych składników na zasadzie umowy.
Przedmiotem umowy może być rzecz ruchoma lub nieruchomość, która służy celom zarobkowym korzystającego. Najczęściej do przedmiotów leasingu zalicza się:
sprzęt biurowy, środki transportu, maszyny i nieruchomości.
Z umową leasingu wiążą się opłaty w postaci czynszu i depozytu gwarancyjnego (kaucji), przeznaczonego na ewentualne pokrycie zobowiązań wynikających
z umowy. Depozyt po zakończeniu umowy podlega zwrotowi. Elementem umowy jest również harmonogram finansowy określający wysokość i termin opłat.
Rodzaje i podział leasingu:
Ze względu na liczbę uczestników transakcji:
Leasing bezpośredni - gdy umowa zostaje zawarta pomiędzy „korzystającym”- użytkownikiem i „finansującym” - producentem.
Leasing pośredni - występujący w przypadku uczestniczenia w transakcji, pomiędzy użytkownikiem a finansującym, pośrednika, np. banku, firmy leasingowej.
Ze względu na charakter zobowiązań wynikający z zawartej umowy:
Leasing operacyjny (bieżący) - czas trwania umowy jest krótszy od czasu gospodarczej używalności przedmiotu leasingu, a łączna suma opłat jest niższa od wartości przedmiotu umowy.
Umowa leasingu operacyjnego (usługowego) charakteryzuje się tym, że przedmiot leasingu pozostaje własnością leasingodawcy (finansującego,
w zamian leasingobiorca (korzystający) płaci comiesięczny czynsz z tytułu użytkowania przedmiotu.
Leasing operacyjny uznawany jest w rachunkowości za formę usługi,
a przedmiot umowy wykazywany jest w księgach finansującego.
Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych korzystający w trakcie trwania umowy może zaliczać do kosztów uzyskania przychodów opłaty (czynsze) leasingowe w leasingu operacyjnym. Jeżeli wniósł on opłatę początkową, to może ją również zaliczać do kosztów, pamiętając, by jej wartość rozliczyć proporcjonalnie do liczby miesięcy wynikających z umowy.
Leasing finansowy (właściwy, kapitałowy) - pozwala korzystającemu na używanie przedmiotu umowy w okresie gospodarczej używalności przedmiotu. W umowie leasingu finansowego własność przedmiotu przechodzi na korzystającego, który zobowiązany jest płacić raty powiększone o odsetki.
Do kosztów korzystający zalicza miesięczne odpisy amortyzacyjne oraz odsetkową część raty (jest to część opłaty, która nie stanowi zwrotu nakładów poniesionych przez finansującego na zakup przedmiotu umowy).
Aby umowa została zakwalifikowana jako umowa leasingu operacyjnego, umowa musi”
Przenosić własność jej przedmiotu na korzystającego po zakończeniu okresu, na który została zawarta.
Zawierać prawo do nabycia jej przedmiotu przez korzystającego po zakończeniu okresu, na jaki została zawarta, po cenie niższej od wartości rynkowej z dnia nabycia.
Okres, na jaki została zawarta odpowiada w przeważającej części przewidywanemu okresowi ekonomicznej użyteczności środka trwałego lub prawa majątkowego, przy czym nie może on być krótszy niż ¾ tego okresu. Prawo własności przedmiotu umowy może być po okresie, na jaki umowa została zawarta, przeniesione na korzystającego.
Suma opłat, pomniejszonych o dyskonto ustalona w dniu zawarcia umowy
i przypadająca do zapłaty w okresie jej obowiązywania przekracza 90% wartości rynkowej przedmiotu umowy na ten dzień. W sumie opłat uwzględnia się wartość końcową przedmiotu umowy, którą korzystający zobowiązuje się zapłacić za przeniesienie na niego własności tego przedmiotu. Do sumy opłat nie zalicza się płatności na rzecz korzystającego za świadczenia dodatkowe, podatków oraz składek na ubezpieczenie tego przedmiotu, jeżeli korzystający pokrywa je niezależnie od opłat za używanie.
Zawiera przyrzeczenie finansującego do zawarcia z korzystającym kolejnej umowy o oddanie w odpłatne używanie tego samego przedmiotu lub przedłużenia umowy dotychczasowej na warunkach korzystniejszych od przewidywanych w dotychczasowej umowie
Przewiduje możliwość jej wypowiedzenia z zastrzeżeniem, że wszystkie powstałe z tego tytułu koszty i straty poniesione przez finansującego pokrywa korzystający.
Przedmiot umowy został dostosowany do indywidualnych potrzeb korzystającego. Może on być używany wyłącznie przez korzystającego bez wprowadzania w nim istotnych zmian.
Leasing zwrotny - polegający na sprzedaży posiadanego środka w celu zwrotnego wyleasingowania go od nabywcy z gwarancją wykupienia po upływie umówionego okresu.
Leasing lombardowy - związany z dodatkowymi zabezpieczeniami
i warunkami, np. limitowana kwota kredytu i wysokość pierwszej raty.
Ze względu na rodzaj przedmiotu leasingu:
Leasing dóbr inwestycyjnych
Leasing dóbr konsumpcyjnych
Założenia regulacji prawnych leasingu w Polsce promowane są przez Konferencję Przedsiębiorstw Leasingowych i są następujące:
Minimalny czas trwania umowy leasingowej zależy od stawek odpisów amortyzacyjnych:
17% i więcej - 24 m-ce
14% do 17% - 30 m-cy
12,5% do 14% - 35 m-cy
10% - 42 m-ce
poniżej 10% - 48 m-cy
Cena wykupu przedmiotu leasingu przez leasingobiorcę po zakończeniu umowy kształtowana jest dowolnie przez strony umowy (niczym nie limitowana).
Rozkład opłat leasingowych w czasie podlegać będzie ograniczeniom, których ramy określają eksperci.
Leasing samochodów osobowych jest dopuszczony z pewnymi ograniczeniami, których zakres określają eksperci.
Rzeczywiste stawki amortyzacji przedmiotów leasingu są określone tak, aby pełna amortyzacja następowała w okresie trwania umowy.
Podmioty korzystające ze zwolnień VAT oraz przedmioty nieobciążone tym podatkiem powinny zachowywać te uprawnienia w leasingu.
Podmioty zwolnione z podatku dochodowego (zakłady pracy chronionej, joint ventures) powinny posiadać prawo prowadzenia działalności leasingowej.
ZALETY I WADY LEASINGU:
Zalety leasingu to:
Możliwość 100% finansowania przedmiotu umowy (wraz z kosztami transportu i montażu), co pozwala na przeniesienie środków własnych na inny rodzaj działalności i uzyskanie nowoczesnych środków produkcji
Brak ograniczeń w zdolności kredytowej. Opłaty leasingowe nie są zaliczane do zobowiązań i nie występują w bilansie, dzięki czemu nie obniżają zdolności kredytowej.
W zależności od rodzaju leasingu całość lub część raty leasingowej wlicza się w koszty działalności, zmniejszając tym samym dochody
Możliwość korzystania z nowoczesnych maszyn, urządzeń i innych rzeczy bez konieczności ich zakupu i wymiany
Wady leasingu to:
Korzystający ponosi ryzyko utraty przedmiotu leasingu w przypadku bankructwa firmy leasingowej
Łączna wartość opłat leasingowych może przewyższać wartość początkową przedmiotu umowy, co wynika z długich terminów spłaty, niskiej zdolności kredytowej, wahań w kursach walut
Przy wyborze metody finansowania bierze się dwa główne kryteria:
minimalizacja odsetek kapitałowych
najkrótszy czas dojścia do granicy opłacalności
(Porównywalność odsetek można dopiero otrzymać po przeliczeniu wskaźnika na jeden rok przy tej samej podstawie liczenia: do wartości nominalnej zakupu inwestycyjnego).
1
Joanna Boruta, C11, 4078