ZAZNACZAM, ŻE TE NOTATKI NIE SĄ TAKIE DOSKONAŁE. NIE MA W NICH WSZYSTKIEGO, WIĘC JEŚLI KTOŚ MA COŚ WIĘCEJ NIECH DORZUCI

FILOZOFIA I ETYKA - WYKLAD Z 7.11.2010

ARYSTOTELES - ( 384 - 322 p.n.e )

- Akademia Platońska - jako jeden z twórców,

- nauczyciel Aleksandra Wielkiego,

- Sokrates, Platon, Arystoteles,

- główne dzieło etyczne - „Etyka nikomachejska”,

[ tutaj był cytat, którego nie zdarzyłam przepisac, ale ponoc ma on zostac nam wyslany na pocztę ]

• Cel - teleologia

• Dobro - działanie

SZTUKA - wyśmienicie wykonywane rzemiosło

POSTANOWIENIE - świadome ( pewna wytwórczość )

Ludzie mają pewne cele, pewne postanowienia.

Wg. Arystotelesa człowiek może żyć na 3 sposoby, jako :

- niewykształceni i prostacy - widzą życie w rozkoszy,

- wyższa kultura, życie czynne - szczęście w działalności obywatelskiej,

- myślenie, życie poświęcone teoretycznej komplentacji,

SWOISTA FUNKCJA CZŁOWIEKA

- wartość i dobroć człowieka tkwi w spełnieniu swojej funkcji , co jest swoistą funkcją człowieka ( idea harmonii natury),

- funkcja roślin - odżywianie się i wzrastanie,

- funkcja zwierzęca - odbieranie wrażeń zmysłowych,

- funkcja człowieka - posługiwanie się rozumem,

SZCZĘŚCIE - najwyższe dobro, eudaimonia

• „Szczęśliwy jest ten, kto dobrze żyje i komu dobrze się wiedzie „,

• „Dobro człowieka to działanie duszy zgodnie z wymogami cnoty”

Wg Arystotelesa człowiekiem szczęśliwym nie może być ani kobieta , ani niewolnik [?] Należy działać zgodnie z rozumiem , aby być szczęśliwym.

ROZUM

Racjonalność człowieka przejawia się w dwóch rodzajach działalności:

- w myśleniu ( cnoty dianoetyczne, intelektualne - mądrość, roztropność, rozwaga)

- w czynnościach innych niż myślenie ( cnoty etyczne)

CNOTA ETYCZNA

Cnota - moralna doskonałość, dyspozycja do moralnego działania.

Cnota ta wywodzi się z nauki poprzez dokonywanie odpowiednich czynów - stajemy się sprawiedliwi dokonując sprawiedliwych czynów.

Wybór cnotliwy jest wyborem zgodnym z zasadą złotego środka => między dwoma skrajnościami - odwaga , między brawurą a tchórzostwem.

Myśl chrześcijańska - św. Tomasz z Akwinu

- jesteśmy istotami rozumnymi, w tym rozumie zapisane jest prawo naturalne => to prawo dane jest nam od Boga i zapisane w rozumie, to pytanie o naturalną funkcję człowieka.

ETYKA CNÓT

(współczesność) Teoria cnoty kładzie nacisk na osobę, która wykonuje działania i dokonuje wyborów, a nie na sytuacje, w których trzeba dokonywać wyborów - celem jest budowanie charakteru. ( myśli w kategoriach autorytetów)

Problemy:

- szczęście, które miało być dla Arystotelesa nagrodą za cnotliwe życie, nie dotyczy tylko ludzi cnotliwych,

- czym to dobre życie miało być? Odmienność kultur i tego, co za dobre uważamy,

- jak i kiedy praktykować cnoty?

- trudności w regulacji stosunków miedzy obcymi?

- jak wyjaśnić i uzasadnić przekonanie moralne?

THOMAS HOBBES ( 1588 - 1679)

Stan natury:

Podstawowe motywy ludzkie to pragnienie panowania i pragnienie uniknięcia śmierci.

- „każdy człowiek od samych narodzin i ze swojej natury domaga się wszystkiego czego zazdrościmy innym i gdyby tylko mógł sprawiłby, aby cały świat stanął przed nim w strachu, był mu posłuszny”.

- stan natury - czyli stan przed powstaniem społeczeństwa

- stan społeczeństwa

„Człowiek człowiekowi wilkiem”

- rozum mówi nam, że śmierć jest pewniejszym skutkiem walki niż panowanie. Aby uniknąć śmierci należy zastąpić wojne pokojem, walkę - ugodą.

- to, co związane z dobrem, sprawiedliwością w ogóle nie pojawia się na poziomie stanu natury, który jest amoralny.

- umowa społeczna - w warunkach społecznych.

Hobbes nie rozróżnia podziału na społeczeństwo i państwo.

Stan społeczny, stan umowy:

- moralność pojawia się w wyniku umowy,

- władza przekazana zwierzchnikowi - suwerenowi, lewiatanowi - gwarantem dotrzymania zasad.

- granice posłuszeństwa

WSPÓŁCZESNA UMOWA SPOŁECZNA - JOHN RAWLS ( 1921 - 2002 )

- sprawiedliwość jako bezstronność,

- dwie zasady sprawiedliwości - zostały one wybrane przez wolne i równe jednostki „za zasłoną niewiedzy”, tzn, w sytuacji gdyby nie wiedziały jaką pozycję zajmą w społeczeństwie , jaką będą mieć płeć, wiek itd. Zasady są ułożone hierarchicznie nie można np. ograniczenia wolności zrekompensować zwiększeniem przywilejów socjalnych. Zdaniem Rawlsa zasady te posłużyłyby do zbudowania dobrze urządzonego społeczeństwa.

PIERWSZA ZASADA SPRAWIEDLIWOŚĆI RAWLSA:

- każda osoba ma mieć równe prawo do jak najszerszej podstawowej wolności możliwej do pogodzenia z podobną wolnością dla innych

- zasada wolności ma charakter absolutny i nie może być złamana, nawet ze względu na drugą zasadę.

DRUGA ZASADA SPRAWIEDLIWOŚCI:

- nierówności społeczne i ekonomiczne mają być tak ułożone :

a) aby były z największą korzyścią dla najbardziej upośledzonych, pozostając w zgodzie z zasadą sprawiedliwości oszczędzania i jednocześnie

b) aby były związane z dostępnością urzędów i stanowisk dla wszystkich, w warunkach autentycznej równości szans.

TRZECIA ZASADA - DEONTOLOGIA KANTA - IMMANUEL KANT ( 1724 - 1804)

- działań moralnych nie powinno się oceniać na podstawie konsekwencji owych działań, ale motywacji podmiotu działającego.

- jedyną ostatecznie dobrą rzeczą jest nasza intencja ( dobra wola)

- ludzie powinni postępować z poczucia obowiązku, czyli z przeświadczeniem, że robie dobrze - moralnie działanie to działanie z obowiązku.

Obowiązek - oznacza przymus i jednocześnie, że możemy postąpić inaczej.

Działania moralne muszą być świadome i wolne, a wolne są gdy mam wybór.

- główny cel to ustalenie zasad moralnego postępowania.

- moralność polega na dokonywaniu słusznych czynów, które można opisać jako imperatyw kategoryczny => - zasada uniwersalizacji - „postępuj tylko wg takiej maksymy, dzięki której możesz chcieć, żeby stała się powszechnym prawem”

- zasada człowieczeństwa - „postępuj tak, być był człowiekiem w twojej osobie, jako też w każdego innego”, używał zarazem jak cech, nigdy jako środka

Ograniczenia:

- konflikt występuje między różnymi imperatywami, których konsekwencje mogą być ze sobą sprzeczne

- problem ze sformułowaniem imperatywu w poszczególnych przypadkach

- zwierzęta

---