Kolokwium I - skały magmowe

1. Szeregi reakcyjne Bowena (z podaniem typu krzemianów).

Oliwin (krzemian wyspowy) Anortyt (k. przestrzenny)

Piroksen rombowy (k. łańcuchowy) Plagioklaz zasadowy (labrador) (k. przestrzenny)

Piroksen jednoskośny (k. łańcuchowy) Plagioklaz obojętny (andezyn) (k. przestrzenny)

Amfibole (k. wstęgowy) Plagioklaz kwaśny (oligoklaz) (k. przestrzenny)

Skaleń potasowy (k. przestrzenny)

7. Scharakteryzować klasę … (np. gabra-bazaltu).

16. Przykłady zrostów symplektytowych w skałach magmowych (narysować i omówić).

Zrosty symplektytowe - ogólne określenie przerostów, zrostów palczastych i robakowatych dwóch różnych minerałów, np. obwódki kelyfitowe, myrmekit i in. są to utwory synantetyczne. W skałach zasadowych są to pirokseny i plagioklazy.

W skałach magmowych kwaśnych występują zrosty symplektytowe zwane myrmekitem, dwóch skaleni: K-skalenia i plagioklazów. W wyniku alkalicznej metasomatozy tych skaleni: K-skaleń   plagioklaz, dochodziło do mieszania tych faz z równoczesną rekrystalizacją kwarcu. Część K₂O może tworzyć muskowit.

Obwódki kelyfitowe - wtórne obwódki reakcyjne; na minerałach wcześniej wykrystalizowanych tworzy się jedna lub kilka obwódek minerałów późniejszych, obrastają je one zazwyczaj promieniście.

18. Struktury i tekstury skał zasadowych wulkanicznych (narysować i omówić).

- skrytokrystaliczna (afanitowa) - zbudowane z kryształów tak małych, że nie można och dostrzec okiem nieuzbrojonym; np. bazalt

- porfirowa (bazalt, paleobazalt) - charakteryzuje się obecnością większych kryształów (prakryształów, fenokryształów) tkwiących w bardziej drobnoziarnistej masie afanitowej

- witrofitowa (paleobazalt) - szklisto-porfirowa

- hipautomorficzna (plaeobazalt) - pośrednia, składniki mineralne wykształcone w postaci odpowiadającej formie kryształow danego minerału a o kształtach przypadkowych, obcych danemu minerałowi

- oolitowa (paleobazalt) - np. chloryty tworzą kuliste skupienia w paleobazalcie

- wariolitowa (odpowiednik struktury sferolitowej w skałach kwaśnych) - sferolity zbudowane z promieniście ułożonych skaleni

- ofitowa (diabaz) - charakteryzuje się występowaniem różnie zorientowanych autom orficznych plagioklazów i większych kseromorficznych ziarn piroksenów, które wypełniają pustki między listewkami plagioklazów. Np. diabaz

- intergranularna (diabaz) - odmiana struktury ofitowej, w której przestrzeń między listewkami plagioklazu jest zajęta nie przez jedno ziarno, lecz przez agregaty drobnoziarnistych piroksenów. Np. diabaz

- intersertalna (diabaz, paleobazalt) - odmiana struktury ofitowej, charakteryzuje się występowaniem bezładnie rozrzuconych tabliczek plagioklazów, a przestrzenie między nimi wypełnia szkliwo wulkaniczne lub jego produkty. Np. diabaz

- poikilitowa - charakteryzuje się obecnością dużych osobników minerałów przetkanych licznymi, różnie zorientowanymi wrostkami niekiedy całkowicie innych minerałów. Świadczy to o tym, że minerały budujące inkluzje wydzielały się z magmy wcześniej nim zostały zamknięte w szybciej rosnące kryształy minerałów „gospodarzy”. Np. diabaz

- zbita (masywna); np. dunit, perydotyt, piroksenit, pikryt, gabro diallagowi, gabro oliwinowe, noryt, bazalt, dioryt

- porowata (migadłowcowa) (paleobazalt) - kuliste lub elipsoidalne pustki wypełnione są minerałami wtórnymi tj. chalcedonem, zeolitami, węglanami, chlorytem; np. paleobazalt

25. Klasa granitu i ryolitu - podać i omówić skały żyłowe.

Aplity - drobnokrystaliczne, będące odpowiednikiem silnie leukokratycznych odmian granitoidów. Zawierają ponad 70% wag. SiO₂ i ponad 10% wag. alkaliów. Charakteryzują się cukrowatym wyglądem. Traktowane są jako końcowe ogniwo normalnego szeregu dyferencjacji magmy:

Gabrodiorytgranodiorytgranitaplit

Pegmatyty - bardzo urozmaicona pod względem mineralnym grupa skał. Występuje w formie pni, dajek, nieregularnych żył, gniazd, brzeżnych facji masywów magmowych. Struktura grubokrystaliczna. Złożona z tych samych minerałów jak skały macierzyste, np. pegmatyt granitowy, p. syenitowy, p. gabrowy.