Pozytywizm
Lektury obowiązkowe
Utwory literackie
Adam Asnyk: wybór wierszy, w: Wybór poezji, oprac. E. Kucharski, Kraków 1924, BN I 67 (i wyd. nast.); Poezje, wstęp S. Lichański, Warszawa 1975; Poezje zebrane, wstęp Z. Mocarska-Tycowa, Toruń 1995
Michał Bałucki: Grube ryby lub Dom otwarty, Komedia za kratą, Szpital wariatów, Donżuan powiatowy
zalecane wydania: Pisma wybrane, wybór i red. T. Drewnowski, J. Skórnicki i A. Żyga, przedmowa T. Drewnowski, t. 1-12, Kraków 1956 (t. 4, 9,11, 12); Grube ryby. Dom otwarty, oprac. T. Weiss, Wrocław 1984, BN I 236
Józef Bliziński: Pan Damazy lub Rozbitki
zalecane wydania: Pan Damazy, oprac. J. Garbaczowska, wyd. trzecie zmienione, Wrocław 1956, BN I 38; Rozbitki, oprac. J. Garbaczowska, Wrocław 1953, BN I 143; Komedie, oprac. J. Pociecha, wstęp J. Garbaczowska, Kraków 1967
Adolf Dygasiński: Beldonek, Gody życia
zalecane wydanie: Pisma wybrane, pod red. B. Horodyskiego, t. 1-24, Warszawa 1949-1954 (t. 1, 4)
Józef Ignacy Kraszewski: Noce bezsenne. Wspomnienia i fantazje, w: tenże, Pamiętniki, oprac. i wstępem poprzedził W. Danek, Wrocław 1972, BN I 207; Szalona, oprac. B. Górska, Kraków 1986
Maria Konopnicka: wybrane wiersze, wybór nowel (Pod prawem, Mendel Gdański, Miłosierdzie gminy, Banasiowa, Na werandzie, Morze odeszło), Wrażenia z podróży (I. Ischl), w: Pisma zebrane, t. 1-4, oprac. A. Brodzka, Warszawa 1974-1976; Poezje, oprac. A. Brodzka, Warszawa 1963 (i wyd. nast.); „Umiem być ptakiem”. Wybór poezji, wybór, wstęp i komentarze B. Mazan, Łódź 1990
Jan Lam: Wielki świat Capowic lub Głowy do pozłoty
zalecane wydanie: Dzieła literackie, pod red., ze wstępem i komentarzami S. Frybesa, t. 1-4, Warszawa 1956-1957 (t. 1 i 2); Głowy do pozłoty, wstęp i oprac. S. Frybes, Wrocław 1953, BN I 148
Eliza Orzeszkowa: wybór nowel (Sielanka nieróżowa, Julianka), zbiór Gloria victis, powieści (Marta lub Pan Graba), Meir Ezofowicz, Nad Niemnem
zalecane wydania: Dzieła wybrane, red. J. Krzyżanowski i in., t. 1-12, Warszawa 1954; Meir Ezofowicz, posłowiem opatrzył J. Krzyżanowski, słowniczek M. Bokszczanin, Warszawa 1988; Nad Niemnem, t. 1-3, oprac. J. Bachórz, Wrocław 1996, BN I 292
Bolesław Prus: wybór nowel (Cienie, Omyłka, Powracająca fala, Grzechy dzieciństwa, On, Nawrócony, Sen); powieści Placówka, Emancypantki, Lalka
zalecane wydania: Pisma, pod red. Z. Szweykowskiego, t. 1-29, Warszawa 1948-1952; Opowiadania i nowele. Wybór, wstęp i oprac. T. Żabski, Wrocław 1966, BN I 291 (i wyd. nast.); Lalka, oprac. J. Bachórz, wyd. drugie przejrzane, t. I-II, Wrocław 1998, BN I 262
Henryk Sienkiewicz: wybór nowel (Humoreski z teki Worszyłły, Szkice węglem, Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela, Latarnik, Janko Muzykant, Bartek Zwycięzca, Orso, Pójdźmy za Nim), Trylogia (Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski), Quo vadis?, Bez dogmatu
zalecane wydania: Pisma wybrane, t. I-XVII, Warszawa 1987-1988; Wybór nowel i opowiadań, oprac. T. Bujnicki, Wrocław 1979, BN I 231; Ogniem i mieczem, wstęp B. Mazan, komentarz D. Mazanowa, t. 1-2, Wrocław 1990; Potop, wstęp B. Mazan, komentarz D. Mazanowa, t. 1-3, Wrocław 1991; Pan Wołodyjowski, wstęp B. Mazan, komentarz D. Mazanowa, Wrocław 1995; Quo vadis?, wstęp i słownik K. Poklewska, Wrocław 1994 lub wyd. w opracowaniu i ze wstępem T. Żabskiego, Wrocław 2003, BN I 298
Aleksander Świętochowski: wybór nowel (jedna nowela z cyklu O życie; Sam w sobie), Ojciec Makary, w: Pisma, t. 1-8, Kraków - Warszawa 1896-1909; Nowele i opowiadania. Wybór, oprac. S. Sandler, Wrocław 1965, BN I 185; Dusze nieśmiertelne, wstęp i oprac. S. Sandler, Wrocław 1957, BN I 165
Gabriela Zapolska: Sezonowa miłość, Ich czworo, Moralność pani Dulskiej
zalecane wydania: Żabusia. Ich czworo, oprac. T. Weiss, Wrocław 1974, BN I 219; Sezonowa miłość. Powieść współczesna, posłowie T. Weiss, Kraków 1953 (i wyd. nast.); Moralność pani Dulskiej, oprac. T. Weiss, wyd. drugie zmienione, Wrocław 1972, BN I 187 (i wyd. nast.); Moralność pani Dulskiej. Komedia w 3 aktach, wstęp J. Z. Jakubowski, Kronika życia i twórczości G. Zapolskiej J. J. Lipski, posłowie J. Czachowska, wyd. trzynaste, Łódź 1973
Publicystyka i krytyka literacka
Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, oprac. J. Kulczycka-Saloni, Wrocław 1985, BN I 249 lub z: Publicystyka okresu pozytywizmu 1860-1900. Antologia, oprac. S. Fita, Warszawa 2002
Piotr Chmielowski: Utylitaryzm w literaturze
zalecane wydanie: Pisma krytycznoliterackie, t. 1, wstęp i oprac. H. Markiewicz, Warszawa 1966
Aleksander Świętochowski: My i wy, szkice o Orzeszkowej, Prusie i Sienkiewiczu, w: Wybór pism krytycznoliterackich, wstęp i oprac. M. Brykalska, Warszawa 1973
Stanisław Witkiewicz: Sztuka i krytyka u nas (lub: Mickiewicz jako kolorysta) w: Pisma zebrane, t. 1, słowo wstępne J. Z. Jakubowski, wstęp i komentarz M. Olszaniecka, Kraków 1971
Opracowania
A. Baczewski, Poezja Adama Asnyka, Rzeszów 1991
J. Baculewski, Maria Konopnicka, Warszawa 1978
A. Brodzka, Maria Konopnicka, Warszawa 1961
T. Bujnicki, Pierwszy okres twórczości Henryka Sienkiewicza, Kraków 1968
T. Bujnicki, Sienkiewicza „Powieści z lat dawnych”. Studia, Kraków 1996
P. Chmielowski, Pozytywizm warszawski i jego przeciwnicy, w: Pisma krytycznoliterackie, oprac. H. Markiewicz, Warszawa 1961, t. 1
J. Detko, Eliza Orzeszkowa, Warszawa 1971
S. Eile, Dialektyka „Lalki” Bolesława Prusa, „Pamiętnik Literacki” 1973, z. 1.
E. Ihnatowicz, Literacki świat rzeczy. O realiach w pozytywistycznej powieści obyczajowej, Warszawa 1995
E. Ihnatowicz, Literatura polska drugiej połowy XIX wieku (1864-1914), Warszawa 2000
Inspiracje i motywy biblijne w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski, red. H. Filipkowska i S. Fita, Lublin 1999
J. Z. Jakubowski, Zapomniane ogniwo. Studium o Adolfie Dygasińskim, Warszawa 1978
J. Krzyżanowski, Czciciele światła oraz Adam Asnyk - poeta czasów niepoetyckich, w: W kręgu wielkich realistów, Wrocław 1962
J. Krzyżanowski, Henryka Sienkiewicza żywot i sprawy, Warszawa 1966 (i wyd. nast.)
J. Krzyżanowski, Twórczość Henryka Sienkiewicza, Warszawa 1970 (i wyd. nast.)
„Lalka” i inne, red. J. Bachórz, M. Głowiński, Warszawa 1992
H. Markiewicz, Pozytywizm, wyd. trzecie zmienione i rozszerzone, Warszawa 1999
B. Mazan, Pozytywizm warszawski z perspektywy mikroświatów tekstowych, Łódź 2002; tutaj z cz. III, rozdz. 2. Zjawisko osobne. Ahaswerus polski według Nocy bezsennych Józefa Ignacego Kraszewskiego
B. Mazan, Wczesne dramaty Aleksandra Świętochowskiego. „Niewinni”, „Ojciec Makary”, „Piękna”. Zarys monograficzny, Łódź 1993
Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, Seria IV: Literatura polska w okresie realizmu i naturalizmu, pod. red. J. Kulczyckiej-Saloni, H. Markiewicza, Z. Żabickiego, t. 1-4, Warszawa 1965-1971
Problematyka religijna w literaturze pozytywizmu i Młodej Polski. Świadectwa poszukiwań, red. S. Fita, Lublin 1993
Z. Przybyła, „Lalka” Bolesława Prusa. Semantyka - kompozycja - konteksty, Rzeszów 1995
J. Rurawski, Gabriela Zapolska, Warszawa 1981
J. Kulczycka-Saloni, Nowelistyka Bolesława Prusa, Warszawa 1969
J. Kulczycka-Saloni, Pozytywizm, Warszawa 1971
J. Kulczycka-Saloni, Sprawa naturalizmu polskiego, [w:] Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu, pod red. E. Jankowskiego, J. Kulczyckiej-Saloni, Seria III, Wrocław 1984
J. Kulczycka-Saloni, Wstęp, w: Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, Wrocław 1985, BN I 249
Z. Szweykowski, Twórczość Bolesława Prusa, Poznań 1947 (i wyd. nast.)
Lektury zalecane
Bibliografie, zbiory studiów i opracowania szczegółowe
Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, t. 12: Józef Ignacy Kraszewski, oprac. S. Stupkiewicz, I. Śliwińska, W. Roszkowska-Sykałowa, Kraków 1966
Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, t. 13-16: Literatura pozytywizmu i Młodej Polski, oprac. zespół pod kier. Z. Szweykowskiego i J. Maciejewskiego, Warszawa 1970-1982
Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, t. 17, vol. 1: Bolesław Prus (Aleksander Głowacki), oprac. T. Tyszkiewicz pod kier. Z. Szweykowskiego i J. Maciejewskiego, Warszawa 1981
Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, t. 17, vol. 2: H. Gacowa, Eliza Orzeszkowa, Wrocław 1999
Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny, t. 1-5, Warszawa 2000-2004
Ludzie - rzeczy - obrazy. Studia i szkice o epoce Marii Konopnickiej, pod red. T. Budrewicza i Z. Fałtynowicza, Suwałki 2004.
J. Kulczycka-Saloni, D. Knysz-Rudzka, E. Paczoska, Naturalizm i naturaliści w Polsce. Poszukiwania, doświadczenia, kreacje, Warszawa 1992
Mieszczaństwo i mieszczańskość w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku, red. E. Ihnatowicz, Warszawa 2000
„Pamiętnik Literacki” 2000, z. 2 - prace o pozytywizmie
Po co Sienkiewicz? Sienkiewicz a tożsamość narodowa: Z kim i przeciw komu?, koncepcja i redakcja nauk. T. Bujnicki i J. Axer, Warszawa 2007.
Problemy literatury polskiej okresu pozytywizmu, pod red. E. Jankowskiego, J. Kulczyckiej-Saloni, Seria I-III, Wrocław 1980-1984
Sienkiewicz i epoki. Powinowactwa, red. E. Ihnatowicz, Warszawa 1999
Świętochowski i rówieśnicy, red. B. Mazan i Z. Przybyła, Częstochowa - Łódź 2001