Edward E. Evans - Pritchard

Czarownictwo jako wyjaśnienie nieszczęśliwych zdarzeń

• Dla Azande czarownicy jako tacy nie istnieją, istnieje za to `czarownictwo` -> źródło ich filozofii naturalnej

• Wyjaśnia ono związki między ludźmi a nieszczęśliwymi wydarzeniami

• Wierzenia obejmują system wartości regulujących zachowanie ludzi

• Czarownictwo jako zjawisko jest wszechobecne, odgrywa role w każdej czynności

• Nie istnieje limit nieszczęść, mogą one nadejść zawsze i wszędzie

• Czarownictwo NIE może być traktowane jako wyjaśnienie nieszczęść, gdy ich powodem jest złamanie tabu, zasad moralnych lub zwykła nieumiejętność

• Sposób mówienia o czarownictwie: to żadna tajemnica, nic z tajemniczości, nie wiąże się z lękiem, czarownictwo zdarza się codziennie, jest banalne i zwykłe, przewidywalne, powiązane natomiast ze złością

• Każdy może być czarownikiem

• Azande nie próbują tłumaczyć zaistnienia zjawiska jedynie przyczynami mistycznymi (przypadek chłopca i jego skaleczonej nogi, nikt nie neguje, że zwalony pieniek, o który się potknął, jest dziełem natury ale zakażona rana to już rola czarownika)

• Przypadek zawalonego spichlerze: codziennie ludzie chowają się w spichlerzu, dlaczego zawalił się właśnie teraz?

• Przypadek wisielca- wg Azande, taka jest natura ludzka, ktoś wisielca bardzo nienawidził i go zaczarował (bo każdy kłóci się z braćmi, ale żeby się powiesić trzeba być zaczarowanym)

• Czarownictwo wyjaśnia dlaczego wydarzenia przynoszą szkodę, nie wyjaśnia jednak ich przebiegu

• Czarownictwo dotyczy danej osoby i jej osobnego przypadku, właśnie teraz, właśnie tu. (dla jednego pole jest dobre, drugi musi poczekać 2 tygodnie zanim zacznie siać, bo ktoś nad nim czarował)

• Wiara w czarownictwo nie wykluczy empirii

• Azande ograniczają cały łańcuch wydarzeń i wybierają przyczynę zdarzenia społecznie najważniejszą

• Czarownictwo to fakt społeczny, wśród wielu przyczyn nieszczęścia, ta jedna zostaje zawsze wyróżniona, jest decydującym czynnikiem ideologicznym

• Wiara w śmierć naturalna i czarownictwo nie wykluczają się a uzupełniają

• Czarownictwo nakłada się na inne przyczyny i nadaje wydarzeniom społecznym ich wartość moralną

• Mistycyzm/naturalizm- UMBAGA- 2 włócznie (metafora dwutorowej wiary Azande, np. słoń zabił człowieka-to słoń go podeptał ale żeby to zrobić, słoń został zaczarowany)

• Czarownictwo nie powoduje, ze człowiek kłamie lub cudzołoży (zasada złamania tabu, nie podlega ona ocenie przez pryzmat czarownictwa)

• Stosunek do dzieci- dzieci są głupie i nieuważne, ich nieszczęśliwe wydarzenia są tłumaczone bardziej przez nieuwagę niż przez czarownictwo

• Jeżeli powodzenie zadania zależy od umiejętności i przestrzegania zasad, mimo to cos nie udaje, to znaczy ze można odrzucić zasadę niedbalstwa i jednoznacznie stwierdzić o czarownictwie.

• Czarownictwo nie jest uzasadnieniem idealnym, nie można cały czas przypisywać swoje niepowodzenia czarownikom bo inaczej w niczym nie dojdziemy do perfekcji.

• Wierzenia opisują realnie nie abstrakcyjnie, choć nie są pewni co do kształtu tychże, nie pojeli dokładnej istoty czarownictwa, nie są pewni jak wygląda dokładnie metoda czarownictwa lub jego pełne efekty