Endoproteza biodra - rehabilitacja pooperacyjna.
Postępowanie rehabilitacyjne pooperacyjne uzależnione jest od typu wszczepionej protezy stawu biodrowego.
Fizjoterapia po endoprotezoplastyce cementowej nieco odbiega od postępowania w przypadku protezy bezcementowej. W łózku operowana kończyna powinna być ułożona w pozycji odwiedzenia stawu biodrowego ok 40? oraz zgięcia w stawie biodrowym i kolanowym ok. 10?. W pierwszym dniu po zabiegu stosujemy ćwiczenia przeciwzakrzepowe, ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia kończyn górnych i tułowia, napinanie pośladków, a także już w łózku, w pozycji leżacej zaczynamy obciążać kończynę rozpoczynając od 5kg i stopniowo zwiększając obciążenie do 20kg. Wielkość obciążenia ustalamy na wadze sprężynowej Po usunięciu drenu włączamy ćwiczenia zgięcia stawu biodrowego i kolanowego z przesuwaniem pięty po podłożu oraz siadanie w łóżku ze zgięciem w stawie kolanowym i biodrowym, przy lekkim odwiedzeniu. Pionizację pacjenta rozpoczynamy w chwili, kiedy chory jest w stanie władać kończyną. Przed rozpoczęcziem chodzenia należy dokonać pomiaru długości kończyn, przyjmując że istniejącą różnicę jednego centymetra należy wyrównać poprzez zastosowanie wkładki. Chód przy pomocy kul w pierwszym okresie jest trójtaktowy, później dwutaktowy. Po opanowaniu chodu, uczymy pacjenta poruszania się po schodach ? wchodząc najpierw stawiamy nogę zdrową, później przenosimy kulę i dostawiamy kończynę operowaną; schodząc pierwszą stawiamy nogę operowaną, póxniej kulę i na końcu dostawiamy nogę zdrową. Po 10 dniach od zabiegu do programu usprawniania włączamy ćwiczenia czynnego odwiedzenia stawu biodrowego ze stopniowym obciążeniem. Jednym z najistotniejszych celów tego etapu rehabilitacji jest likwidacja przykurczu zgięciowego stawu biodrowego, dążymy do tego włączając ćwiczenia wyprostu stawu biodrowego, ćwiczenia na brzuchu sterowane tułowiem oraz zgięcie stawu kolanowego powodujące rozciagnięcie zginaczy stawu biodrowego. Pełne obciążenie operowanego stawu może odbyc się dopiero gdy przykurcz zgięciowy stawu biodrowego jest nie większy niż 5-10? , ale nie wcześniej niż po 100 dniach od zabiegu, gdyż dopiero po takim czasie w miejscu wyciętej torebki stawowej powstaje regenerat produkujący płyn synowialny.
W przypadku protezy bezcementowej, po zabiegu operacyjnym pacjent układany jest płasko z lekkim zgięciem stawu kolanowego. W pierwszym etapie programu rehabilitacji chory wykonuje ćwiczenia przeciwzakrzepowe ? zginanie podeszwowe i grzbietowe stóp, obustronne napinanie mięśni ud i pośladków. Podczas napinania mięśni pośladków należy zwrócić uwagę, aby chory nie podpierał się piętami i nie unosił miednicy, poniewaz może to spowodować wyważenie elementów protezy. Po ustąpieniu bólu rozpoczynamy ćwiczenia czynne zginania stawu biodrowego i kolanowego z przesuwaniem pięty po podłożu. Rozpoczynamy też wspomagane ćwiczenia mięśni odwodzicieli stawu biodrowego oraz ćwiczenia mięśni prostowników stawu biodrowego sterowane górą. Pionizację z obciążaniem kończyny do 20kg rozpoczynamy w chwili, gdy pacjent zaczyna samodzielnie poruszać kończyną. W drugim etapie programu usprawniania utrzymujemy dotychczasowy program ćwiczeń oraz dołączamy ćwiczenia zmniejszające przykurcz zgięciowy stawu biodrowego. Stosujemy ćwiczenia oporowe mięśni uda i ćwiczenia wzmacniające mięśnie prostowniki i odwodziciele stawu biodrowego. Pozwalamy pacjentowi na przyjęcie pozycji siedzącej do kąta 50-60?. Chodzenie w dalszym ciągu z obciążeniem operowanej kończyny do 20kg. Po 6 tygodniach od operacji zezwalamy na zwiększenie obciążenia kończyny operowanej do 40kg i rozszerzamy wachlarz ćwiczeń o indywidualnie dobrane oporowe izotoniczne ćwiczenia mięśni pośladkowych i ćwiczenia wzmacniające mięśnie uda. Na pelne obciążenie kończyny zezwalamy, gdy siła mięśniowa mięśni obręczy biodrowej osiągnie min.70% siły mięśniowej kończyny zdrowej oraz przykurcz zgieciowy nie będzie większy niż 5-10?. Każdy pacjent przy wypisie ze szpitala powinien otrzymać zindywidualizowany instruktaż ćwiczeń domowych, a także odpowiednie zalecenia co do podwyższenia posłania, krzesła, korzystania z nakładki na sedes oraz informacje dotyczące obciążania kończyny.