Przyczyny kryzysu społeczno - gospodarczego Europy zachodniej w XIV wieku

• zatrzymanie się ekspansji handlu zachodnioeuropejskiego

• zahamowanie procesu kolonizacji na prawie czynszowym

• ośrodki przemysłowe przestały przejawiać tendencje rozwojowe

• wojna stuletnia

• załamanie się wolu domów bankowych

• epidemia dżumy

• przemiany w obrębie poszczególnych stanów

• szlachta ziemiaństwo

• nie pozbyła się dawnych przywilejów rycerskich

• rozluźnienie się obyczajowości kleru

• przepaść pomiędzy patrycjatem a resztą w miastach

• coraz rzadziej poddaństwo

• ruchy antyfeudalne

• nieurodzaje