Wada serca (łac. vitium cordis) - wrodzona lub nabyta nieprawidłowość anatomiczna budowy serca, polegająca na obecności nieprawidłowych połączeń pomiędzy jamami serca lub/i dużymi naczyniami bezpośrednio do nich uchodzących, albo/i na nieprawidłowej budowie i funkcji zastawek serca. Wrodzone wady serca powstają na skutek nieprawidłowej organogenezy podczas rozwoju płodu.
Nabyte wady serca
Objawy nabytych wad serca: stopniowy spadek wydolności fizycznej, duszność wysiłkowa, nasilanie się duszności w pozycji leżącej, zaburzenia rytmu serca, obrzęki
Przyczyny nabytych wad serca: Nabyte wady serca to głównie wady zastawek serca, ich zwężenie (stenoza) i/lub niedomykalność.
Czynniki ryzyka: Nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, przebyta gorączka reumatyczna, infekcyjne zapalenie wsierdzia, zakażenie krwi.
Diagnostyka: Podstawowym badaniem jest echokardiografia (USG serca).
Powikłania: Narastanie nieodwracalnej niewydolności serca, obrzęk płuc (stan zagrożenia życia).
Leczenie nabytych wad serca: zawsze wymaga regularnych kontroli kardiologicznych. Zależnie od nasilenia objawów niewydolności serca podaje się leki odciążające serce - obniżające ciśnienie, odwadniające, zwalniające czynność serca. Przy poważniejszych uszkodzeniach zastawek serca konieczna jest operacja kardiochirurgiczna - wymiana lub naprawa zniszczonych zastawek.
Wrodzone wady serca
Objawy wrodzonych wad serca: niektóre wady serca już we wczesnym okresie po urodzeniu powodują sinicę oraz niewydolność serca, inne mogą opóźnić rozwój dziecka, w poważnym stopniu upośledzają kondycję fizyczną, powodują częstsze występowanie infekcyjnego zapalenia wsierdzia
Przyczyny wrodzonych wad serca: Nieprawidłowe formowanie się struktur serca i dużych naczyń wychodzących z serca we wczesnym okresie płodowym.
Czynniki ryzyka: Wady serca w rodzinie, przyjmowanie leków lub środków chemicznych zabronionych w czasie ciąży (również palenie papierosów w ciąży).
Diagnostyka: W przypadku podejrzenia wady serca konieczne jest wykonanie badania echokardiograficznego przez kardiologa.
Powikłania: Zaniechanie leczenia dzieci z wadą serca powoduje stopniowe narastanie uszkodzenia mięśnia serca, nasilenie objawów niewydolności serca, może doprowadzić do konieczności przeszczepu serca. Brak leczenia skraca czas przeżycia.
Leczenie wrodzonych wad serca: W dużej części wad wrodzonych serca konieczna jest operacja kardiochirurgiczna, która po zakwalifikowaniu dziecka do operacji nie powinna być odkładana w czasie.