ZIELARSTWO - WYKŁAD 3 - 19.10.2010
STAROŻYTNI LEKARZE
W Mezopotami było niewielu lekarzy. Służyli oni władcom i ich otoczeniu. Historyczne przekazy wymieniają najbardziej zasłużonych:
Rabashamarduk, lekarz króla Nazimarutusza (1313-288 p.n.Chr.), pisał do dostojnych chorych, a nawet do władców sąsiednich plemion, „listy lekarskie” na glinianych tabliczkach z poradami leczenia chorób oczu, jelit, trądu, malarii i ospy.
Mukallim, lekarz króla Salmanassadra I (1255-1235 p.n.Chr.), był specjalistą od chorób nerwowych.
Nabunassir, lekarz królowej Naqia, żony asyryjskiego króla Sanheriba (704-681 p.n.Chr.), leczył też urzędników, służbę dworska, tancerzy i śpiewaków.
Arad-Nana, lekarz króla Asarhaddona (VII w p.n.Chr.), umiał leczyć reumatyzm i rozpoznawać stan zapalny pochodzący od psujących się zębów, które zalecał usuwać.
Poziom sztuki lekarskiej w Mezopotamii, w porównaniu z medycyną staroegipską był zdecydowanie niższy. Nie uwzględniano chirurgii i ginekologii. Posługiwano się też mniejszą ilością leków ziołowych pochodzących głównie z miejscowych zasobów.
EGIPT
Kolebka wiedzy lekarskiej. Źródłem wiedzy o stanie lecznictwa egipskiego są napisy i rysunki zachowane na budowlach, odnalezione na papirusach oraz dzieła starożytnych pisarzy: Herodota i Pliniusza Starszego. Żyzna dolina w Egipcie, otaczająca rzekę Nil i przez nią nawadniana. Dolina ciągnie si od Jeziora Nasera na południu aż po Kair na północy, po czym przechodzi przez Deltę Nilu.
Starożytny Egipt
Starożytny Egipt - egip. Kemet - Czarna Ziemia. Cywilizacja starożytnego Egiptu to wysoko rozwinięta kultura w dolinie Nilu z całym wachlarzem osiągnięć technicznych, naukowych, politycznych i kulturowych, która trwała ponad 3500 lat. W starożytnym Egipcie lecznictwem zajmowali się kapłani. Przy świątyniach uprawiano rośliny lecznicze, a leki były sporządzane w specjalnych komnatach, wg ściśle ustalonych przepisów. O lecznictwie egipskim najwięcej wiadomości przekazuje papirus Ebersa zawierający ok 900 recept różnych leków. Wśród surowców pochodzenia roślinnego (były też pochodzenia zwierzęcego) wymieniono:
jałowiec jako lecz moczopędny,
korę granatowca jako środek przeciwrobaczny
bylicę piołun jako lek zwiększający łaknienie
tatarak zwyczajny, mięta pieprzowa, lulek czarny, mirra, mak polny, aloe i wiele innych
Słowo „farmacja” pochodzi od „Ph-armaki”, co po egipsku znaczy „kto zapewnia bezpieczeństwo” i jest także jednym z 300 imion boga Totha. Przedstawiamy był jako ibis, pawian lub człowiek z głową tych zwierząt.
Egipcjanie znali już nawracając bóle głowy (migreny) nazywając je „bólami połowy głowy”. Do leczenia używano głównie leków roślinnych, np. cebuli i czosnku.
Inskrypcja wyryta na piramidzie w Gizie informowała, iż robotnicy zatrudnieni przy jej budowie mieli otrzymywać czosnek. Cebulę uważano za roślinę świętą.
Starożytni Asyryjczycy i Egipcjanie znali przeciwbakteryjne właściwości miodu i wosku, bo grzebali w nich swoich zmarłych, a propolisem balsamowali zwłoki.
Już w starożytnym Egipcie znana była niezwykła lecznicza moc miodu, pyłku pszczelego i propolisu. Egipcjanki używały ich jako surowców do sporządzania kremów i szminek. W starożytnych egipskich grobowcach archeolodzy wielokrotnie odkrywali naczynia z miodem, który pomimo upływu tysięcy lat nadal nadawał się do spożycia.
Właściwości lecznicze kory wierzbowej znano już w starożytnym Egipcie. Dopiero jednak w XIX w. wyizolowano w niej pierwszy aktywny związek o charakterze fenolowym, który nazwano salicyną.