ZAGROŻENIA POŻAROWE.

Obiekt , ze względu na prowadzoną działalność statutową charakteryzuje się umiarkowanym zagrożeniem pożarowym. Pożary i inne miejscowe zagrożenia wynikać mogą przede wszystkim z awaryjnej pracy instalacji znajdujących się w obiekcie lub nieprzestrzegania elementarnych zasad bezpiecznej pracy przez pracowników. Na uwadze należy też mieć zagrożenia o charakterze subiektywnym wynikającym z niewłaściwego zachowania się petentów czy innych osób postronnych, w tym zagrożenia o charakterze terrorystycznym .

W pierwszej części analizy przedstawia się podstawowe i elementarne przyczyny powstawania pożarów oraz zasady ich eliminowania poprzez zakazy i wskazania do przestrzegania oraz ogólne zasady zapobiegania.

Zagrożenie możliwością powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia występuje ze względu na istniejące instalacje techniczne w tym np.: ogrzewcza, wentylacyjna czy elektro- energetyczna.

Pamiętać należy także o przyczynach pożarów i innych miejscowych zagrożeń wynikających z niewłaściwego postępowania ludzi przebywających w pomieszczeniach.

W dalszej części opracowania znajduje się analiza istniejącego stanu i wymagań, w odniesieniu do zagadnień techniczno - eksploatacyjnych obiektu, jego konstrukcji i znajdujących się w nim instalacji.

W założeniu instrukcji stanowi to nie jedyny niemniej jednak istotny materiał pomocny, ze wskazaniem na przepisy źródłowe, i niezbędny do bieżącej realizacji zadań w celu poprawy stanu technicznego ochrony przeciwpożarowej obiektu i bezpieczeństwa osób w nim przebywających.

CHARAKTERYSTYCZNE POTENCJALNE ŹRÓDŁA POWSTAWANIA I ROZPRZESTRZENIANIA SIĘ POŻARÓW.

Mając na uwadze bezpieczeństwo osób przebywających w obiekcie lub z nim

związanych w charakterze pracownika, użytkownika, petenta, dzierżawcy czy właściciela na podstawie przeprowadzonej analizy warunków pożarowo

technicznych wskazuje się na elementarne zjawiska, których wyeliminowanie

pozwoli uniknąć wiele zagrożeń i towarzyszących im często tragedii.

Potencjalnymi przyczynami powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia w obiekcie lub przyległym terenie może być między innymi:

1. Zaprószenie ognia przez osoby stale przebywające w obiekcie z racji , użytkowania lub pracowników firm pracujących przy pracach zleconych w obiekcie czy przyległym terenie bądź osoby postronne.

2. Podpalenie w celu zatarcia śladów nieprawidłowości, przestępstw lub gniewu czy zawiści.

3. Wada urządzeń, instalacji lub awaryjna ich praca i brak właściwego nadzoru nad ich pracą i terminową konserwacją.

4. Niespełnienie wymagań bezpieczeństwa pożarowego podczas prowadzenia w obiekcie lub

na przyległym terenie prac pożarowo niebezpiecznych z użyciem ognia otwartego bądź

materiałów palnych i wybuchowych.

Na zwiększenie zagrożenia pożarowego i szybkość rozprzestrzeniania się ognia w obiekcie lub na przyległym terenie mają wpływ następujące czynniki:

5. Stosowanie palnego wystroju wnętrz i ciągów komunikacyjnych lub gromadzenie dużych ilości materiałów palnych.

6. Późne zauważenie nieprawidłowości i wad w instalacjach i urządzeniach mogących stworzyć zagrożenie pożarem lub innym zjawiskiem fizykochemicznym powodującym miejscowe zagrożenie toksyczne lub wybuchowe.

7. Niesprawność lub brak instalacji i urządzeń służących alarmowaniu o pożarze.

7. Brak, niesprawność lub nieumiejętność obsługi podręcznego sprzętu gaśniczego.

8. Nieznajomość lub nieprzestrzeganie instrukcji postępowania w przypadku zauważenia pożaru i zasad jego likwidacji.

9. Nieumiejętność obsługi lub niesprawność urządzeń i instalacji przeciwpożarowych.

Poza uwarunkowaniami fizyko-chemicznymi wynikającymi z teorii przebiegu procesu spalania się różnych materiałów palnych do czego niezbędnym jest w większości procesów materiał palny, bodziec termiczny i tlen istnieje także szereg związków przyczynowo skutkowych, które warunkują możliwość powstania pożaru.

Pożar jako niekontrolowany przebieg procesu spalania w miejscu do tego nie przeznaczonym powoduje straty i jest w rzeczywistości oparty o uwarunkowania wynikające z fizyko-chemicznej reakcji łańcuchowej, egzotermicznej przebiegającej w warunkach progresywnego samoprzyspieszenia. W wyniku tego procesu w systemie tlen, temperatura i materiał palny gromadzi się taka ilość ciepła, która powoduje nagrzewanie się cząsteczek materiału palnego do temperatury w której zaczynają one świecić/ powstawanie zjawiska żarzenia i płomienia/.

Ponadto w wyniku spalania i rozkładu termicznego materiału palnego wydzielają się produkty niepełnego spalania jak: dymy, gazy, sadze, popioły itp. .Istnieje ponadto szereg związków przyczynowo-skutkowych zależnych w dużej mierze od człowieka co narzuca w tym miejscu konieczność wyeksponowania tych grup przyczyn powstawania pożarów , które w zestawieniu z warunkami fizyko-chemicznymi reakcji spalania stwarzają zagrożenie dla ludzi i mienia.

INSTALACJE I URZĄDZENIA ELEKTRYCZNE .

• brak właściwych zabezpieczeń przeciążenia instalacji, prowizoryczne naprawianie przez

osoby nieuprawnione, często przy wykorzystaniu niewłaściwie dobranego topika,

• długotrwałe i częste przeciążenia instalacji, oddziaływanie warunków atmosferycznych zarówno wilgoci jak i promieniowania cieplnego powoduje tzw. starzenie się izolacji i zwarcia / tzw. tępe pomiędzy przewodami /,

• niewykonanie w określonych wymogami przepisów terminach badanie oporności izolacji,

• przetężenia tj. zwiększanie natężenia prądu w obwodzie elektrycznym powodowane nadmiernym obciążaniem odbiorników prądu lub przyłączeniem nadmiernej ilości odbiorników do danego obwodu oraz przepięcia powodujące krótkotrwały wzrost napięcia np. w wyniku zwarć, wyładowań atmosferycznych w instalację elektryczną przy jednoczesnym braku uziemienia lub zerowania przedmiotów,

• niewłaściwe chłodzenie urządzeń i odbiorników oraz nieprawidłowy dobór materiałów przewodowych i ich przekrojów dla przewidywanych natężeń prądu,

• uszkodzenia izolacji przewodów znajdujących się pod napięciem, otwieranie obwodu elektrycznego pod obciążeniem, przerwanie się przewodu oraz złe zamocowanie styków to podstawowe przykłady przyczyn powstawania tzw. zwarć łukowych,

• duża oporność przejścia przy złych stykach i powstawanie dużej ilości ciepła oraz iskrzenie to zagrożenia najczęściej spotykane w przewodach instalacji zasilającej odbiorniki przenośne, w rozetach, gniazdach i wyłącznikach,

• niestosowanie osłon na punktach świetlnych lub stosowanie osłon wykonanych z materiałów palnych czy też gromadzenie w bezpośrednim sąsiedztwie żarówki materiałów palnych to przykłady zapalenia w wyniku oddziaływania temperatury.

WADY PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH

Potencjalne możliwości powstania pożaru w zakresie składowania surowców i wyrobów mogą być w szczególności między innymi wynikiem:

• składowania w bezpośrednim sąsiedztwie substancji wchodzących ze sobą w egzotermiczne reakcje chemiczne,

• gromadzenie w pobliżu elementów grzejnych i nośników ciepła bądź oddziaływania promieni słonecznych materiałów łatwo zapalnych skłonnych do reakcji endotermicznych,

• przechowywanie nadmiernych ilości substancji łatwo zapalnych w pobliżu maszyn i urządzeń technologicznych,

• składowanie substancji palnych, toksycznych, żrących w nieprawidłowych opakowaniach lub przy braku zabezpieczenia przed wpływem warunków atmosferycznych jak wilgoć, napromieniowanie słoneczne itp. mogących zainicjować samozapalenie lub wydzielanie się par lub gazów palnych i toksycznych a także osadzanie się pyłów palnych i rozszczelnienie opakowań,

Nieprzestrzeganie reżimów technologicznych w zakresie temperatury i ciśnienia medium stanowiącego zasilanie kotłów / np. grzewczych /, czy nośników ciepła. Wielkie zagrożenie stanowi także niesprawność urządzeń pomiarowych w tym zakresie, to najczęstsze przyczyny pożarów, wybuchów, wyrzutów czy wykipień. Szczególnie dotyczy to przebiegu procesów grzewczych w kotłowniach: na paliwo stałe, ciekłe czy gazowe gdzie używane są niesprawne urządzenia pomiarowo kontrolne / termometry, ciśnieniomierze czy sygnalizatory wzrostu ciśnienia bądź napełnienia zbiornika/ lub kiedy nie są one poddawane cyklicznym serwisowym przeglądom i badaniom legalizacyjnym.

Nieprzestrzeganie instrukcji technologicznych i ingerowanie w przebieg procesu czy obsługę urządzeń osób nieuprawnionych a także brak systematycznego nadzoru uprawnionego serwisanta to podstawowe przyczyny awaryjnej pracy urządzeń i dużego zagrożenia pożarowego czy wybuchowego.

SAMOZAPALENIA

Procesy kumulowania ciepła bez udziału ciepła z zewnątrz aż do wystąpienia temperatury, w której dana substancja zapala się samoistnie to czynniki charakterystyczne dla:

• wpływu katalizatorów,

• procesów biochemicznych produktów roślinnych,

• utleniania,

• aktywizacji tlenu przez substancje palne,

Zdolności samozapalenia występują u wielu substancji, które można podzielić na następujące grupy rodzajowe:

• oleje, tłuszcze roślinne i zwierzęce / nienasycone kwasy tłuszczowe /

• siarczki żelaza / zdolność utleniania z tlenem w powietrzu /

• produkty pochodzenia roślinnego / procesy gnilne i fermentacyjne /

• substancje chemiczne i mieszaniny:

• samozapalające się pod wpływem dostępu powietrza,

• samozapalające się pod wpływem zetknięcia z wodą,

• samozapalające się przy zetknięciu jedna z drugą

WYŁADOWANIA ATMOSFERYCZNE

Pożarowe zagrożenie wyładowań atmosferycznych zachodzących między chmurami a powierzchnią ziemi i obiektami znajdującymi się na niej wynika z dużych napięć prądu powodujących powstawanie wielkiej ilości energii cieplnej oraz występowania wielkich sił mechanicznych.

BRAK DYSCYPLINY W OBCHODZENIU SIĘ BODŹCAMI

TERMICZNYMI I NIEPORZĄDEK JAKO PRZYCZYNY

ROZPRZESTRZENIANIA SIĘ POŻARU.

Nieostrożność w obchodzeniu się ogniem czy innym bodźcem termicznym to w połączeniu z materiałem palnym jedna z najczęściej odnotowywanych przyczyn pożarów.

Do najczęściej spotykanych przyczyn powstawania pożarów w tym zakresie zaliczyć należy:

• spalanie bezwartościowych palnych odpadów w miejscach do tego nie przeznaczonych i w sposób stwarzający zagrożenie rozprzestrzenienia się ognia np. rozniecanie ognisk i spalanie pozostałości materiałów palnych jak : zbędne opakowania po towarach , pozostałości roślinne w sąsiedztwie obiektów ,terenów zalesionych, składowisk materiałów palnych lub wybuchowych,

• lekkomyślne porzucanie nie zgaszonych niedopałków papierosów w środowisku materiałów palnych, terenów leśnych itp.,

• wykorzystywanie do wygaszania papierosów pojemników wykonanych z materiału palnego,

• wyrzucanie niedopałków z popielniczek lub bezpośrednio do koszy, w których gromadzi palne odpady a niejednokrotnie pojemniki te wykonane są z palnych materiałów lub tworzyw,

• palenie tytoniu lub używanie ognia otwartego np. oświetlanie pomieszczenia lub miejsca trudnodostępnego, prowadzenie prac spawalniczych , w pomieszczeniach lub miejscach, w których zmagazynowano materiały palne, ciecze palne lub występują stężenia wybuchowe gazów , oparów i pyłów,

• rozpalanie ognia z użyciem cieczy łatwo palnych,

• pozostawianie bez dozoru źródeł ciepła np. grzejników elektrycznych, kuchenek, czajników itp. oraz urządzeń wykorzystujących płomień jak gazowe przenośne kuchnie i grzejniki,

• wypalanie powłok i podgrzewanie różnych elementów z wykorzystaniem palników gazowych lub na paliwo ciekłe,

• rozgrzewanie w prowizorycznych naczyniach na ogniskach w pobliżu materiałów palnych stosowanych w pracach remontowych i naprawczych lepików smoły i innych palnych klejów i cieczy ,

• rozgrzewanie z użyciem bodźca termicznego / np. palnika gazowego / materiałów termozgrzewalnych / np. papy / w bezpośrednim sąsiedztwie materiałów i konstrukcji palnych,

• używanie iskrzących narzędzi i urządzeń do otwierania np. pojemników z cieczami palnymi,

• napełnianie paliwem zbiorników podczas pracy urządzeń i silników,

• nieostrożne obchodzenie się z cieczami palnymi gromadzonymi w szklanych opakowaniach,

• wycieki i nieszczelności układów zasilających w paliwa urządzenia grzewcze i silniki,

Te przykładowo zebrane zjawiska nie wyczerpują rozmiarów pseudo „ inwencji twórczej” i lekkomyślności osób ,które powodowani niedbalstwem, lenistwem, pośpiechem czy też chwilowym brakiem wyobraźni lub też niewiedzą i niezrozumieniem zjawiska stają się sprawcami pożarów i niejednokrotnie wielkich ludzkich tragedii.

Często zdarza się , że sprawcy stają się ofiarami swojej lekkomyślności a jej skutki niewymierne materialnie towarzyszą im a często niewinnym przypadkowym osobom do końca życia.

Dlatego utrzymywanie w obiektach i na terenach elementarnego porządku i czystości oraz przestrzeganie podstawowych przepisów ,regulaminów czy

instrukcji a także dyscypliny pracy są jednymi z elementarnych przedsięwzięć

zapobiegania pożarom i ich rozprzestrzeniania.

---