Adamczyk Jakub 26.11.2010r
Bednarczyk Eliza
Nst. Rok II Gr. Z4
Referat zaliczeniowy na temat:
Profilaktyka zachowań dewiacyjnych dzieci i młodzieży.
W ostatnich latach można zaobserwować znaczny wzrost zjawisk patologii społecznej i różnych form dewiacji z udziałem młodzieży. Granica wiekowa sprawców czynów przestępczych, szczególnie przeciwko życiu i zdrowiu, znacznie przesunęła się w dół, a wiele różnych czynów dokonywanych
jest w dobrze zorganizowanych młodzieżowych grupach przestępczych. Najbardziej jednak odczuwanym przejawem dewiacji młodzieży stała się narkomania i związana z nią przestępczość.
NARKOMANIA - jest to stan przynoszący jednostce szkodę, wywołany powtarzającym się zażywaniem środka odurzającego lub pobudzającego (naturalnego lub syntetycznego).
Stan ten charakteryzuje się następującymi objawami:
nieodpartą koniecznością (przymusem) przyjmowania danego środka,
zdobywaniem go wszelkimi możliwymi sposobami,
tendencją do zwiększania dawki,
psychicznym a niekiedy i fizycznym uzależnieniem od działania tego środka.
Profilaktyka pierwszorzędowa, to działanie mające na celu z jednej strony promocję zdrowia i przedłużanie życia człowieka, z drugiej zaś, zapobieganie pojawiania się problemów związanych z używaniem i nadużywaniem środków odurzających. Szczególnie wyraźnie tutaj akcentuje się budowanie i rozwijanie różnorodnych umiejętności radzenia sobie z wymogami życia, gdyż deficyty w tym zakresie są powszechnie spotykane w populacji osób, uwikłanych w używanie środków odurzających.
Profilaktyka drugorzędowa ma na celu ujawnianie osób o najwyższym ryzyku popadnięcia w uzależnienie oraz pomaganie im w redukcji tego ryzyka, a więc zapobieganie popadaniu w używanie zależne.
Profilaktyka trzeciorzędowa rozumiana jest jako interwencja po wystąpieniu uzależnienia. Ma ona na celu z jednej strony, przeciwdziałanie pogłębianiu się procesu chorobowego, z drugiej zaś, umożliwienie osobie leczącej się, powrotu do społeczeństwa, prowadzenia w nim satysfakcjonującego i społecznie akceptowanego trybu życia, wolnego od środków odurzających.
Wszystkie w/w poziomy działań profilaktycznych, charakteryzują się wspólnymi celami, dotyczącymi w szczególności:
- promowania zdrowia i dobrego samopoczucia, a tym samym wydłużania jednostkowego życia,
- redukowania liczby przypadków uzależnienia lub problemów związanych z odurzaniem się w ogólnej populacji,
- redukowania zachorowalności i śmiertelności związanych z nadużywaniem środków odurzających,
- obniżania prawdopodobieństwa długoterminowej niezdolności do pracy zawodowej
i odpowiedzialnego wywiązywania się z innych obowiązków społecznych.
Dlaczego dzieci i młodzież sięgają po alkohol?.
Nie można jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Chęć spożycia alkoholu może mieć związek z czynnikami, które możemy podzielić m.in. na czynniki biologiczne takie jak uwarunkowanie genetyczne- dzieci alkoholików o wiele częściej sięgają po alkohol i uzależniają się od jego picia. Do grupy innych czynników możemy zaliczyć cechy osobowości, które pojawiają się już we wczesnym dzieciństwie np. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej(ADHD), agresywność czy też zaburzenia psychiczne. Do innej grupy możemy zaliczyć czynniki psychospołeczne, czyli rodzina, szkoła, rówieśnicy itp.
Młodzież wchodząca w wiek dorastania uważa, że wszystko im wolno. Podpaja w różne konflikty. Zarówno z rodzicami jak i nauczycielami. Najważniejsi dla nich stają się rówieśnicy. Jest to okres, w którym mają huśtawki nastrojów. Właśnie w tym okresie decydują się na rozpoczęcie spożywania alkoholu lub tez nie. Często zaczynają pod wpływem grupy, w której się znajdują, nie chcą sie odróżniać od kolegów, a także boją się odtrącenia od grupy. Ponadto w mediach picie alkoholu często kojarzy się z dorosłością, niezależnością, relaksem. Często jest też tak, ze młody człowiek czuje się skrępowany, wstydzi się wielu rzeczy szczególnie, gdy jest w towarzystwie płci przeciwnej. W takich sytuacjach alkohol rozluźnia i sprawia ze człowiek staje się śmiały.
Jak zapobiegać spożywaniu alkoholu przez młodzież.?
Alkoholizm wśród młodzieży jest bardzo niebezpieczny ze względu na swoje długotrwałe skutki powinno się z nim walczyć. Fundamentalną rolę pełni rodzina, która powinna wpajać, co wiąże ze sobą picie alkoholu, jakie negatywne skutki to ze sobą niesie. Rodzice swoim zachowaniem powinni dawać przykład swojemu dziecku. Kolejną bardzo ważną funkcję pełni szkoła, która powinna przekazywać informację związane z uzależnieniami, z chorobami alkoholowymi i sytuacjach w domach alkoholików. Szkoła powinna także polecać zdrowy styl życia. Media, jako środek przekazu informacji powinny pokazywać skutki alkoholizmu.
Kolejnym przejawem dewiacji jestem prostytucja. Jest poważnym problemem społecznym. Kobiety były wyrzutkami, niezasługującymi na szacunek, uprawiające nierząd na marginesie życia społecznego. Zawsze były obraźliwie i z pogardą nazywane. Z ich zawodem wiąże się zjawisko stygmatyzacji, czyli naznaczenia społecznego. Są uważane za zbiorowość zdemoralizowaną, niezdolną i nieprzystosowaną do życia w społeczeństwie. Jednak mimo wszystko zjawisko to istnieje do dziś. Ciężko z nim walczyć, gdyż cały czas się rozwija przyjmując coraz to nowsze wyszukane formy, jakie opisałam w swojej pracy. Seks- biznes rozrasta się w zastraszającym tempie, a bezpruderyjność zyskała na wartości. Już nikogo nie dziwi mieszkanie w sąsiedztwie przy agencji towarzyskiej. Prostytucja stała się lekką, łatwą i mało męczącą formą zdobywania pieniędzy. Zewsząd, z prasy i z telewizji atakowani jesteśmy reklamami z udziałem pół nagich kobiet, które erotyczną rozmową zachęcają klientów do wykonywania połączeń. Ta forma prostytucji, nazywana seks telefonem, znana jest nam jako linia 0-700. Chęć lepszego życia, co najgorsze zachęca nie tylko dorosłe kobiety, ale także coraz częściej nieletnie dziewczęta, które chcąc zaimponować znajomym, zbierają pieniądze na markowe ubrania, drogie kosmetyki czy najnowsze modele telefonów komórkowych. Obecność seksu w masowej kulturze, upadek autorytetów rodziny i szkoły, a także przemiany obyczajowe sprzyjają rozwojowi nieletniej prostytucji. Tak więc seks przestał być tematem tabu. Studentka szukająca sponsora, aby móc dalej opłacać studia nie jest czymś nadzwyczajnym. Ogłoszenia w Internecie czy lokalnej prasie typu: " Atrakcyjna studentka pozna..."; lub " Studentka bogatym panom...";są na porządku dziennym. I nie ma znaczenia kierunek studiów, gdyż nierządem zajmują się studenci począwszy od matematyki, marketingu i zarządzania po psychologię, a nawet co może wydawać się dziwne- resocjalizację. Duże pieniądze i drogie prezenty przełamują opory i wstyd. Stają się ważniejsze niż wartości moralne i własne zdrowie. Prostytutki, należąc do grupy potencjalnie najbardziej narażonej na zakażenie AIDS/HIV wykazują dużo nieodpowiedzialności uprawiając często swój proceder bez żadnych zabezpieczeń. Prowadzą w ten sposób niebezpieczną grę, której stawką jest nie tylko zdrowie własne, lecz także klientów. Prostytucja to zjawisko występujące pod różnymi postaciami we wszystkich epokach i formacjach społecznych. Od wieków jest nierozwiązanym problemem.
Profilaktyka prostytucji
Wśród sposobów przeciwdziałania prostytucji można znaleźć cztery zasadnicze poglądy: prohibicję, reglamentację, neoreglamentację i abolicjonizm. Każdy z nich przedstawia inne podejście do poglądu, przy czym wyłaniają się dwa zupełnie przeciwstawne stanowiska: bezwzględnego zakazu i legalizacji.
Prohibicja zakłada całkowitą karalność prostytucji i prostytutek. Czy jednak jest skuteczna? Na przestrzeni wieków można było się przekonać, że tak nie jest, bo najzwyczajniej problem by teraz nie istnia. Jeśli nawet udawało się ograniczyć proceder, to i tak po czasie wszystko wracało do "normy". Zdecydowanie bardziej liberalnie podchodzi reglamentacja, która legalizuje prostytucję, ale wyłącznie w domach publicznych i pod nadzorem lekarzy i władz porządkowych. Neoreglamentacja rozszerza to prawo nie tylko na agencje, ale również na inne miejsca. Zaś abolicjonizm stawia głównie na przeciwdziałanie samym przyczynom prostytucji
Profilaktyka jako działanie wyprzedzające koncentruje się na powstawaniu zaburzeń, kieruje się na jednostki potencjalnie zagrożone. Jednocześnie ze skutecznością profilaktyki wiąże się doświadczenie wynikające ze spotkania z daną jednostką. Traktowane jest to jako poznanie bezpośrednie, mające szczególne znaczenie w profilaktyce i wychowaniu korekcyjnym. Profilaktyka jest jednocześnie zespołem działań podejmowanych przez jednostki, zespoły specjalistów i nieprofesjonalistów, formalne organizacje i instytucje. Programy profilaktyki uwzględniają działalność samej młodzieży. Procesy prowadzące do stanów dewiacyjnych pojawiają się w różnych okresach życia jednostki, ich etiologia może mieć różny przebieg, a symptomy mogą pojawiać się z opóźnieniem. Interwencje zazwyczaj są spóźnione i mają charakter represji lub spóźnionej terapii. Zasadniczym ograniczeniem profilaktyki jest jej zawężony zasięg, obejmujący najczęściej młodzież ze środowisk zdemoralizowanych, a jednostki w innym środowisku, wymagające interwencji nie są zauważane. Instytucje powołane do zapobiegania patologiom prowadzą nieskoordynowane działania, nie dysponują głębszym rozeznaniem potrzeb i możliwościami działania. Badaniami diagnostycznymi powinny być już objęte dzieci w momencie pójścia do szkoły. Wszelkie działania związane z profilaktyką i zapobieganiem przestępczości powinny być koordynowane już na szczeblu lokalnym.
Według słownika języka polskiego przestępczość to ogół przestępstw popełnionych w pewnym okresie w danym państwie lub środowisku społ. albo przez określoną kategorię sprawców (np. nieletnich). Zdaniem psychologa Kazimierza Pospiszyl „ określone na podstawie stwierdzonego odstępstwa od umownych norm prawnych, podczas, gdy zachowanie neurotyczne i psychopatyczne jest oceniane w kategoriach odstępstwa od tzw. normy psychicznej”. Inaczej mówiąc przestępczość to ogół czynów zabronionych przez prawo za złamanie, których grozi kara.
Przyczyny zachowań przestępczych wśród nieletnich
Badania dotyczące przyczyn przestępczości młodzieży trwają od wielu lat. Można je podzielić na dwie grupy: pierwsza to czynniki bezpośrednio związane z człowiekiem. Są to czynniki, które można nazwać endogennymi należą do nich elementy takie jak biologiczne i psychologiczne.
Drugą grupę stanowią czynniki egzogenne, czyli te związane z otoczeniem, w jakim znajduje się jednostka.
John Dollard prowadził badania nad agresją i frustracja. Jego zdaniem człowiek, któremu coś nie wychodziło, gdy nie potrafił zaspokoić potrzeb popadał w frustracje, której często towarzyszyła agresja. Tego typu stan najczęściej pojawia się w okresie dorastania, gdy młodzi ludzie doświadczają rozmaitych zwodów. Agresja u młodzieży przejawia się bardzo różnie. Jedną z najczęstszych form przejawiającej się agresji jest wandalizm i łobuzeria. Młodzi ludzie bez większego zastanowienia niszczą wszystko, na co natrafią, często dochodzi do bójek oraz do ataków na osoby przypadkowe.
Innymi przejawami frustracji mogą być wagary dosyć często zdarzają się też ucieczki z domów.
Lombroso Cesare antropolog i kryminolog włoski prowadził badania nad nieletnimi przestępcami. W pracy” O przyczynach i zwalczaniu przestępczości” Twierdził, że u dzieci agresja przejawia się intensywniej niż u dorosłych. Jego zdaniem dzieci rodziły się ze skłonnościami do agresji i przestępczości.
Niewątpliwie rodzina, jako najbliższe otoczenie młodego człowieka ma ogromny wpływ na jego wychowanie. Pełni wiele ważnych funkcji m.in. Biologiczno-opiekuńczą, wychowawczą, kulturalną, prokreacyjną i gospodarczą. Rodzina powinna zapewniać bezpieczeństwo, odpowiednie warunki do życia(np. mieszkanie, ubrania, jedzenie). Rodzina powinna dbać o zdobycie wykształcenia przez dziecko. W życiu dziecka rodzice są najważniejszymi osobami. To oni przekazują mu, co jest dobre a co złe, co może robić a czego mu nie wolno. „Najobszerniejsza sferę negatywnych skutków oddziaływania na młodzież środowiska rodzinnego stanowią: braki opieki wychowawczej lub stosowanie niewłaściwych metod wychowawczych. W pierwszym wypadku chodzi o zupełny brak dozoru wychowawczego nad małoletnim w domu poza nim oraz niezapewnieniem koniecznej w tym wieku troskliwości, opieki i ochrony” Dzięki temu dziecko często przestaje wypełniać obowiązki szkolne, często zaczyna kontaktować się z nieodpowiednim towarzystwem a to czasem prowadzi do przykrych sytuacji w których zaczynają się konflikty z prawem, wezwania na policje itp.
Rodzina może także wywierać negatywny wpływ na swoje dziecko. Gdy jeden z rodziców nadużywa alkoholu często kończy się to tym, ze dziecko nie wytrzymuje tego psychicznie. Uciekają z domów, same zaczynają pić, pod wpływem alkoholu dokonują przestępstw. Jeszcze gorszą sytuacją jest taka w której obaj rodzice maja problem alkoholowy. Dziecko wtedy nie ma się zupełnie do kogo zwrócić, prowadzi to do tego, że dziecko z takiej rodziny zaczyna działalność przestępczą. Przyczyną tego może być brak pieniędzy, chęć zaimponowania kolegom a także samo to, że chce żeby je zauważono.
Dzieci i młodzież od pewnego okresu życia zaczynają wychowywać się w grupie osób w której przebywają. Wynika to z faktu, że bardzo wiele czasu ze sobą spędzają np. chodząc do tej samej klasy czy szkoły. Między kolegami dochodzi do różnych interakcji, powstają nowe więzi, odkrywają wspólne zainteresowania. Razem spędzają wolny czas, bawią się. Często dochodzi to tego ,ze dokonują też drobnych przestępstw jak np. niszczenie mienia, drobne kradzieże. Jeśli te czynności się powtarzają to mamy do czynienia z przekształceniem się grupy rówieśniczej w grupę przestępczą.
Grupa przestępcza może liczyć do kilkunastu osób. Osoba należąca do takiej grupy staje się podporządkowana reszcie. Zdarza się ,że jest zmuszana do robienia pewnych rzeczy. Biorąc pod uwagę, że człowiek w młodym wieku kształtuje swoje poglądy, zachowanie itp. to pod wpływem grupy zaczyna się zmieniać. Staje się kimś zupełnie innym.
Innym elementem wpływającym na przestępcze zachowanie młodzieży może być szkoła.
Kiedyś w szkołach za złe zachowanie uczniowie byli karani niejednokrotnie cieleśnie. Obecnie nie stosuje się tego typu kar. W dzisiejszych czasach uczniowie mogą czuć się bezkarni ponieważ nauczyciele mogą ich ukarać jedynie naganą czy obniżeniem zachowania. Do pierwszych objawów nieprzystawania możemy zaliczyć: ignorowanie poleceń nauczycieli, obowiązków ucznia np. odrabianie lekcji, przygotowywanie się na zajęcia, wagarowanie. Poważniejszymi objawami mogą być wandalizm, niszczenie przedmiotów należących do szkoły, pobicia, wymuszenia.
Dosyć łatwo można dostrzec ,że osoby które przejawiają objawy zachowania przestępczego Tworzą grupy. Działają siła i zazwyczaj atakują słabszych. W mediach były poruszane przypadki używania przemocy wobec nauczycieli.
Jak zapobiegać przestępczości nieletnich.
Przeciwdziałania związane z zachowaniami przestępczym wśród młodzieży powinny być podejmowane przez: państwo, wymiar sprawiedliwości, oświatę, a także same rodziny.
Obecnie uważa się, że profilaktyka rozpoczęta w odpowiednim momencie często jest o wiele skuteczniejsza niż resocjalizacja zdemoralizowanej jednostki. Policjanci coraz częściej chcą zapobiegać zachowaniom przestępczym. W tym celu prowadzą prelekcje w szkołach oraz współpracują z sądami rodzinnymi. Dodatkowo powinni przeprowadzać wywiady w szkołach w celu poznania zagrożeń, jakie panują w danej placówce. Sama praca policji to jednak nie wszystko dużej mierze inicjatywa musi należeć do rodziców, którzy powinni interesować się tym, co robią ich dzieci. Rodzice powinni spotykać się ze specjalistami, którzy informowaliby ich o zagrożeniach, jakie niesie ze sobą przestępczość wśród nieletnich, jakie konsekwencje musieliby ponieść w wypadku gdyby to ich dziecko dokonało przestępstwa. Szkoła powinna organizować spotkania rodziców zdemoralizowanych dzieci z policją oraz z terapeutami Gmina powinna zorganizować świetlicę, w których zdemoralizowana młodzież z pomocą specjalistów i pedagogów uczestniczyłaby w zajęciach, podczas których nauczyliby się rozwiązywać swoje problemy
Najskuteczniejsza profilaktyka to taka, którą cechuje najwcześniejsze rozpoznanie osób oraz stopnia zdemoralizowania. Profilaktyka osób niedostosowanych społecznie polega przede wszystkim na jak największym zniwelowaniu zdemoralizowania. Nieletni zostają przygotowani do odpowiedniego zachowania wobec rodziny, do wypełniania obowiązków itp. Osoby zdemoralizowane poznają autorytety. Trafiają się przypadki, że rodzice są bardzo zdemoralizowani i mają negatywny wpływ na swoje dziecko w takich sytuacjach profilaktyka polega na odizolowaniu go od takiej rodziny.
Bibliografia:
1. Lipka M. Przestępczość nieletnich w Polsce. Zapobieganie i zwalczanie, Warszawa 1971
2. internetowa encyklopedia PWN http://encyklopedia.pwn.pl/
3. B. Hołyst problemy młodego pokolenia Warszawa 1991
4. strona internetowa Państwowej agencji rozwiązywania problemów alkoholowych http://www.parpa.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=579&Itemid=1
5. Bronisław Urban, Dewiacje
wśród młodzieży uwarunkowania i profilaktyka Kraków 2001