„ZATWIERDZAM” ……………… dn. ………….

dowódca ……………………

( stanowisko służbowe)

………………………………

(stopień, imię i nazwisko)

Data ......................

PLAN-KONSPEKT

do przeprowadzenia zajęć z Reagowania Kryzysowego z ……………………….

w dniu ……………… r.

I.TEMAT /1/ Charakterystyka klęsk żywiołowych, awarii i katastrof na terytorium RP.

II.CELE ZAJĘĆ

- Zapoznać z najczęstszymi klęskami i awariami występującymi na terytorium RP.

III.FORMA/METODA wykład informacyjny

IV. CZAS: 2 x 45 min.

V.MIEJSCE: sale wykładowe

VI.ZAGADNIENIA

1. Największe klęski żywiołowe.

2. Katastrofy i awarie w Polsce.

VII. WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO-METODYCZNE

1. Zajęcia prowadzić w formie wykładu z całością baterii.

2. Zwrócić uwagę szkolonych na istotne części materiału.

VIII.LITERATURA

Wielkie katastrofy w Polsce PAP 2006-01-29

IX. ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWO - TECHNICZNE:

Plan - konspekt

X. ORGANIZACJA ZAJĘĆ

- nie dotyczy

XI. WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA

- nie dotyczy

XII. INNE

- nie dotyczy

XIII. WPROWADZENIE W SYTUACJĘ TEKTYCZNĄ

- nie dotyczy

XIV. PRZEBIEG ZAJĘĆ

CZĘŚĆ WSTĘPNA (5 min)

Podaję temat i cel zajęć bieżących. Sprawdzam obecności. Zadaje pytania kontrolne z materiału przerobionego na poprzednich zajęciach.

Rozpoczęcie zajęć

CZĘŚĆ GŁÓWNA (75 min)

Lp	Zagadnienie i jego treść	Uwagi
1	Klęski żywiołowe to katastrofy w przyrodzie, powodujące olbrzymie szkody i zniszczenia na terenach zamieszkanych i użytkowanych przez ludzi. Klęski żywiołowe są najczęściej trudne do przewidzenia, co uniemożliwia przygotowanie się i ograniczenie szkód, mają bardzo silny wpływ i wymagają ogromnych wysiłków dla poradzenia sobie ze stresem. Siła i gwałtowność zjawisk przyrodniczych powodujących klęski żywiołowe jest znacznie większa niż możliwości przeciwstawienia się im, stąd często w trakcie ich występowania ginie wielu ludzi, powstają też ogromne straty materialne. Każde państwo posiada specjalne służby ratownicze przeszkolone w zakresie pomocy ofiarom oraz usuwania skutków klęski żywiołowej Do największych klęsk żywiołowych w Polsce należą: - susze - powodzie - gradobicia - tornada -pożary Klęski żywiołowe są przejawem naturalnych procesów zachodzących w atmosferze i wnętrzu naszej planety. Te same siły natury, które wywołują ciepły majowy deszczyk, które chłodzą letni upał miłym podmuchem wiatru, potrafią niekiedy przybrać groźne i niszczycielskie oblicze huraganu, trąby powietrznej czy katastrofalnych opadów. Burza często przynosi ulgę po dusznym i gorącym popołudniu, lecz niekiedy potrafi przynieść ze sobą nawalny opad wywołujący gwałtowną powódź, gradobicie, czy jedno z najbardziej przerażających zjawisk atmosferycznych gwałtowne tornado. Może także spowodować liczne szkody od uderzeń pioruna czy nawet wzniecić wielkie pożary lasów. Niż atmosferyczny kojarzy się z zachmurzonym niebem i słotą. Niekiedy jednak niesie ze sobą sztormowe niszczycielskie wiatry czy długotrwałe i obfite opady prowadzące do katastrofalnych powodzi. W obszarach okołozwrotnikowych niż atmosferyczny może być związany z cyklonem tropikalnym, który w pewnych rejonach świata nazywa się huraganem, a w innych tajfunem. Z kolei wyż, który na ogół wiąże się z ładną pogodą, może przynieść suszę, a w obszarach z dużą emisją zanieczyszczeń spowodować gwałtowny wzrost ich stężenia i wywołać klęskę smogu. Do czynników odgrywających największą rolę w przebiegu procesów i zjawisk zachodzących w atmosferze i na powierzchni naszej planety należą: ruchy powietrza (wiatry i ogólna cyrkulacja atmosfery), przemiany wody i charakter podłoża. Susza - długotrwały okres bez opadów atmosferycznych lub nieznacznym opadem w stosunku do średnich wieloletnich wartości. Powoduje przesuszenie gleby, zmniejszenie lub całkowite zniszczenie upraw roślin alimentacyjnych (a co za tym idzie klęski głodu), zmniejszenie zasobów wody pitnej, a także zwiększone prawdopodobieństwo katastrofalnych pożarów. Znane są trzy główne czynniki, które powodują okresowe występowanie susz i mają wpływ na ich natężenie w różnych regionach świata. W szczególny sposób oddziałują one na rejon basenu Morza Śródziemnego. Powodzie Powodzie roztopowe lub powodzie wywołane wylaniem rzek wskutek zatamowania przepływu wody są równie groźne jak powodzie związane z opadami deszczu powodowanymi przez cyklony tropikalne, niże czy burze. Pierwsze zależą od grubości pokrywy śnieżnej, szybkości i rodzaju ocieplenia i zaczynają się na ogół od roztopów w górach, gdzie pokrywa śnieżna jest największa. Drugie są najczęściej skutkiem powstania tzw. zatorów lodowych, które często narastają w rejonach spłycenia koryta rzeki bądź w rejonach spowolnienia prędkości przepływu (zmniejszenia spadku) rzeki. W Polsce szczególnie narażone na tego rodzaju powodzie są środkowe części dorzeczy wielkich rzek: Wisły i Odry, oraz środkowe i dolne części dorzeczy ich największych dopływów. Powodzie powodowane przez spiętrzenie wód morza na skutek silnego wiatru wiejącego w kierunku brzegu występują na wybrzeżach (w Polsce zdarza się to co kilka lat na Półwyspie Helskim) i u ujścia wielkich rzek (czasami kilkadziesiąt kilometrów w głąb lądu). W Europie szczególnie zagrożone są ujścia Renu i Tamizy, gdzie występują wysokie pływy, a okoliczne tereny są nisko położone. W ostatnich latach powstały tam niezwykłe ruchome zapory, które są otwarte w normalnych warunkach, a zamykane w przypadku niebezpieczeństwa. Klasyfikacja powodzi, zasięg, rodzaje. Powodzie dzielimy ze względu na wielkość i przyczynę powstania: • Powodzie opadowe - występują najczęściej latem, przyczyną są silne i długotrwałe opady deszczu (katastrofalne wystąpiły w Polsce w dorzeczach dużych rzek, takich jak: Wisła lub Odra), • Powodzie roztopowe - występują na przełomie zimy i wiosny, przyczyną jest duża ilość topniejącego śniegu i obfite opady deszczu (katastrofalne wystąpiły w dorzeczach Bugu i Narwi. • Powodzie zatorowe - występują przeważnie wczesną wiosną. Tafle lodowe, wolno płynące zatrzymują się na płyciznach, przewężeniach lub przeszkodach takich jak wyspy, mosty, a piętrząca się kra tworzy tamy i zatory w korycie rzeki, • Powodzie sztormowe - mogą wystąpić w ciągu całego roku, wywołują je bardzo silne wiatry wiejące od morza. Powodują zawracanie rzek i piętrzenie wody (np. na Zalewie Szczecińskim i Wiślanym) zalewając nadmorskie obszary. Lawiny Z opadami (w różnej formie) jest związane niebezpieczeństwo lawin. Występują one tylko na terenach górskich. Lawiny śnieżne są niebezpieczne zimą i wiosną, lawiny błotne i osunięcia ziemi powstają na ogół w temperaturach wyższych od zera. Do powstawania lawiny prowadzi utrata stabilności w materiale formującym lawinę. Pomiędzy cząstkami materiału (np. leżącym na zboczu lub formującym zbocze) działają siły tarcia, które w stanie stabilnym równoważą jego ciężar. Jeśli ciężar wzrośnie powyżej pewnej granicy (np. wzrośnie masa nawisu śnieżnego wskutek opadu) lub zmaleją siły tarcia (np. wskutek przedostania się wody między cząstki materiału), to materiał osuwa się ze zbocza w dół. Działanie wody może być przyczyną zarówno wiosennych lawin śnieżnych (woda roztopowa penetruje pokrywę śnieżną), jak i lawin błotnych i osunięć ziemi (źródłem wody jest na ogół silny opad). Huragany, tornada Przyczyną wiatru, tj. przepływu powietrza w kierunku poziomym, jest niejednorodny rozkład ciśnienia atmosferycznego na powierzchni Ziemi. Im większa jest różnica ciśnień między dwoma punktami i mniejsza odległość między nimi (czyli im większy gradient ciśnienia), tym większa jest prędkość wiatru. Tornado. Tornado, zw. też trąbą powietrzną, jest najbardziej gwałtownym zjawiskiem atmosferycznym. Choć powszechnie występowanie tornada kojarzy się z preriami Ameryki Północnej czy wnętrzem kontynentu australijskiego, to jednak spotyka się je w wielu innych częściach świata, nie wyłączając Polski. Tornado to intensywny wir powietrzny sięgający powierzchni Ziemi, związany z komórką burzową. Często wewnątrz wiru obserwuje się charakterystyczną chmurę w kształcie lejka bądź wrzeciona, powstającą w wyniku kondensacji pary wodnej w obszarze obniżonego ciśnienia. Mechanizm powstawania tornada nie jest jeszcze dobrze poznany, wiadomo jednak, że koniecznym warunkiem jego powstania jest znacząca zmienność kierunku bądź prędkości wiatru z wysokością (silny pionowy gradient prędkości wiatru). Ruch powietrza podczas tornada można sobie wyobrazić jako ruch wielkiego koła łopatkowego o poziomej osi i dużej prędkości obrotowej (przepływ o dużej wirowości). Jeśli wskutek rozwoju prądu wstępującego w komórce burzowej ruch powietrza zmieni kierunek (koło zmieni pozycję na taką, w której jego oś ma położenie pionowe, a obrót zachodzi w płaszczyźnie poziomej), to powstanie wir, który na skutek rozciągnięcia w pionie przez ruchy wznoszące może sięgnąć powierzchni Ziemi i pojawić się tam jako tornado. Pożary. Pożary są nieodłącznym, towarzyszącym człowiekowi zjawiskiem. I chociaż intuicyjnie samo pojęcie pożaru jest zrozumiałe, to jednak próba ścisłej jego definicji napotyka na poważne trudności. Jeżeli w najprostszej postaci przyjąć, że spalanie stanowią reakcje utleniania charakteryzujące się wydzielaniem ciepła i światła, to w zależności od celu, któremu ta definicja ma służyć, przyjmuje ona różne formy. I tak: pożar to spalanie niekontrolowane; pożar, to spalanie w miejscu społecznie nieuzasadnionym i przynoszące straty; lub po prostu pożar to spalanie w miejscu do tego nie przeznaczonym. Katastrofy i awarie 21 listopada 2006r w Polsce o godzinie 16.30 wydarzyła się największa katastrofa w górnictwie od 27 lat. Miła ona miejsce w Rudzie Śląskiej w kopalni „Halemba”. Wszyscy górnicy, którzy przebywali wówczas w kopalni zginęli. Śmierć poniosło 23 górników w wyniku wybuchu metanu. Akcja wydobycia ciał z kopalni była bardzo trudna do wykonania, ponieważ cała ta tragedia wydarzyła się 1030 m pod ziemią. Zwłoki pierwszych sześciu ofiar ratownicy wydobyli na powierzchnię w nocy z wtorku na środę, kilkanaście godzin po wybuchu. Pod ziemią jednak wciąż pozostało jeszcze 17 górników. Ich szanse na przeżycie oceniano jako minimalne. Akcję ratowniczą trzeba było przerywać ze względu m.in. na duże stężenie metanu, zagrażające ratownikom. Ze środy na czwartek ratownicy znaleźli najpierw trzy ciała górników a po upływie półtorej godziny następne 12 ciał. Zwłoki poparzonych górników znajdowały się na 300 - metrowym odcinku przy ścianie wydobywczej. Nie było tam jednak dwóch górników. Znaleziono ich, w odstępie niespełna godziny, w chodniku przylegającym do spenetrowanej wcześniej ściany. Katastrofa budowlana na terenie Międzynarodowych Targów Katowickich - 28 stycznia 2006 roku około godziny 17:15, podczas trwania wystawy gołębi pocztowych, zawalił się dach hali Międzynarodowych Targów Katowickich (MTK) położonych na granicy Katowic, Chorzowa i Siemianowic Śląskich (województwo śląskie). W czasie katastrofy w hali znajdowało się około 700 osób, zwiedzających i wystawców. W jej wyniku zginęło 65 osób, a ponad 170 zostało rannych, w tym około 13 cudzoziemców - Niemcy, Belgowie, Czesi, Słowak oraz Holender. Była to największa tego typu katastrofa we współczesnych dziejach Polski. Największe katastrofy na terenie RP: * 30 września 2005 - wypadek autokaru w miejscowości Jeżewo na drodze Warszawa-Białystok. Zginęło 12 osób, w tym 9 licealistów z Białegostoku, jadących na pielgrzymkę do Częstochowy. * 5 maja 1997 r. - katastrofa kolejowa w Reptowie pod Szczecinem. Zginęło 12 osób, 36 było rannych. * 15 kwietnia 1995 r. - wybuch gazu w wieżowcu w Gdańsku. Zginęły 22 osoby. * 2 maja 1994 - wypadek autobusu PKS w miejscowości Zawory koło Gdańska. Zginęły 32 osoby. * 14 stycznia 1993 r. - na Bałtyku niedaleko Rugii zatonął prom "Jan Heweliusz". Zginęło 55 osób. * 20 sierpnia 1990 r. - zderzenie pociągów w podwarszawskim Ursusie. 16 osób zginęło, 64 zostały ranne. * 9 maja 1987 r. - największa katastrofa w historii polskiego lotnictwa. W warszawskim Lesie Kabackim rozbił się samolot LOT lecący do Nowego Jorku. Zginęły 183 osoby znajdujące się na pokładzie samolotu. * 4 czerwca 1981 r. - zderzenie pociągów w Osiecku - 25 ofiar śmiertelnych. * 19 sierpnia 1980 r. - największa katastrofa w historii kolei w Polsce. Zderzyły się dwa pociągi pod Otłoczynem w pobliżu Torunia. Zginęło 65 osób, 64 zostały ranne. * 14 marca 1980 r. - w pobliżu lotniska na Okęciu rozbił się samolot LOT lecący z Nowego Jorku. Zginęło 87 osób. * 15 lutego 1979 r. - wybuch gazu w warszawskiej Rotundzie, 49 ofiar śmiertelnych, ok. 100 rannych. * 18 listopada 1978 r. - dwa autobusy PKS spadły z wiaduktu w Oczkowie koło Żywca. W wypadku zginęło 30 osób. * 3 listopada 1976 r. - katastrofa kolejowa w Juliance koło Częstochowy - 25 osób zginęło, ok. 80 było rannych.	Zwracam uwagę na dyscyplinę.

CZĘŚĆ KOŃCOWA (10 min)

Podsumowuję zajęcia. Zadaje pytania kontrolne. Podaje zagadnienia na samokształcenie.

OPRACOWAŁ

…………………………

---