Wszystko o oknach
Dariusz Jędrzejewski
2004-03-23, ostatnia aktualizacja 2000-12-28 12:15
Dobrze zrobione i osadzone okno musi być: szczelne, nie przepuszczać wody, kurzu, izolować cieplnie i akustycznie, być wygodne w otwieraniu i zamykaniu.
Trudno powiedzieć, które okna są najlepsze.
Dzisiaj do wyrobu ram stosuje się drewno, PCW, stal, aluminium oraz mieszanki, np. drewniano-tworzywowe.
Kształty i wymiary
Największy wpływ na jakość, parametry techniczne i użytkowe mają jednak nie ramy, ale rodzaj oszklenia i poprawny montaż.
REKLAMY GOOGLE
Bez względu na materiał konstrukcyjny okna mogą mieć dowolny kształt: kwadratowy, prostokątny, trójkątny, okrągły itp.
Oczywiście najwięcej produkuje się okien do otworów typowych wymiarów i kształtów.
Wymiarom zewnętrznym odpowiada system oznaczania okien jedno, -dwu- i trójskrzydłowych symbolami od O1 do O69.
Każdy symbol oznacza okno o określonej wysokości i szerokości zewnętrznej.
Wymiary typowych okien poszczególnych firm mogą różnić się od siebie tylko nieznacznie (w granicach 15--30 mm).
Standardowe wysokości to: 555 mm, 855 mm, 1155 mm, 1455 mm i 1655 mm, a szerokości: 580 mm, 880 mm, 1180 mm, 1480 mm, 1780 mm, 2080 mm, 2380 mm, 2680 mm.
Typowe jednodzielne okna balkonowe mają oznaczenia od OB1 do OB10, a dwudzielne - od OBD3 do OBD20.
Do tych podstawowych oznaczeń określających wymiary producenci dodają dodatkowe symbole opisujące typ okna, sposób otwierania, podziału na skrzydła itd.
I tak np. symbol O32/J oznacza okno jednoramowe jednoskrzydłowe o wymiarach zewnętrznych 1180 mmx1455 mm, a symbol O32a/J określa okno tych samych wymiarów i tego samego rodzaju, ale z podziałem na dwa skrzydła ze słupkiem.
Jaka szyba, takie okno
Szyba stanowi 60-70 proc. powierzchni okna.
Dzisiaj to najcieplejszy jego element; dawne pojedyncze szyby (U = 5,8) zastąpiły termoizolacyjne lub ciepło- chronne szyby zespolone, które mają dużo niższe współczynniki przenikalności cieplnej i akustycznej.
W standardowych termoizolacyjnych szybach zespolonych przestrzeń między szybami wypełnia suche powietrze (zapobiega to osiadaniu pary wodnej w niskiej temperaturze).
Taka szyba wewnątrz ramki dystansowej ma niewielkie otworki i pochłaniacz wilgoci.
W szybach zespolonych ciepłochronnych przestrzeń wypełnia argon, krypton lub mieszanina gazów szlachetnych.
Szyby zespolone mają tafle z lanego szkła typu float (doskonale przejrzyste i bez zniekształceń) oraz walcowanego szkła ornamentowego (ozdobne szkło bezbarwne lub barwione na różne odcienie żółci, zieleni, niebieskiego i brązu).
Szkło ornamentowe jest nieprzezroczyste, ale przepuszcza światło; używa się go do szyb zespolonych specjalnego przeznaczenia, np. w oknach łazienkowych.
Szkło float (najpowszechniej stosowane) występuje w wielu odmianach o różnych parametrach użytkowych i technicznych:
Antisol (rzadsza nazwa Parsol) to szkło float barwione w masie na niebiesko, szaro lub brązowo, ograniczające przepuszczalność promieniowania cieplnego i światła.
Szkło niskoemisyjne (termofloat) - bezbarwne lub kolorowe z natryśniętą na jednej powierzchni cienką powłoką metaliczną odbija promieniowanie cieplne, a zimą ogranicza ucieczkę ciepła z pomieszczeń. (Oba rodzaje stosuje się w dużych oknach lub wystawionych przez większą część dnia na działanie słońca.)
Bezpieczne szkło wielowarstwowe to dwie, trzy lub więcej tafli ze szkła float łączonych na całej powierzchni specjalną przezroczystą folią.
Takie "sklejenie" zabezpiecza przed rozbiciem.
Przez połączenie tafli o różnej grubości powstaje szkło o odpowiedniej wytrzymałości na uderzenia (szkło bezpieczne, antywłamaniowe, kuloodporne).
Innym rodzajem szkła jest zbrojone siatką szkło ornamentowe oraz jednowarstwowe szkło bezpieczne (float lub ornamentowe) stosowane w szybach zespolonych o zwiększonej odporności na uderzenia, które przy rozbiciu rozpada się na niewielkie tępokrawędziaste kawałki.
Na rynku jest też tzw. szkło alarmowe.
Na szybę "napyla" się elementy obwodu elektrycznego i łączy je z systemem alarmowym.
Przy pęknięciu przerwany zostaje obwód automatycznie włączający alarm.
Poprzez zastosowanie odpowiedniego rodzaju szkła, gazu wypełniającego przestrzeń, rozstaw i liczbę tafli, uzyskujemy najlepsze dla danego miejsca i warunków eksploatacji parametry użytkowe.
Na rynku są już ciepłochronne szyby zespolone ze szkła niskoemisyjnego wypełnione argonem lub kryptonem o współczynniku U = 1,5, 1,3, 1,1 - szyba jednokomorowa, a nawet 0,7 - szyba dwukomorowa.
Te ostatnie są jednak drogie.
Nieco tańsze od nich są okna wyposażone w standardowe termoizolacyjne szyby zespolone wypełnione suchym powietrzem, mające współczynnik U = 3.
Stosowane są też szyby zespolone o U od 1,6 do1,8, wyposażone w takie same szkło jak szyby ciepłochronne, ale z innym wypełnieniem - w miejscu gazu szlachetnego wewnątrz szyby znajduje się suche powietrze.
W poziomie i w pionie
Dzisiejsze okucia w niczym nie przypominają dawnych zawiasów i zamknięć umożliwiających otwieranie okna tylko w jednym kierunku.
Dziś stosuje się okucia obwiedniowe montowane standardowo w jednoramowych oknach uchylno-rozwieranych.
Umożliwiają one, w zależności od pozycji klamki, otwarcie skrzydła względem dwóch osi - pionowa pozwala na otwarcie, a pozioma na uchylenie okna.
Ta sama klamka w innej pozycji blokuje zawiasy i dociska skrzydło do ościeżnicy ryglami w kształcie rolki, zamykając okno.
Produkowane są także okna uchylno-przesuwne, z okuciami pozwalającymi na uchylenie okna i przesunięcie całej jego płaszczyzny na szynach wzdłuż otworu. (Mechanizm obwiedniowy połączony jest z zawiasami i prowadnicami szynowymi).
Ten typ zawiasów spotykamy np. w oknach balkonowych.
Produkowane są też specjalne okucia antywłamaniowe, które oprócz rygli rolkowych mają elementy ryglujące w kształcie grzybka, utrudniające wyważenie okna od zewnątrz, a w miejscu zamocowania klamki blaszkę zabezpieczającą mechanizm okucia przed rozwierceniem.
Klamka ma zamek unieruchamiający mechanizm otwierania okna.
Elementy takiego okucia mogą też być podłączone do systemów alarmowych.
Inny system okuć mają okna amerykańskie do budownictwa szkieletowego.
Najczęściej stosowane są tam okna przesuwne w pionie i poziomie.
Skrzydło okienne przesuwa się na drewnianej szynie będącej fragmentem wyprofilowanego w ościeżnicy wrębu.
Stabilizację w pozycji otwartej i łatwość przesuwania w oknach przesuwnych w pionie zapewniają specjalne balansy.
Dodatkowo spotyka się modele okien przesuwnych w pionie mających możliwość uchylania do wewnątrz, co ułatwia ich mycie.
Zamknięcie okien przesuwnych zapewniają zatrzaski.
Amerykańskie okna rozwieralne mają inny system okuciowy - nie mają zawiasów.
Otwierają się na zewnątrz, przesuwając się po poziomych prowadnicach w ościeżnicy.
Potrójna szczelność
Szczelność okien mają zapewniać podwójne lub potrójne przylgi.
Same przylgi nie dają jednak właściwej szczelności, każde okno ma więc uszczelki z silikonu lub kauczuku etylenowo-propylenowego, oznaczanego symbolem EPDM w postaci listków o różnej grubości lub profili zamkniętych z komorą powietrzną.
W oknach drewnianych wystarcza jedna uszczelka komorowa wciskana w specjalne wycięcie we wrębie skrzydła okiennego lub naklejana.
W oknach z PCW spotyka się okna dwu- i trzyuszczelkowe.
Uszczelki są tutaj zgrzane na stałe z elementami profilu lub wciskane w szczeliny w profilach i zgrzewane na krawędzi.
W systemie dwuuszczelkowym jedna z uszczelek zamocowana jest na obwodzie wrębu ościeżnicy od strony zewnętrznej okna, druga na wrębie skrzydła od wewnętrznej.
W oknach trójuszczelkowych trzecia uszczelka umieszczona w środkowej części wrębu skrzydła dodatkowo dzieli komorę na dwie części, poprawiając własności izolacyjne okna.