PROMOCJA ZDROWIA - wykład.
Rozwój koncepcji promocji zdrowia.
Historia promocji zdrowia może być uważana za historię edukacji i polityki zdrowotnej oraz praktycznego życia. Od tego w jaki sposób definiujemy zdrowie zależy definicja promocji zdrowia. Potocznie zdrowie rozumie się jako stan braku choroby.
Podgląd wybranych def zdrowia:
*myśląc o zdrowiu zwykle myślimy o leczeniu chorób przez lekarzy.
*służba zdrowia kojarzy się zwykle z symptomami i organicznymi oznakami choroby.
*kiedy myślimy o zdrowiu to tak naprawdę myślimy o ludziach, którzy się leczą.
HIPOKRATES - ojciec medycyny europejskiej:
*zdrowie - dobre samopoczucie, choroba - złe samopoczucie, zależą od równowagi na stworzenie co nas otacza, a nami.
*zewnętrzna równowaga między człowiekiem, a środowiskiem pozwala na stworzenie równowagi wewnętrznej.
KARTEZJUSZ - twórca „mechanistycznego widzenia świata i człowieka”.
*organizm czł. to skomplikowana, precyzyjna maszyna biologiczna.
*stan choroby - to konieczność naprawiania uszkodzonej części.
Istotę zdrowia wyrażają dwa bardzo ogólne pojęcia:
* dynamiczna równowaga - dotyczy sfer fizycznej, psychicznej i społecznej, zab. Równowagi jednej z nich będzie rzutować na pozostałe.
*warunkiem utrzymania równowagi jest potencjał zdrowotny właściwy zarówno dla samego siebie jak i jego środowiska.
Def zdrowia - całkowity dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny, a nie wyłącznie brak choroby lub niedomagania. Wg. WHO 1948r.
Koło Lalonda- składa się z 4 płaszczyzn: * biologii człowieka (cechy wrodzone, dojrzewanie, starzenie) 16%. *środowisko człowieka (socjalne, fizyczne i psychiczne) 21%, *styl życia (wzór konsumpcji, zatrudnienie, czynniki ryzyka zdrowotnego i zawodowego, sposób reakcji) 53%, * służba zdrowia 10%.
PARADYGMATY ZDROWIA: (modele)
1.model biomedyczny; 2.model socjoekologiczny;
3.model salutogenetyczny.
Koncepcje zdrowia-
I.Biomedyczny model: model medyczny kładący nacisk na naturalne przyczyny chorób oraz separację ciała i umysłu. Wzrósł w Kartezjańskiej filozofii. Descartes Rene (1596-1650) wyodrębnił dwie sfery: fizyczną (ciało człowieka) oraz duchową (umysł). Zgodnie z ta teoria ciało ludzkie miało stanowić maszynę, która można analizować na podstawie jej części składowych oraz rozpatrywać od strony jej mechaniki. Choroba była równoznaczna z awaria układu mechanicznego a zadaniem lekarza było zlokalizowanie i usuniecie awarii na wzór naprawy urządzenia mechanicznego.
Założenia:
*dualizm ciało-umysł, doktryna utrzymująca, że ciało i umysł są dwiema niezależnymi jednostkami o niewielkim wzajemnym wpływie.
*redukcjonizm- zjawiska w sferze zdrowia i choroby są najlepiej poznawalne na poziomie fizyki i chemii. W centrum zainteresowania znalazły się symptomy funkcji biologicznych organizmu a nie sam człowiek.
Scenariusze zdrowia:
* tradycyjny- zdrowie będzie nadal zajmowało niski poziom na liście priorytetów w przypadku społeczeństw i jednostek. Podejście to będzie miało charakter naprawczy, w jakimś stopniu zapobiegawczy, lecz nie pozytywnie promujący. Usługi w dziedzinie zdr będą nadal usługami.
* technologiczny- zakłada szybki postęp i szerokie wykorzystanie technologii medycznych do rozwiązania problemów zdrowotnych.
II.Holistyczno-systemowa koncepcja zdrowia- ogólna teoria systemów jest próba poglądu zjawisk naturalnych jako hierarchii systemów, z których każdy jest jednocześnie częścią większego systemu i zbiorem systemów podrzędnych. Cechą nowej koncepcji rozwoju jest uzupełnienie myślenia racjonalnego o myślenie syntetyzujące, holistyczne (holistyczny: grec-holos, cały, kompletny) - oznacza pojmowanie rzeczywistości w kategoriach zintegrowanych całości, których własności nie można sprowadzić do własności mniejszych.
III.Model solutogenetyczny zdr wg. Arona Antonwskiego. Psychologiczne aspekty zdrowia - solutogenetyczne koncepcje zdrowia - uważa ze w życiu człowieka istnieje kontinuum, jak by linia cala rozpięta pomiędzy zdrowiem a choroba i każdy znajduje się w jakimś punkcie tego kontinuum. *nikt nie jest całkowicie zdrowy ani chory, *czynnikiem sprzyjającym zdrowiu jest poczucie koherencji.
Podstawowe założenia modeli: …
Wg Antonowskiego poziom zdrowia zależy od:
*uogólnionych zasobów odpornościowych;
*stresów;
*poczucia koherencji (nastawienia);
*zachowania i styl życia.
Uogólnione zasoby odpornościowe:
1.właściwości jednostki:
*biologiczno - genetyczne: konstytucjonalne, immunologiczne i biochemiczne.
*psychologiczne: cechy poznawcze jak wiedza, intelekt, cechy osobowości jak poczucie tożsamości, kontroli, poczucie uczestnictwa. Zaangażowania i zobowiązania oraz wyuczone strategie radzenia sobie.
2.cechy społeczno - kulturowe: cechy grupy: więzi i wsparcie społeczne; cechy kultury: religia, filozofia i sztuka.
STRESORY - zostały zdefiniowane nie jako proste bodźce ale jako wymagania, dla który nie ma gotowych ani zautomatyzowanych reakcji adaptacyjnych. Stresorem nazywa się każdy element, który do systemu wprowadza entropię, napięcie sprzeczności.
Poczucie koherencji-czynnik sprzyjający zdrowiu.
SOC - j.t. wew. Centralny czynnik, który powoduje, że ludzie radzą sobie ze stresem i nie chorują lub szybciej wracają do zdrowia. To globalna orientacja jednostki wyrażająca jej ogólnego, trwałego choć dynamicznego poczucia pewności, że:
*bodźce, które do niej docierają w ciągu życia ze środowiska zew. i wew. Są ustrukturowane, przewidywalne i dają się wyjaśnić.
*dostępne są zasady, które pozwolą mu sprostać wymaganiom stawianym przez te bodźce.
*wymagania te są wyzwaniem wartym wysiłku i zaangażowania.
I Poczucie zrozumiałości, dotyczy takiego spostrzegania świata i własnej osoby dzięki któremu spotykane zderzenia są dla człowieka zrozumiale, względnie stale, uporządkowane, spójne i przewidywalne.
II Poczucie zaradności- dotyczy oceny dostępności środków pozwalających sprostać wymaganiom stawianych człowiekowi przez rożne sytuacje życiowe.
III Poczucie sensowności- związane jest emocjonalno motywacyjnym aspektem postawy przyjmowanej wobec świata i siebie. Życie ma sens i niesie za sobą wartości dla których warto się angażować. Jest to najważniejszy wymiar poczucia koherencji.
Czynniki kształtujące stan zdrowia wg Henryka KIRSCHNERA-
I mikrośrodowiska:
*czynniki ekologiczne: -warunki klimatyczne, -biologiczne alergeny, -zanieczyszczenia.
*czynniki społeczno ekonomiczne: -wielkość dochodu narodowego przypadającego na jednego mieszkańca, -respektowanie prawa człowieka, -stan bezpieczeństwa obywateli, -system edukacyjny i zdrowotny.
II środowisko indywidualne:
*czynniki zdeterminowane pozycja społeczno zawodowa: -wykształcenie, -rodzaj i warunki pracy, -dochody, -warunki mieszkaniowe i ogólno bytowe. *zachowania o znaczeniu zdrowotnym: -odżywianie, -palenie tytoniu, -narkomania, -lekomania, -odpoczynek, -aktywność fizyczna,- higiena osobista.
*czynniki wpływające na zachowanie o znaczeniu zdrowotnym: -wiek, -płeć, -aktualny stan zdrowia, -wykształcenie.
ROZWÓJ IDEI PROMOCJI ZDROWIA-
*1974r. Marc LaLonde- (kanada) dokument „nowa perspektywa dla zdrowia Kanadyjczyków”.
*1978r. Ałma Ata- Światowe Zgromadzenie Zdrowia- nacisk na POZ i podjecie działań prozdrowotnych na szeroką skale. Pierwszy raz pojawiło się określenie „promocja zdrowia” w dokumencie.
*1986r. Ottawa- Pierwsza Międzynarodowa Konferencja Promocji Zdrowia. Za podstawowe warunki życiowe i źródła dla zachowania zdrowia uznano: -pokój, -poczucie bezpieczeństwa, -kształcenie,- odżywianie, -zarobki.
*1985r. Światowa Organizacja Zdrowia- opracowała 38 żądań dla poprawy zdrowia ludności .
*1989r. Adelajda (Australia).
*1991- Sundsvall (Szwajcaria).
*1997r. Dżakarta (Indonezja).
*1992r. Polska- Pierwsza Krajowa Konferencja Promocji Zdrowia, Narodowy Program Zdrowia 2007-2015r.
Karta Ottawska- określa działania promocji zdrowia jako wspierające, broniące i umożliwiające zachowanie zdrowia.
Określa strategię promocji zdrowia:
*określenie polityki zdrowia publicznego;
*tworzenie środowisk wspierających;
*wzmocnienie działań społecznych;
*rozwijanie umiejętności osobniczych;
*reorganizacja świadczeń zdrowotnych.
Def promocji zdrowia- jt proces umożliwiający ludziom kontrole nad własnym zdrowiem, poprawianie go (Ottawa 1986). Jest nauka i sztuką pomagania ludziom w dążeniu do optymalnego zdrowia poprzez zmianę stylu życia.
Działanie społeczne i polityczne na poziomie indywidualnym i zbiorowym, którego celem jest podniesienie stanu świadomości zdrowotnej społeczeństwa. Krzewienie zdrowotnego stylu życia i tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu. Jt proces aktywacji społeczności lokalnej, polityków, profesjonalistów i laików podejmowanej dla osiągnięcia trwałych zmian zachowań, redukcji zachowań będących czynnikami ryzyka i rozpowszechniania zachowań prozdrowotnych oraz wprowadzenia zmian w środowisku, które zmniejszałyby lub eliminowały społeczne choroby.
W skład promocji zdrowia wchodzą (elementy składowe p. zdr.):
*edukacja zdrowotna;
*zapobieganie chorobom;
*ochrona zdrowia
Różnice między prewencją (profilaktyką) a promocją:
I podejście prewencyjne:
*punkt wyjścia- choroba,
*cel- unikniecie choroby,
*grupa oddziaływania- grupa szczególnego ryzyka.
II podejście promocyjne:
*punkt wyjścia- zdrowie,
*cel- pomnażanie rezerw i potencjału zdrowia,
*grupa oddziaływania- cala populacja.
SIEDLISKOWE PODEJŚCIE DO ZDROWIA.
SIEDLISKO - miejsce, gdzie ludzie żyją, pracują i korzystają z różnych świadczeń. (WHO).
Siedlisko wg innej definicji:
*s. jako system społeczny (całość), który zmienia się, aby promować zdrowie (a nie miejsce w którym podejmowane są działania związane z promocją zdrowia). Podejście siedliskowe oznacza, że obiektem interwencji w promocji zdrowia są systemy społeczne, a nie jednostki. (Grossmann 1993).
*s. jest dynamicznym systemem i zgodnie z współczesną teorią zarządzania można by go nazwać ”uczącą się organizacją” (Kickbusch, 1995).
Cechy siedliska i podejścia siedliskowego (wg L. Barica 1997r.):
* siedliska są organizacjami mającymi specyficzna strukturę, zasoby, funkcje i różnorodny zasięg;
* w siedlisku jest wiele partnerów, charakteryzujących się specyficznym językiem i kulturą;
*siedliska posiadają specyficzne agendy których działania maja być związane ze zdrowiem lub ukierunkowane na zdrowie;
* w podejściu siedliskowym zamiast podejścia paternalistycznego ( „ co my powinniśmy zrobić dla zdrowia?”) stosuje się podejście uczestniczące („ co oni mogą zrobić sami dla siebie i dla zdrowia?”). Jest o tzw. zmodyfikowane uczestnictwo społeczności;
* podejście siedliskowe umożliwia ludziom identyfikacje z własnym siedliskiem i uczestnictwo we wspólnym rozwiązaniu problemów.
Siedliskowe podejście do zdrowia:
*gdzie tworzy się zdrowie?
*jakie inwestycje przynoszą największe korzyści dla zdrowia?
*czy planowane inwestycje pomogą zredukować nierówności w zdrowiu i czy respektują prawa człowieka? (Kickbusch, 1995).
Projekty wykorzystujące podejście siedliskowe:
*zdrowe miasta;
*zdrowe miejsce pracy;
*szpital promujący zdrowie;
*szkoła promująca zdrowie.
Szpital promujący zdrowie:
&powstał w 1988 r. w celu włączenia koncepcji promocji zdrowia w organizacyjna strukturę i kultur szpitala, albo ułatwić współprace i wymianę doświadczeń miedzy uczestniczącymi w projekcie szpitalami. Ostateczna nazwa została przyjęta w 1990r.
SZPZ powinien:
promować ludzką godność, równość, solidarność i etykę zawodową;
być zorientowany całkowicie na jakość, dobre samopoczucie pacjentów, ich rodzin i personelu, a także na ochronę środowiska;
koncentrować się na zdrowiu, podchodząc do tego zagadnienia w sposób holistyczny, a nie tylko z punktu widzenia świadczeń leczniczych;
ukierunkować swoja działalność na wspieranie osób dostarczających świadczenia zdrowotne w możliwie najlepszy sposób dla pacjentów i ich rodzin, co wpływa na proces zdrowienia;
spożytkowywać zasoby w sposób właściwy z uwzględnieniem kosztu i efektywności;
współdziłąć z tak wieloma poziomami opieki zdrowotnej, jak tylko to jest możliwe.
Szpitale realizują 5 zadań obligatoryjnych oraz programy własne i zaliczamy do nich:
włączanie zespołu promocji zdrowia w strukturze szpitala;
prowadzenie edukacji zdrowotnej;
podejmowanie działań na rzecz zdrowego żywienia;
działalności antynikotynowi i antyalkoholowej;
współpraca ze środowiskiem lokalnym.
Główne pola działań SZPZ:
*programy ukierunkowane za pacjentów;
*prog. ukier. na społeczność lokalną;
*prog. ukier. na pracowników szpitala;
*prog. ukier. na organizację.
Przykładowe projekty do realizacji przez SZPZ:
*szpital bez papierosa;
*promocja karmienia piersią;
*profilaktyka próchnicy zębów;
*profilaktyka i zwalczanie nadwagi;
*szkoła promująca zdrowie.
Szkoła promująca zdrowie.
&Tworzy warunki i podejmuje działania które sprzyjają: *dobremu samopoczuciu społeczności szkolnej;
*podejmowaniu przez jej członków działań na rzecz zdrowia.
Koncepcja szkoły promującej zdrowie (SzPZ) narodziła się w Europie w połowie lat 80. Polska była w grupie trzech pierwszych krajów, które rozpoczęły realizacje projektu „SzPZ” (1992-1995).
Koncepcja i strategia SzPZ:
Szkoła:
*Jest środowiskiem którego społeczność nie tylko uczy się i pracuje ale także żyje- nawiązuje kantaty z innymi, przezywa porażki i sukcesy, odpoczywa, bawi się itp. Szkoła jest więc miejscem, w którym społeczność ma nie tylko wywiązywać się z obowiązków, ale także powinna dobrze się czuć.
*jest elementem środowiska lokalnego.
*jest miejscem, które przygotowuje młodych ludzi nie tylko do następnego etapu edukacji, ale również do życia, w tym do dokonywania „zdrowych” wyborów.
Promująca:
*tworząca warunki sprzyjające ochronie i pomnażaniu zdrowia,
*umożliwiająca aktywne uczestnictwo społeczności szkolnej w działaniach na rzecz zdrowia. Podejmuje działania sprzyjające: -dobremu samopoczuciu społeczności szkolnej, -podejmowaniu przez jej członków działań na rzecz zdrowia.
Zdrowie:
*ma 4 wymiary: fizyczny, psychiczny, społeczny i duchowy, które powinny być w harmonii.
*decyduje o jakości życia ludzi obok wykształcenia i warunków ekonomicznych.
Promocja zdrowia w miejscu pracy:
*to działania wykraczające poza obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony zdrowia pracowników oraz bezpieczeństwa i higieny pracy.
*podejmowana jest po to, by pracownicy dobrze czuli się w swoim miejscu pracy, mniej chorowali, bardziej angażowali się w rozwój firmy, lepiej funkcjonowali w życiu zawodowym i codziennym.
*Kluczową zasadą p. zdr. w miejscu pracy jest traktowanie pracowników jako podmiotu oddziaływań aktywnych partnerów w trakcie planowania, przeprowadzania i oceny prozdrowotnych przekształceń w środowisku i stylach życia.
Zdrowe miasto:
*to miasto, które dąży do podniesienia stanu zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego oraz środowiskowych warunków życia mieszkańców.
*to miasto, które uwzględnia zdrowie i jakość życia mieszkańców w procesie podejmowania decyzji w różnych sektora życia.
*to niekoniecznie to, które osiągnęło określony status zdrowotny. To takie miasto, które jest świadome swoich problemów zdrowotnych i środowiskowych oraz dąży do ich rozwiązania.
*to nie honorowy tytuł przyznany przez WHO. To cel, który możemy razem osiągnąć.
Cele programu:
*zaspokojenie podstawowych potrzeb wszystkich mieszkańców;
*wysoki poziom zdrowotny mieszkańców;
*optymalny poziom usług i świadczeń zdrowotnych; *czyste, bezpieczne i wysokiej jakości środowisko;
*nowoczesna gospodarka;
*udział mieszkańców w decyzjach dotyczących zdrowia i życia.
„Zdrowe miasto” - oznacza proces a nie jego wynik. To miasto, które traktuje sprawy zdrowia jako priorytet, dąży do rozwiązania problemów w tym zakresie i poprawy istniejącej sytuacji. Każde miasto może być „zdrowym” jeżeli tylko postanowi nim być i podejmuje działania ukierunkowane na wspieraniu zdrowia.
Idea programu Zdrowe Miasto - to program WHO. Jego celem jest poprawa warunków zdrowotnych miast, tzn. warunków środowiskowych i stanu zdrowia mieszkańców. Opiera się na holistycznej koncepcji zdrowia zakładającej, że „zdrowie to nie tylko brak choroby i niepełnosprawności, ale stan pełnego fizycznego, psychicznego i społecznego dobrostanu”.
Zdrowe Miasto:
*program zakłada opracowanie lokalnej strategii prozdrowotnej i konsekwentną jej realizację. Nie bazuje na „akcyjności” lecz opiera się na systematycznym, konsekwentnym dążeniu do wytycznych celów, które wynikają z analizy danych epidemiologicznych oraz są odpowiedzią na potrzeby mieszkańców miasta.
NARODOWY PROGRAM ZDROWIA 2007-2015 (koncepcje i cele NPZ)
Celem głównym NPZ jest „Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia ludności oraz zmniejszanie nierówności w zdrowiu".
Cel ten powinien być osiągany poprzez:
1.kształtowanie prozdrowotnego stylu życia społeczeństwa,
2.tworzenie środowiska życia, pracy i nauki sprzyjającego zdrowiu,
3.aktywizowanie jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych do działań na rzecz zdrowia.
Cele operacyjne:
Zwiększenie aktywności fizycznej ludności.
Poprawa sposobu żywienia ludności i jakości zdrowotnej żywności.
Zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu.
Zmniejszenie i zmiana struktury spożycia alkoholu oraz zmniejszenie szkód zdrowotnych spowodowanych alkoholem.
Ograniczenie używania substancji psychoaktywnych i związanych z tym szkód zdrowotnych.
Zwiększenie skuteczności edukacji zdrowotnej społeczeństwa oraz działań w zakresie promocji zdrowia.
Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie występowaniu zaburzeń psychogennych.
Zmniejszenie narażenia na czynniki szkodliwe w środowisku życia i pracy.
Poprawa stanu sanitarnego kraju
Zmniejszenie częstości wypadków, szczególnie drogowych
Zwiększenie sprawności i skuteczności pomocy doraźnej w nagłym zagrożeniu życia.
Zwiększenie dostępności i usprawnienie podstawowej opieki zdrowotnej.
Zapobieganie występowaniu oraz skutkom wcześniactwa i małej urodzeniowej masy ciała.
Usprawnienie wczesnej diagnostyki i czynnej opieki nad osobami z ryzykiem rozwoju niedokrwiennej choroby serca.
Usprawnienie wczesnej diagnostyki i zwiększenie efektywności leczenia nowotworów złośliwych szyjki macicy i sutka.
Stworzenie warunków umożliwiających osobom niepełnosprawnym włączenie się lub powrót do czynnego życia.
Zwiększenie skuteczności zapobiegania chorobom zakaźnym.
Intensyfikacja profilaktyki próchnicy zębów i chorób przyzębia u dzieci, młodzieży oraz kobiet ciężarnych.
19.
PORADNICTWO ZDROWOTNE W PRACY PIELĘGNIARKI.
PORADNICTWO ZDROWOTNE - j.t. pomaganie poszczególnym jednostkom w pokonywaniu przeszkód znajdujących się na drodze ich osobistego rozwoju, gdziekolwiek je napotkają oraz optymalnym pobudzeniem indywidualnych źródeł rozwoju.
PORADNICTWO FORMALNE - doradca wykorzystuje swoje dośw. życiowe, ma specyficzną wiedzę.
PORADNICTWO NIEFORMALNE - doradca nie wykorzystuje swoje dośw. życiowe.
Poradnictwo:
*małżeńskie i rodzinne;
*zawodowe;
*prawne;
*wychowawcze;
*religijne;
*oświatowe;
*pielęgniarskie.
Poradnictwo zdrowotne:
*por. rozwijające stosowane w pr. Zdr.
*p. wspomagające - podtrzymuje zdr.
*p. chroniące - zabezpieczenie podopiecznych przed negatywnymi skutkami dośw. życiowych.
*p. leczące - interweniujące w czasie choroby, kryzysów rozwojowych oraz podczas problemów adaptacyjnych, Ajko pierwsza pomoc, wyjaśnienie i kierowanie do osób kompetentnych.
Doradztwo - działanie o charakterze informacyjno-instruktarzowe.
Porada - cechy:
*rada zawierająca główne indor. I wyjaśnienie sposobu wykorzystania.
*cechy porady:
-jasne i konkretne sformułowanie.
-zrozumiała dla radzącego się.
-realne w jego przypadku i możliwa do zastosowania.
-powinna wpływać z fachowości doradcy.
-powinna odnosić się do problemu radzącego się.
-być oparta na sprawdzonej wiedzy naukowej.
Koncepcje poradnictwa:
*por. rozpatrywane jest jako działanie spoołecze uwzględniające 2 działające podziały: doradczej i radzącego się i warunki działania, stosowane metody, środki i wyznaczany cel działania.
Rodzaje poradnictwa:
*dyrektywne - nie liczy się z indywidualnością i samooceną, doradca formułuje prognoze i podaje sposób rozwiązywania problemu, traktując odbiorcę jako przedmiot działań.
*liberalne - nastawione na rozwiązywanie sytuacji problemowych z uwzględnieniem wew. Przeżyć jednostki, umożliwia więc samopoznanie, uwalnianie od lęków i zatamować. Doradca jest nastawiony na wykonywanie sposobów lepszego rozumienia siebie, innych ludzi na zmianę sposobów myślenia u odbiorcy o własnym problemie.
*dialogowe - możliwe badania i szukanie strategii i środków rozwiązywania problemów. Doradca i radzący się współpracują ze sobą, szukając adekwatnych rozwiązań. Badaczowi są obie strony jednak doradca wykorzystuje swoje doświadczenie - dialog.
Cele poradnictwa dla potrzeb promocji zdrowia:
*umożliwienie ludziom dokonanie zmian w zakresie postaw w różnych obszarach życia.
*wspieranie w podejmowaniu większej kontroli nad swoi życiem.
*pobudzenie gotowości osoby radzącej się do samooceny.
Poradnictwo zdrowotne:
*pielęgniarka realizując procedurę poradnictwa, podobnie jak w cyklu działania zorganizowanego powinna rozpocząć od:
-diagnozy sytuacji wyjściowej;
-ustalenie jej przyczyny;
-faz rozwoju i tendencji rozwojowych (prognozy);
-określić cele, zajmować sposoby działania.
Poradnictwo jest jedną z form pomocy psychologicznej.
Zasady prowadzenia por. zdrowotnego:
*zrozumienie;
*dyskusja - nie wykład;
*stopniowe przekazywanie nowych indor.;
*rada - nie nakaz;
*realistyczne cele.
Por. zdr. jest ważnym i stałym elementem działań zawodowych we współczesnym pielęgniarstwie.
ZACHOWANIA ZDROWOTNE (pro-, anty-zdrowotne).
Zachowania Zdrowotne - Są to te zachowania, które w świetle współczesnej wiedzy medycznej wywołują określone -pozytywne lub negatywne- skutki zdrowotne u osób , które je realizują. Są to zarówno reakcje na wszelkie sytuacje związane ze zdrowiem jak i nawyki oraz celowe czynności. Wg A. Majchrowska
Zachowania Antyzdrowotne:
*To zachowania prowadzące do niszczenia zdrowia, jego osłabienia, do świadomego wprowadzenia się w stan choroby.
*To te zachowania podejmowane przez człowieka, które w sposób bezpośredni lub pośredni wpływają na pogorszenie jego stanu zdrowia. Nie są podejmowane świadomie w celu samozniszczenia, ale taki mają skutek.
Przykłady zachowań antyzdrowotnych:
*palenie tytoniu, picie alkoholu, narkomania.
Zachowania Prozdrowotne:
*Najogólniej mówiąc są to te zachowania, wszelkie formy aktywności celowej, ukierunkowanej na ochronę lub osiągnięcie poprawy własnego zdrowia.
Można wyróżnić 5 klas zachowań prozdrowotnych ( wg J. Wardla A. Steptoe'a):
1)unikanie używek - czyli alkoholu czy narkotyków, papierosów;
2)bezpieczne prowadzenie samochodu- czyli używanie pasów bezpieczeństwa ( także na tylnich siedzeniach), jazda z mniejszą
szybkością, czy prowadzenie samochodu tylko wtedy gdy dobrze się czujemy;
3)zwyczaje żywieniowe - czyli jedzenie większej ilości warzyw i owoców, zmniejszenie ilości zjadanych tłuszczów zawierających
cholesterol itp.;
4)pozytywne praktyki zdrowotne - ćwiczenia fizyczne, mycie zębów, odpowiednia higiena otoczenia i samego siebie;
5)zachowania związane z działalnością prewencyjną - regularne wizyty kontrolne u lekarzy pierwszego kontaktu i stomatologów, samokontrole.
Rola pielęgniarki w kształtowaniu zachowań zdrowotnych:
•Udzielanie wsparcia w każdej sferze działania człowieka na rzecz zdrowia;
•Pomaganie człowiekowi zdrowemu i choremu w wykonywanych czynnościach znaczących dla utrzymania zdrowia lub jego odzyskania, które mógłby wykonywać sam, gdyby miał potrzebną mu do tego siłę i wiedzę;
•Edukacja zdrowotna, doradztwo zdrowotne i promocja zdrowia;
•Znajomość funkcjonowania jednostki w środowisku, znajomość środowiska;
•Profesjonalny lider zdrowia, posiadający wiedzę w zakresie medycyny, psychologii i socjologii;
• Pielęgniarka sama musi być realizatorem zdrowego stylu życia.