Wielkość |
Nazwa jednostki |
Oznaczenie |
odległość |
metr |
m |
masa |
kilogram |
kg |
czas |
sekunda |
s |
temperatura |
kelvin |
K |
kąt płaski |
radian |
rad |
Kehvin (symbol K) jest jednostką temperatury termodynamicznej, w skali, w której temperatura punktu potrójnego wody wynosi 273 .16 K.
Radian (symbol rad) jest katem środkowym utworzonym przez dwie proste przechodzące przez środek okręgu o promieniu R , wcinające z tego okręgu łuk o długości równej promieniowi R.
Przedrostek |
Oznaczenie |
Mnożnik |
|
Przykład |
mega |
M |
106= 1'000'000 |
lMW=106W |
1megawat = milion watów |
kilo |
k |
103= 1'000 |
1km = 103m |
1 kilometr= tysiąc metrów |
hekto |
h |
102= 100 |
1hm = 102m |
1 hektometr= sto metrów |
deka |
da |
101= 10 |
1dag = 10g |
1 dekagram= dziesięć gramów |
decy |
d |
10-1= 0,1= 1/10 |
1dm = 10-1m |
1 decymetr= jedna dziesiąta metra |
centy |
c |
10-2= 0.01= 1/100 |
1cm = l0-2m |
1 centymetr= jedna setna metra |
mili |
m |
10-3= 0.001= 1/1000 |
1ms = 10-3s |
1 milisekunda= jedna tysięczna sekundy |
mikro |
μ |
10-6= 0.000'001=1/1'000'000 |
1mg = 10-6g |
1 mikrogram= jedna milionowa grama |
nano |
n |
10-9= 0.000'000'001 |
1nm = 10-9m |
1 nanometr= jedna miliardowa metra |
Wielkość fizyczna |
Symbol wielkości |
Równanie definicyjne |
Nazwa jednostki |
Symbol jednostki |
Przeliczenia jednostek |
Odległość długość szerokość wysokość głębokość średnica promień |
l, Δx l b h, H b D, d R, r |
[wielkość podstawowa] |
metr decymetr centymetr milimetr mikrometr nanometr dekametr hektometr kilometr megametr cal |
m dm cm mm μ m nm dam hm km Mm In, ” |
[jednostka zasadnicza SI] ldm= 10-1m= 0.1m lcm= 10-2m= 0,01m lmm= 10-3m= 0.001m lμ m= 10-6= 0,000'001m lnm= 10-9m 1dam = 1am 1hm= 102m= 100 m 1km= 103m= 1000 m 1Mm= 106m= 1'000'000 m l"= 2.54cm= 0.0254 m |
Pole powierzchni |
A, S |
A= 12 |
metr kwadratowy centymetr kwadratowy milimetr kwadratowy kilometr kwadratowy hektar |
m2 cm2 mm2 km2 ha |
[jednostka układowa] 1cm2= l0-4m2 1mm2= l0-6m2 lkm2 = 106m2 lha= 100m2 |
Objętość |
V |
V = l3 |
metr sześcienny centymetr sześcienny decymetr sześcienny litr |
m3 cm3 dm3 l |
[jednostka układowa] lcm3= 10-6m3 1dm3= 10-3m3 1l= l dm3 = 103 m3 |
Czas |
t |
[wielkość podstawowa] |
sekunda minuta godzina doba |
s min h d |
[jednostka zasadnicza SI] lmin= 60 s 1h= 60min= 3600 s ld= 24h= 86'400 s |
Prędkość |
u, υ |
u= l/t |
metr na sekundę kilometr na godzinę |
m/s km/h |
[jednostka układowa] l km/h = 10/36 m/s l m/s = 3.6 km/h |
Przyśpieszenie |
a |
a= (u2-u2)/t |
metr na kwadrat sekundy |
m/s2 |
[jednostka układowa] |
Przyśpieszenie ziemskie |
g |
Przyspie. siły cięż na pow. Ziemi |
metr na kwadrat sekundy |
m/s2 |
g= 9.80665 m/s2 |
Wielkość fizyczna |
Symbol jednostki |
Równanie definicyjne |
Nazwa jednostki |
Symbol jednostki |
Przeliczenia jednostek |
Kąt płaski |
α,β, γ, … |
[wielkość zasadnicza] |
radian kąt pełny kat prosty stopień kątowy |
rad [-] [-] o |
[jednostka zasadnicza SI] l kąt pełny= 2 π rad l kąt prosty= 120 π rad 1˚= π/180 rad l rad= 180/π stopni kątowych |
Prędkość kątowa |
ω |
ω= α/t |
radian na sekundę obroty na sekundę obroty na minutę |
rad/s rps rpm |
[jednostka układowa] l rps= 2π rad/s 1rpm= 120π: rad/s |
Masa |
m |
[wielkość podstawowa] |
kilogram gram dekagram tona |
kg g dag t |
[jednostka zasadnicza SI] l g= l0-3 kg l dag= 10 g= 10-2 kg lt= 103 kg |
Gęstość (masa właściwa) |
ρ |
ρ= m/V |
kilogram na metr sześcienny kilogram na decymetr sześcienny gram na centymetr sześcienny |
kg/m3 kg/dm3 g/m3 |
[jednostka układowa] kg/dm3= 103kg/m3 g/cm3= l kg/dm3= 103 kg/m3 |
Pęd |
p |
p=m u |
kilogramometr na sekundę |
kgm/s |
kgm/s = kg'm/s |
Siła |
F |
F=m a |
newton gram-siła kilogram-siła |
N G kG |
N= kg* m/s2 l G= 0.00980665 N l kG= 9.80665 N |
Ciężar |
G |
G=m g |
newton gram-siła kilogram-siła |
N G kG |
N= kg* m1s2 l G = 0.00980665 N l kG = 9.80665 N Uwaga: ciało o masie l kg waży l kG, tj. 9.80665 N |
Ciężar właściwy |
γ |
γ = G/V |
newton na metr sześcienny kilogram-siła na decymetr sześcienny gram-siła na centymetr sześcienny |
N/m3 kG/dm3 G/cm3 |
l kG/dm3 = 9806.65 N/m3 lG/cm3= l kG/dm3= 9806.65N/m3 Uwaga: ciężar właściwy wody wynosi l G/cm3, tj. 9806.65 N/m3 |
Wielkość fizyczna |
Symbol wielkości |
Równanie definicyjne |
Nazwa jednostki |
Symbol jednostki |
Przeliczenia jednostek |
Naprężenie |
σ |
σ= F/A |
pascal newton na metr kwadratowy kilopascal megapascal atmosfera techniczna |
Pa N/m2 kPa MPa kG/cm2 |
Pa= N/m2 1kPa= 103Pa 1MPa= 103 kPa = 106 Pa lkG/cm2= 0.0980665 MPa IkG/cm2= 98066.5 Pa |
Naprężenie styczne |
τ |
τ= F/A, At --powierzchnia |
patrz -- jednostki naprężenia |
||
Naprężenie normalne |
σ |
σ= F/A, An -powierzchnia ściskana |
patrz -- jednostki naprężenia |
||
Ciśnienie |
P, p |
naprężenie ściskające izotropowe |
patrz -- jednostki naprężenia |
||
Gradient ciśnienia |
grad P, grad p |
[definicja matematyczna] |
pascal na metr |
Pa/m |
[jednostka układowa] |
Praca |
W, A, L |
W=F l |
joule (dżul) kilogramo-siła--metr |
J kGm |
J=N m kGm= kG m=9.80665 J |
Energia energia potencjalna energia kinetyczna |
E Ep Et |
|
joule (dżul) kilogramo-siła--metr |
J kGm |
J=N m kGm= kG m=9.80665 J |
Moc |
P |
P = W/t |
wat kilogram-siła-metr na sekundę koń mechaniczny |
W kGm/s KM |
W = J/s 1kG m/s= 9.80665 W 1KM= 75 kGm/s= 735.499 W |