PRAWO ADMINISTRACYJNE

Prawo administracyjne zapoczątkowane zostało na kontynencie europejskim, w krajach o tradycji prawa rzymskiego, dlatego też stanowi się, że o charakterze i treści prawa administracyjnego w wielkim stopniu zadecydowała jego geneza.
Do grona prekursorów badań w dziedzinie nauki prawa administracyjnego i nauki administracji oprócz J.Bohdana Oczapowskiego i Franciszka Kasparek należał również Antoni Okolski, który był autorem trzytomowego dzieła Wykład prawa administracyjnego oraz prawa administracyjnego obowiązującego w Królestwie Polskim. Autor tego dzieła zaprezentował w nim m.in. nowoczesne poglądy na relacje pomiędzy władzą ustawodawczą
a wykonawczą. Poświęcił również swoją uwagę problematykom związanym z ustrojem samorządu terytorialnego.
Natomiast według innych doktryn naukowych, drogę do nowoczesnego prawa administracyjnego torowały zmiany w światopoglądach i towarzyszącej mu Wielkiej Rewolucji Francuskiej (1789), znajdujący swój formalny wyraz w słynnej Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela. Deklaracja ta formułowała prawa i wolności obywatelskie, a którą uważa się do dziś obowiązującą.
Według innych teoretyków takich jak: J. Borkowskiego czy S. Kasznicy, którzy łączyli zalążki nowoczesnego prawa administracyjnego z końcem XIX w., nieodzownie kształtowały się w obrębie konstytucyjnego państwa prawnego.
T. Kuta dodaje natomiast, że „pełną dojrzałość w swym rozwoju osiągnęło prawo administracyjne w okresie tzw. państwa prawnego”.
W przeciwieństwie do odmiennych opinii, „prądów umysłowych”, własnej ideologii i koncepcji, nie zmienia się fakt, iż w rozwoju historycznym pojawiła się najpierw potrzeba zorganizowanego administrowania, następnie stworzono stan urzędniczy, który wypełnił te zadania, później wyodrębniono urzędy a dopiero potem - prawo, które regulowało najpierw granice działania urzędów, ich ustrój i tryb funkcjonowania.
Prawo administracyjne jest więc rezultatem wcześniejszego działania urzędów. Istotą jego powstania była reakcja na absolutyzm i samowolę władzy królewskiej, realizowanej (wykonywanej) przez królewskich urzędników, postawienie tej samowoli stabilnych, zrozumiałych i nienaruszalnych ograniczeń.
Charakter prawa administracyjnego zmieniał się, gdy okazało się, że bez organizacji pomocy i współdziałania państwa jednostka nie jest w stanie zaspokoić podstawowych swoich potrzeb.
Stało się to wówczas nie tylko hamulcem działań administracyjnych, ale również motorem do podejmowania działań. Dlatego też „musi (…) wskazywać sfery, w których jest konieczna ingerencja państwa, określać granice, formy i tryb działania właściwych organów, a także regulować ich ustrój i kompetencje” .
Chciałabym również dodać, że prawo administracyjne jest nauką bardzo młodą, mimo iż okres jego postania był różny w poszczególnych państwach.
Podsumowując, stwierdzam, że źródłem definicji były urzędy (organy) administracyjne jednakże początkowe określenia nie były wystarczające dlatego też, kolejne definicje brały za punkt wyjścia nie organ administracyjne lecz jego działanie. Aby uściślić poprzednie definicje, przyjęto kryterium połączenia pojęcia prawa administracyjnego, działaniem administracji w procesie administrowania.
Zatem można rzec, że „prawo administracyjne zrodziło się i ukształtowane zostało w interesie i dla potrzeb /administrowanego/”

„prawo administracyjne” jest terminem prawnym o czym świadczy art. 12 ustawy z 11 maja 1995roku o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368 z późn. zm.).
Wprowadzając nową koncepcję pojęcia udowodnioną naukowo, która została stworzona przez teoretyków tej dziedziny w danym okresie historycznym czy dla potrzeb politycznych nie gwarantowała innowacji w funkcjonowaniu państwa.
Istotny wpływ na pojęcie „prawa administracyjnego” wywarło przywrócenie dualistycznego modelu administracji publicznej, jak również europeizacja tego prawa.
Precyzyjne zdefiniowanie pojęcia prawa administracyjnego jest bardzo trudne, a nawet niemożliwe. J. Starościak określił, że „jest to gałąź prawa, która reguluje działalność organów państwowych, podejmowaną w celu wykonania ustalonych prawem zadań organizatorskich wypełnianych w swoistych formach działania”.
Według J. Bocia, prawo administracyjne jest to zespół norm regulujący działalność administracyjną (administrację w sensie przedmiotowym).
W znaczeniu szerokim określa się, że prawo administracyjne stanowi normy prawne regulujące organizację i zachowanie się administracji publicznej, a także zachowanie się osób fizycznych i innych podmiotów w zakresie nie unormowanym przez przepisy należące do innych gałęzi prawa.
Inną koncepcję zaproponował I. Iserzon - ujmując prawo administracyjne w dwóch aspektach: szerokim i wąskim.
W szerokim rozumieniu, prawo to zawiera w sobie wszelkie normy prawne regulujące stosunki między organami administracji a jednostkami administrowanymi. Natomiast w ujęciu wąskim, pojmowanie prawo było nieco odmienne, bowiem problematyka jego określenia skupiała się wokół norm specjalnych.
Teoretycy tej dziedziny, tacy jak: Z. Leoński, W Dawidowicz, Z Cieślak, W. Lang, J. Starościak określali ciekawą zarazem odmienną definicje prawa administracyjnego.
J. Filipek określił prawo jako „zespół norm regulujących te właśnie stosunki, przy czym mamy tu do czynienia zarówno ze stosunkami administracyjno prawnymi, zachodzącymi poza sferą organizacyjnej zależności administracyjno prawne, jak i ze stosunkami wewnętrznymi właśnie w sferze tej działalności”.
Na zróżnicowanie definicji wpływały nie tylko względny charakter co do czasu, miejsca czy okoliczności, niemniej jednak płynność, ciągła zmiana konkretyzowanie tego pojęcia sprawiły jedynie zalążek do uściślenia tego terminu.
Niemniej jednak prawo administracyjne to gałąź prawa, która obejmuje:
1. przepisy ustrojowe organów administracji publicznej;
2. przepisy proceduralne;
3. przepisy dotyczące szczegółowych działów administracji.
Ogólnie mówiąc, prawo administracyjne normuje stosunki społeczne związane
z administracyjną działalnością organów państwowych i innych podmiotów wykonujących funkcje administracyjne w administracji publicznej.
Administracja jest to jedna z podstawowych dziedzin działalności państwowej, polegająca na zarządzaniu, bądź ogół organów państwowych zajmujących się administrowaniem. Administracją jest wszystko, co nie jest ustawodawstwem i wymiarem sprawiedliwości. Za administrację państwową uważa się tę z podstawowych form działalności państwa, która polega na organizowaniu bezpośredniej, praktycznej realizacji zadań państwa, w oparciu o obowiązujące przepisy.

Prawem administracyjnym określamy takie prawo, które egzystuje, po to by zabezpieczać realizacje interesów publicznych oraz po to aby zabezpieczać interesy jednostki, ale zgodnie z interesem prawnych podmiotów tj. uprawnieniami i obowiązkami.
Poprzez prawo administracyjne rozumiemy pewien system norm prawnych, który reguluje stosunki prawne w obrębie administracji publicznej tj. ustrój czy rodzaj kompetencji, a także sferę stosunków prawnych pomiędzy administracją publiczną a podmiotami, które stoją na zewnątrz, czyli podmiotami administrowanymi, np.:
- ludzie - jednostka;
- jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, tj. np.: szkoły podstawowe działające na rzecz gmin;
- podmioty posiadające osobowość prawną, np.: uniwersytety czy spółki prawa handlowego.
Można rzec również, że prawo administracyjne to dział prawa, który obejmuje ogół norm regulujących stosunki społeczne związane z administracyjną działalnością organów państwowych i innych podmiotów wykonujących funkcje administracyjne w administracji publicznej.
W Polsce prawo administracyjne obejmuje:
1. przepisy ustrojowe organów administracji publicznej;
2. przepisy proceduralne;
3. przepisy dotyczące kontroli nad działalnością administracji;
4. przepisy dotyczące szczegółowych działów administracji;
Biorąc pod uwagę powyższe płaszczyzny działania prawa administracyjnego i kwestie
z nimi zawarte w dalszej części mojej pracy pozwolę sobie na jej szczegółowe omówienie

Prawo administracyjne to zespół norm regulujących:
1) strukturę i kompetencję organów administracji państwowej,
2) stosunki prawne powstające w toku wykonawczo-zarządzającej działalności tych organów.
Prawo konstytucyjne stanowi punkt wyjścia dla uregulowań administracyjnoprawnych. Stosunki prawa administracyjnego to stosunki nierówno ważnych partnerów, z
Prawne formy działania administracji
1) stanowienie przepisów prawnych
Zależnie od swoich kompetencji organ administracyjny ma prawo posługiwania się w swojej działalności aktami normatywnymi, za pomocą których ustanawia powszechnie obowiązujące przepisy prawa. Najwyżej stojący w hierarchii organ, Rada ministrów, wydaje rozporządzenia i podejmuje uchwały.
2) wydawanie aktów administracyjnych
Rozstrzygnięcie większości spraw następuje w postaci aktu administracyjnego. Kończy on postępowanie administracyjne i stanowi załatwienie wniosku zainteresowanej osoby lub instytucji.
3) Zawieranie porozumień administracyjnych
Występuje między organami, które nie są sobie podporządkowane. Jest przydatne, gdy w grę wchodzi konieczność podjęcia i prowadzenia wspólnej działalności organizatorskiej w sprawach podlegających ich kompetencją i regulowanych prawem administracyjnym.
4) Zawieranie umów
Istotą jest tutaj porozumienie dwóch lub więcej stron, które w danej sytuacji są prawnie równorzędne.
5) Prowadzenie działalności społeczno-organizatorskiej

FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI PAŃSTWOWEJ

Działalność organów administracji państwowej, prowadzona w celu zrealizowania stojących przed nimi zadań, przejawia się w kilku formach. Przez formę działania administracji należy rozumieć określony prawnie typ konkretnej czynności organu administracyjnego.

Znane są następujące formy działania administracji:
stosowanie przepisów prawnych
Organ administracyjny ma prawo posługiwania się w swej działalności aktami normatywnymi, za pomocą, których ustanawia powszechnie obowiązujące przepisy prawa.
Organ stosujący najwyżej w hierarchii administracji państwowej - Rada Ministrów - wydaje przede wszystkim rozporządzenia i podejmuje uchwały. Ministrowie wydają rozporządzenia i zarządzenia, podobnie jak przewodniczący komisji i komitetów stojący na czele samodzielnych resortów.
 
wydawanie aktów administracyjnych
Stanowi ono podstawową formę prawną działania administracji. Większość konkretnych spraw, których załatwianie należy do zakresu zadań danego organu, jest rozstrzygana w postaci aktu administracyjnego. Kończy on postępowanie administracyjne i stanowi załatwienie wniosku zainteresowanej osoby lub instytucji.
 
zawieranie porozumień administracyjnych
Porozumienie administracyjne występuje między organami, które nie są sobie podporządkowane, a więc, między którymi nie ma stosunku służbowej podległości. Dopuszczalność zawierania porozumień wynika z faktu, ze wzajemne współdziałanie stanowi obowiązek wszystkich organów administracji państwowej. Porozumienie może być zawarte tylko w sprawach objętych kompetencjami stron i regulowanych prawem administracyjnym. Sankcję, która może być zastosowana w razie naruszenia porozumienia przez jedną ze stron, stanowią środki nadzorcze organów nadrzędnych.
Zasadniczo porozumienia stanowią platformę współdziałania organów administracyjnych w ciągu dłuższego czasu, w dziedzinie spraw powtarzających się.
 
zawieranie umów
Umowa, która jest typową czynnością cywilnoprawną i ze względu na swą istotę stanowi w prawie element obcy, jest także wykorzystywaną jako jedna z form działalności organów administracyjnych.
Istotą umowy jest porozumienie dwóch lub więcej stron, które w danej sytuacji są prawie równorzędne. Umowa jest aktem dwustronnym, inaczej niż akt administracyjny. Wymaga do swego powstania zgodnej woli dwóch stron.
 
prowadzenie działalności społeczno - organizatorskiej
Działalność tego rodzaju jest tzw. Działalności w formach, niewładczych. Prowadząc tę działalność organy nie występują z pozycji władzy, jak przy wydawaniu aktów administracyjnych, lecz w podobnym charakterze jak organizacje społeczne zajmujące się organizowaniem działalności ludzi za pomocą namowy, perswazji i innych środków oddziaływań.
Działalność społeczno - organizacyjna ma wielkie znaczenie. Jest, bowiem wiele poważnych zadań ciążących na organach administracyjnych, które nie mogą być wykonane na innej drodze, jako że ustawa nie wskazuje konkretnych środków prawnych do ich realizacji. Społeczno - organizacyjna działalność administracji i samorządu terytorialnego pobudza aktywność społeczną, wdraża ludzi do zespołowego działania i tworzenia na tej drodze wspólnych wartości.
 
wykonywanie czynności materialno - technicznych
Czynności materialno - techniczne są to wszystkie czynności faktyczne organu administracyjnego i jego funkcjonariuszy, wykonywane w toku urzędowania.
Przykładem czynności materialno - technicznych jest prowadzenie akt i archiwów w urzędzie wojewódzkim, dokonywanie zestawień statystycznych przez urzędnika, zainkasowanie należności podatkowej, doprowadzenie do poddania dziecka obowiązkowemu szczepieniu.
Wśród omawianych czynności można wyróżnić dwie grupy:
-         czynności dokonywane wewnątrz organu (sporządzenie sprawozdania, napisanie protokołu) czynności, z którymi organ administracyjny występuje na zewnątrz (czynności egzekucyjne, doprowadzenie dziecka do szkoły z zastosowaniem przymusu)

---