STRATEGIE EDUKACJI WIELOKULTUROWEJ I MIĘDZYKULTUROWEJ
Strategia ogólna filozofia nauczania czy kształcenia. Obejmuje nie tylko zespół wartości, na których opiera się funkcjonowanie systemu oświatowego, lecz także jego własną koncepcję, założenia pedagogicznej szkoły myślenia.
Edukacja ogół wpływów na jednostki i grupy ludzkie, wpływów wykorzystujących ich możliwości oraz sprzyjających takiemu ich rozwojowi aby stały się one w pełni świadomymi i twórczymi członkami wspólnoty lokalnej, regionalnej, wyznaniowej, kulturowej i globalnej oraz były zdolne do aktywnej samorealizacji własnej niepowtarzalnej i trwałej tożsamości.
Strategia „rozdzielania” (edukacja obok siebie):
To strategia etnocentryczna, której nie należy utożsamiać z nacjonalistyczną.
Etnocentryzm jest związany z tradycją, każda grupa broni własnych przekonań i systemu wartości, pragnąc zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa.
W edukacji winno być określone stałe miejsce na etnocentryzm, co jest niezbędne do uświadomienia i kształtowania tożsamości i nie jest tym samym co nacjonalizm, który nie buduje tożsamości, a niszczy ją i w efekcie prowadzi do marginalizacji i braku identyfikacji z grupą.
Identyfikacja z najbliższymi, znaczącymi innymi, pozwala na identyfikację samego siebie, prowadzi do uzyskania subiektywnie spójnej i akceptowanej tożsamości.
Możliwe jest wykorzystanie teorii porównań społecznych, wskazującej na znaczenie potrzeby łączenia się z innymi, potrzeby informacji o innych, wymiany, wyraźnej samooceny przeciwstawionej innym. Pozwala to na podniesienie poczucia własnej wartości, wymianę informacji, kontakty i dialog.
„Poznać siebie możemy jedynie w relacji z innymi”
Strategia zintegrowanej edukacji poprzez subordynację (podporządkowanie) kulturze dominującej, językowi tej kultury, wartościom, zachowaniom.
Strategia ta traktuje edukację jako środek pozbawiania grup mniejszościowych tożsamości, tradycji i języka.
Celem jest doprowadzenie do przystosowania się do modelu funkcjonowania grupy większościowej, do dominujących wartości i zachowań poprzez stopniowe pozbawienie się narodowych tradycji, zwyczajów, języka i przejęcie kultury i języka grupy dominującej.
Strategia ta jest znana także pod nazwą koncepcji zintegrowanej edukacji, w której to posługiwanie się polityką szkolną ma na celu usprawnienie stosunków w podzielonych społeczeństwach.
Szkoła wspiera uniformizację kulturową, neguje wartości kultury regionalnej, nie odwołując się do nich. Dziecku rozpoczynającemu naukę w szkole narzuca się kulturę, która do „kultury domowej” nie nawiązuje, a nawet nią pogardza. Tylko niektórzy nauczyciele pomagają dziecku przebyć trudny próg.
Strategia „tygla”, zakładająca możliwość edukacji każdej z grup we własnej kulturze i fuzji z kulturą dominującą przy zachowaniu „inności”
Zakłada asymilację w formie fuzji, a nie subordynacji wobec kultury dominującej.
Teoria asymilacji Mary A. Hepburn spostrzega społeczeństwo jako zbiór grup, gdzie każda z nich ma własne interesy, które promuje w rożnych instytucjach społecznych. Edukacja będąca dostępną wszystkim, winna odgrywać kluczową rolę w uspołecznieniu młodzieży. Był to proces integracyjny - połączenie, fuzja przy zachowaniu „inności”, nie subordynacja - podporządkowanie większości.
Koncepcja tygla zakłada, że wszystkie grupy etniczne mają jakieś pozytywne strony, a ich kultury zmieszane w tyglu połączą się w nową wyższą kulturę, co stanowi źródło ich siły.
Strategia edukacji z tendencją do równego traktowania i z tendencją przyznawania pierwszeństwa potrzebo grup mniejszościowych
Jest to strategia poszukująca consensusu pomiędzy kulturami w zależności od warunków, sytuacji, potrzeb.
Przykładem mogą być szkoły dla dzieci z rodzin katolicki i protestanckich w Belfaście (Irlandia płn.). Szkoły dla żydów, muzułmanów, chrześcijan w Izraelu, dla czarnych i białych w Afryce.
1