KOMUNIKACJA W ISTAMBULE

Istambuł jest olbrzymim miastem, w którym szybkie przemieszczanie się z miejsca na miejsce ma duże znaczenie, szczególnie dla tych, którzy przyjechali tam zwiedzać najważniejsze miejsca i nie chcą tracić cennego czasu na niepotrzebne błądzenie.

W mieście są następujące środki transportu:

1. METRO

2. AUTOBUSY - linie państwowe i prywatne

3. DOLMUS

4. TAKSÓWKI

5. METRO TUNEL

6. TRAMWAJ na Istiklal Caddesi

Początkowo ich mnogość i zróżnicowanie mogą przyprawić o ból głowy, ale faktem jest, że znakomicie się uzupełniają. Za chwilę przyjrzymy się im bliżej. Najpierw jednak zapoznajmy się z terminem "akbil".

AKBIL

Jest to mały, okrągły, metalowy element, który sprzedawany jest przez przedstawicieli komunikacji miejskiej razem ze specjalnym breloczkiem, ułatwiającym posługiwanie się nim. Akbil "ładujemy" w białych kioskach/budkach stojących przy przystankach i pętlach autobusowych. W budce wręczamy akbil i np. 10 mln, wówczas zostanie on naładowany kredytami o wartości 10 mln. Możemy go od tej chwili używać we wszystkich środkach komunikacji miejskiej oprócz dolmusów i taksówek. Przykładamy nasz akbil w specjalne okrągłe miejsce w autobusie lub bramce i już możemy jechać lub płynąć. Podczas każdego przejazdu z naszego akbilu będzie pobierana określona liczba kredytów, aż do ich wyczerpania. Wtedy (lub wcześniej) należy udać się do białej budki i doładować akbil. System ten działa wyłącznie w Istambule. Akbilu można używać w nieskończoność, nie ma on daty ważności.

Jak kupić akbil?

W białej budce prosimy o akbil (akbil lutfen) i po chwili mamy go w ręce. Przy kupnie płacimy za sam akbil i pierwsze naładowanie. To my decydujemy jaką kwotą chcemy go doładować.

Czy warto kupić akbil?

Jeśli będziemy korzystać z komunikacji lub zamieszkamy w Istambule, to warto zaopatrzyć się w akbil, który bardzo ułatwia życie. Jeśli spędzimy w Istambule parę dni lub miesiąc, to nie ma sensu kupować akbilu. Po prostu nie będzie się to opłacać.

METRO

O jego zaletach przekona się każdy, kto w ponad trzydziestostopniowym upale zejdzie do jednej z 6 stacji. wszystkie są bardzo czyste, podobnie jak i wagony. Na korytarzach można podziwiać obrazy przedstawiające sceny z okresu imperium osmańskiego namalowane na płytkach ceramicznych pochodzących z Izniku. Możemy się też przyjrzeć wielkim zdjęciom ukazującym rozwój transportu miejskiego w przeciągu ostatnich 100 lat. W Istambule jest tylko jedna linia metra. Stacja początkowa znajduje się na Placu Taksim. Stamtąd możemy pojechać na północ mijając Osmabey, Sisli (Meci Diyekoy), Gayrettede, Cevent by dojechał do stacji końcowej Levent 4. Na każdej stacji znajdują się kasy, w których za ok. 1mln TL wykupimy "jeton" (żeton) - małą monetę, którą następnie wrzucimy do jednej z bramek. Możemy również posłużyć się akbilem, o którym wspomnieliśmy powyżej. W kasie nie musimy nic mówić. Wystarczy, że damy odpowiednią sumę pieniędzy. Kasjer będzie już wiedział o co chodzi. W kasie powinniśmy zobaczyć kartkę z następującą treścią:

JETON	1.000.000	TL
INDIRIM AKBIL	650.000	TL
TAM AKBIL	900.000	TL

Nie wpadajmy w panikę. Jedyna rzecz jaką możemy kupić w kasie to jeton za 1.000.000 TL (czyli ok. 0,60$) indirim akbil znaczy akbil ze zniżką, natomiast tam akbil - akbil normalny. 650.000 lub 900.000 oznacza, ile "kredytów" pobierze od nas bramka, gdy posłużymy się akbilem a nie jetonem. Przy bramkach stoi ochrona, która może poprosić nas o pokazanie zawartości torby lub plecaka, ale jedynie wtedy, gdy są one wyjątkowo duże, więc bez obaw. Metro kursuje do ok. 24 - 1 godziny w zależności od dnia tygodnia.

AUTOBUSY

W Istambule istnieją 2 rodzaje linii autobusowych: państwowa i prywatna. Obsługują one te same trasy i posiadają identyczne numery. Są jednak 2 istotne różnice między nimi:

1. Kolor autobusu

Autobusy państwowe to stare Ikarusy pomalowane na czerwono (lub w wyjątkowych przypadkach ozdobione kolorowymi reklamami) oraz nowiutkie zielone mercedesy. Obydwa rodzaje autobusów oznaczone są lepiej lub gorzej widocznymi literami I.E.T.T.

UWAGA! W zielonych mercedesach obowiązuje zakaz używania telefonów komórkowych. Podobny zakaz obowiązuje w autobusach dalekobieżnych, jeżdżących pomiędzy miastami. Podobno emitowane fale mają negatywny wpływ na systemy hamulcowe. Jednak żaden z Turków, których o to pytałem, nie był w stanie wyjaśnić tej zagadki. jeśli więc nie chcemy sprowadzić na siebie gniewu pasażerów, wyłączmy telefon zaraz po wejściu do autobusu. Autobusy prywatne to stare Mercedesy, Mitsubishi oraz Hyunday. Są pomalowane na niebiesko, jednak część z nich ma fragmenty pomalowane na kolor zbliżony do zielonego. I to jest element, który może wprowadzić w błąd. Jeśli chociaż część autobusu jest niebieska, to mamy do czynienia z prywatnym przewoźnikiem. Ułatwieniem dla nas będzie biała tablica z czarnym napisem "ozel halk otobusu" umieszczona z przodu nad kierowcą. Gdy ją zobaczymy, będziemy mieli pewność, że to linia prywatna.

2. Sposób płatności

Stojąc na przystanku i widząc nadjeżdżający autobus musimy wystawić rękę by dać znać kierowcy, że chcemy wsiąść. Część kierowców ma w zwyczaju przejeżdżać koło przystanku bez zatrzymania. W obydwu typach autobusów wsiadamy tylko i wyłącznie przez przednie drzwi, a to dlatego, że opłatę za przejazd uiszczamy tylko w przedniej części. W autobusach państwowych używamy akbilu lub biletu. Kierowca biletów nie sprzedaje! Jedynie w wyjątkowych sytuacjach możemy mu wręczyć 1.000.000 TL a on użyje swój "awaryjny akbil". W autobusach prywatnych używamy akbil lub płacimy gotówką u osoby, która siedzi "za ladą" obok kierowcy. Taką osobę spotykamy tylko w prywatnych autobusach. Jej dodatkową rolą jest wykrzykiwanie trasy przejazdu na poszczególnych przystankach, co ułatwia nam decyzję o wskoczeniu do danego autobusu lub poczekaniu na inny.

UWAGA! W autobusach państwowych nie mamy co liczyć na zapłatę gotówką, a w prywatnym na użycie biletu. Gdy chcemy wysiąść z autobusu powinniśmy zawczasu nacisnąć przycisk umiejscowiony koło drzwi. Inaczej kierowca albo się nie zatrzyma, albo nie otworzy nam drzwi.

UWAGA! Pamiętajmy o dwukrotnym użyciu akbila lub podwójnej opłacie gotówką w autobusach piętrowych kursujących między europejską i azjatycką częścią Istambułu. Na przystankach nie ma godzin przyjazdów autobusów. Znajdują się tam jedynie numery linii z dokładną trasą przejazdu. Autobusy jeżdżą dość często, więc długo nie trzeba czekać.

UWAGA! Autobusy nie kursują w nocy. Jeżdżą do ok. 23 - 24 godziny.

DOLMUS

To kolejny środek transportu. Są to prywatne minibusy, które dojadą prawie wszędzie. kursują po ustalonej trasie a opłaty są z góry ustalone i zależą od długości trasy. zatrzymujemy je w dowolnym miejscu (nie musi to być przystanek) przez danie znaku kierowcy. Mówimy dokąd chcemy jechać i płacimy gotówką. Jest to jeden ze środków transportu, który zapewnia dużo radości z jazdy. Dach jest dość nisko więc wyżsi ludzie muszą przekrzywiać głowę na bok by się zmieścić. Kierowcy biorą wszystkich pasażerów, którzy się zmieszczą, a czasami nawet więcej! Gdy dołożymy do tego kierowcę, któremu się wydaje, że jest w stanie przekroczyć barierę dźwięku na prostej, to mamy pełny obraz podróży dolmusem. Gdy nie możemy podać pieniędzy bezpośrednio kierowcy, nic nie stoi na przeszkodzie byśmy klepnęli w ramię kogoś przed nami, powiedzieli nazwę przystanku, który nas interesuje i wręczyli gotówkę. Po chwili wróci do nas reszta (jeśli zapłacimy za dużo). To samo dotyczy nas, gdy siedzimy z przodu. Co chwilę ktoś będzie prosił by podać pieniądze kierowcy. Jest to normalna rzecz. Nie wpadajmy więc w panikę, przekażmy gotówkę do przodu. Gdy chcemy wysiąść wcześniej lub gdy kierowca przejechał nasz przystanek powiedzmy głośno inibilir miyim (inibilir mijim) lub inecek var (inedziek war) a kierowca nas wypuści. Dolmuse są zwykle jasno-brązowe lub żółte. Jest jednak wiele pomalowanych na różne kolory. Za przednią i boczną szybą są tablice z trasą i przystankami a na dachu mały "kogut" z napisem "dolmus".

TAKSÓWKI

Jest to najdroższy środek transportu w Istambule. Wszystkie taksówki pomalowane są na żółto. Jedyne o czym trzeba pamiętać po wejściu do niej, to sprawdzenie czy taksometr został włączony. W mieście są postoje taksówek, ale można je spokojnie zatrzymywać na ulicy przez wyciągnięcie ręki.

METRO TUNEL

Jest to raczej atrakcja turystyczna niż środek transportu. Jest to kolejka łącząca koniec deptaka Istiklal Caddesi z okolicą mostu Galata. Są tylko 2 stacje, a opłata nie jest duża. Jeśli jesteśmy wyjątkowo zmęczeni po zwiedzaniu i musimy się dostać na Istiklal, możemy skorzystać z Metro Tunel. Dzięki temu nie będziemy musieli się wspinać pod dość stromą górę. W innym przypadku przejażdżkę możemy sobie darować.

TRAMWAJ NA ISTIKLAL CADDESI

Łączy plac Taksim z Metro Tunel i podobnie jak to ostatnie jest raczej atrakcją turystyczną. Są tylko 2 wagoniki, które mijają się na placu Galatasaray - mniej więcej w połowie Istiklalu. Na całej jego długości są przystanki, na których można wsiąść. Trzeba jednak dość długo czekać. Przejście z placu Taksim do Metro Tunel zajmuje 20 minut więc chyba lepiej się przespacerować po najsłynniejszym deptaku Istambułu.

KOMUNIKACJA W ISTANBULE

RODZAJ TRANSPORTU	KOLOR	SPOSÓB PŁATNOŚCI	ZATRZYMUJE SIĘ
METRO	SREBRNY	JETON KUPOWANY ZA GOTÓWKĘ / AKBIL	NA KAŻDEJ STACJI
AUTOBUSY PAŃSTWOWE	CZERWONY / ZIELONY	BILET / AKBIL	NA ŻĄDANIE
AUTOBUSY PRYWATNE	NIEBIESKIE	GOTÓWKA / AKBIL	NA ŻĄDANIE
DOLMUS	RÓŻNY	GOTÓWKA	NA ŻĄDANIE
CADDESI	CZERWONY	GOTÓWKA	NA KAŻDYM PRZYSTANKU
METRO - EMINONU	SREBRNY	JETON / GOTÓWKA / AKBIL	NA KAŻDYM PRZYSTANKU
METRO - AKSARAY AIRPORT	SREBRNY	JEDNORAZOWA KARTA Z PASKIEM MAGNETYCZNYM / AKBIL

---