Pedagogika cz.2

Kryteria doboru metody.
*najbliższy cel dydakt. danych zajec, który może się różnicować z zajecia na zajecia inne sposoby należy zastosowac wówczas gdy chcemy przekazac uczniom nowe wiadomości, a inne gdy zamierzamy utrwalic ze zrozumieniem materiał przyswojony.
*srodki nauczania wyznaczaja bezpośrednie sposoby pracy nauczyciela i uczniow.
*organizacja procesu dydaktycznego jako całość, struktura.
Metody :monologowe, dialogowe.
Metody w dydakt. ogolnej
Podzial metod ze względu na charakt. pracy nauczyciela i na rodzaju organ. lekcji: *nauczania *utrwalania *kontroli oceny.
Podzial metod ze względu na zaangażowanie receptorow, poznanie rzeczywistości przez uczniow; obserwacji- oglądowe, slowie- słowne, * dzialaniu- praktyczne.
Metody zajec praktycznych:
Formy nauczania;
1.Dzialania w których w roznych formach odwzorowywana jest rzeczywistość.
2.Obserwacja i przekształcenie przedmiotow naturalnych w procesie wytwarzania produktow użytecznych (przybory, pomoce szkolne, budki dla ptakow).
3.Dzialalnosc społecznie wazna- przygotowanie apeli, gazetek klasowych, przedst. Działalności użytecznej społ.
4.Dzialalnosc produkcyjna.
Metody utrwalania materialu;
1.powtarzanie
2.uczenie się na pamiec
3.ćwiczenia
Metody kontroli oceny;
1.Konwencjonalne
-odpyt.ustne
-odpyt.pisemne
-odpyt.egzaminacyjne
-zad.praktyczne
2.Testy
3.Kontrola maszynowa
-informatory
-repetytory
-egzaminatory
-maszyny treningowe
-trenery
-maszyny wielofunkcyjne
Na wielostronne nauczanie sklada się;
-przyswajanie
-odkrywanie
-przezywanie
-dzialalnosc praktyczna
Kształcenie wielostronne to rodz. kszt., w którym uczniowie stosuja pod kierunkiem nauczyciela lub samodzielnie zróżnicowane sposoby i środki obejmujące; uczenie się przez przyswajanie czerpanej z roznych źrodeł, odkrywanie nowych wiadomości przez rozwiąz. problemow , przezywanie różnorodnych wartości oraz indywidualną i zbiorową działalność praktyczna .Przedmiotem teorii kszt. wielostronnego jest złozony proces rozwoju człowieka dokonujący się pod wpływem kształcenia.Teoria kszt. wielostr. zaklada możliwości harmonijnego rozwoju osobowości człowieka przez jego własną działalność praktyczna , poznawczą i emocjonalną.
Funkcje teorii kszt. wielostronnego które uwzględniają ;
1.aktywnosc intelektualną
2.aktywn. emocjonalną
3.aktywn. praktyczną
Ad.1-poznanie świata i siebie przyswajanie wiedzy przyrodniczej i społecznej nagromadzonej przez ludzkość ludzkość samodzielne odkrywanie i rozwiązywanie problemow.
Ad.2-rozwoj motywacji i życia uczuciowego, przezywanie wartości i wytwarzanie wartości.
Ad.3-polega na osobistym udziale wychowanka w przekształcaniu rzeczywistości ,
-poznawanie wzorow przekszt. rzeczywistości ,
-rozwiązywanie nowych problemów praktyczno-technicznych.

Nauczanie przez
-podawanie - przyswajanie bezpośr. pozn. rzeczyw.
-badawcze- odkrywanie czyli myslenie konwergencyjne- jedno rozwiąz., dywergencyjne- wiele rozwiązań.Sprawdzenie wynikow, weryfikacja.
-przezywanie wartości emocjonalnych .Uczenie się przez przezywanie polega na stworzeniu takich syt . aby wywołać przezycia emocjonalne w wychowankach pod wpływem eksponowanych wartości ( literat. sztuka , muzyka…zamkniętych w dziale lit., sztuce teatralnej, filmie , obrazie, rzeźbie , utworze muzycznym, itp.Przezycie jest to przejaw stosunku podmiotu do wartości moralnych, społecznych, politycznych, estetycznych, naukowych, religijnych, jak również do przyrody i samego siebie.
-dzialanie - działalnosc praktyczną czyli sposoby racjonalnego łączenia procesów wytwórczych z ich teoretycznymi podstawami. Zgodnie z zasada łaczenia teorii z praktyka proces dzialania ma umożliwiać młodzieży opanowanie operacji praktyczno- tech. ,zrozumienie naukowych założeń na których opieraja się techniczne i technologiczne podstawy produkcji.
Aspekty kształcenia wielostronnego tabela wg. Okonia
1.Sposoby uczenia się;
a-przyswajanie,
b-odkrywanie,
c-przezywanie,
d-działanie
2.Metody nauczania;
a-podajace,
b-problemowe,
c-eksponujace
d-praktyczne,
3.Skladniki treściowe;
a-opisowe
b-wyjaśniające
c-oceniające
d-normatywne
4.Postawy;
a-receptywne
b-badawcza
c-afektywna
d-aktywna
5.Strategia dzialania;
a-informacyjna,
b-problemowa
c-emocjonalna
d-operacyjna
Postulatem dydakt. to harmonijne łączenie nat. uczenia z uczeniem sztucznym
*Nat. uczenie- postrzeganie, obserwacja, myślenie abstrakcyjne.
*Uczenie sztuczne- wykorzy. gotowej wiedzy, nauczanie podające.
Nauczanie problemowe- opiera się na uzyskiwaniu przez uczniow nowych wiadomości i sprawności za pośrednictwem rozwiązywania problemów teoretycznych teoretycznych praktycznych. Istotną cechą tego nauczania jest aktywność badawcza ucznia pojawiająca się w określonej sytuacji i zmuszajaca go do stawiania sobie pytań- problemów do formułowania hipotez i weryfikowania ich w toku operacji umysłowych i praktycznych.
Cechy nauczania problemowego ;
1.Nowe wiadomości uzyskują uczniowie za pośrednictwem rozwiązywania problemów teoretycznych i praktycznych .
2.W toku rozwiązywania problemów uczeń pokonuje wszystkie przeszkody, jego aktywność i samodzielność osiąga wysoki poziom.
3.Tempo uczenia się jest zalezne od ucznia lub od grupy ucznia .
4.Wieksza aktywność uczniow sprzyja rozwojowi pozytywnych motywow i zmniejsza potrzebe formalnego sprawdzania osiągnięć.
5.Efekty nauczania są stosunkowo wysokie i trwałe.
Fazy nauczania problemowego;
1.Tworzenie syt.problemowej,
2.Wytworzenie pomysłow rozwiązania, stawianie pytań, pomysłow, hipotez(prawdopod. rozw.)
3.Poszukiwanie rozwiązań
4.sprawdzenie trafności pomysłów, weryfikacja hipotez.
Cechy nauczania podającego i problemowego
*Nauczania podające
1.Materiał nauczania przekazywany jest w gotowej postaci - nauczyciel zwraca uwagę na program , który przesłania mu uczniow.
2.W przekazie ustnym czy z podręcznika powstaja luki trudności, przeszkody spowodowane np.czasowym wyłączeniem się ucznia z procesu dydaktycznego.
3.Tempo przekazywania jest dostosowane do uczniow mocniejszych ,średnich i słabych.
4.Kontrola osiągnięć szkolnych jest częściowo zwiazana z procesem uczenia się .
5.Nie istnieje możliwość zapewnienia wszystkim uczniom 100% osiągniec ; najwieksza trudność sprawia stosowanie wiadomości w praktyce.
*Nauczanie problemowe
1.Nowe wiadomości uzyskuja uczniowie za pośrednictwem rozwiazywania problemow teoretycy. i praktycznych.
2.Podczas rozwiązywania prob., uczen pokonuje wszystkie przeszkody; jego aktywność i samodzielność osiaga wysoki poziom.
3.Tempo uczenia jest zalezne od ucznia lub od grupy uczniow .Uczniowie duzo zyskuja podczas wspolnej pracy z grupa.
4.Wieksza aktywność uczniow sprzyja rozwojowi pozytywnych motywow i zmniejsza potrzebe formalnego sprawdzania osiągnięć.
5.Efekty nauczania sa stosunkowo wysokie i trwale. Uczniowie łatwiej stosuja wiadomości w nowych sytuacjach, sytuacjach jednoczesnie rozwijaja swoje sprawności umysłowe i zdolności tworcze.
Technika kształcenia (technologii dydakt.) pojecie to wiaze się z treściami technicznymi problemami przekazywania i wymiany inf.,miedzy nauczycielem lub tym co go zastepuje, a uczącym się człowiekiem. W skrajnych przypadkach w nauczaniu można wykorz, magnetofon, radio, gramofon, maszyne dydakt., komputer, a także zaw. tresci programowa, programy zapisane na tasmach magnetof., kaset, płyt, programy liniowe rozgałęzione lub mieszane. Problemy technologii kszt., sa dzielem dydakt., zajmującym się pelnym lub częściowym zastosowaniem techn.., środków nauczania w procesie nauczania i uczenia się.Najwazniejszym elem., nauczania progr., jest program w postaci odpowiednio uporządkowanych polecen przech., przez maszyne dydakt., lub podręcznik programowany.
Zaleznie od charakt., drogi uczenia się(ukł, tresci) i oczekiwanych odpowiedzi wyroznia się programy;
1-liniowe
2-rozgałezione
3-mieszane
Ad 1.Program liniowy- powst, na zasadzie testow, luk zadaniem ucznia jest wypełnic luke i spraw, odp.
Ad 2.Program rozgałęziony- wybieranie jednej odp, prawidł, spośród kilku danych nawiazuje - do testu wyboru wielokrotnego.
Ad 3.Programowanie mieszane- jest kombinacja wyzej, wymienion, metod taka jaka sprzyja wzbogaceniu czynności uczniow. Metoda blokowa- opr, wg, Kupisiewicza metod, mieszana jest rozszerzeniem mieszanego progr, łaczy tekst programowany z tekstem konwencjonalnym- z treściami ogolnie dostępnymi.
*Psychologiczny- należy brac pod uwage czynności i tok myslenia uczniow.
*Pedagogiczny- zgodny z załoz, celami zastosow, albo dla nauczania… lub indywidualnego.
złożone;
-techn, rulek
-techn, matrycowa
-programy oparte na cybernetyce
-progr, o ch, pedagog, psychol,
Zasady stosowane u podstaw programowania tresci- leżą klasyczne zasady stosow, dyd,;
-systematycznosc
-samodzielnosc
-efektywnosc
-przystepnosc
Blok programowy( progr, blok, ) zbudowany jest z bloku;
1.informacyjnego
2.testowo inform,
3.testowo- problemowy,
4.korektywno- indor,
4.korektywno-broblemowy.
Aby uzyskac okreslona wiedze przez naucz, blokowe, uczen musi cofnąć się z bloku info, do korektywnego by nadrobic zaległości i nastepnie przystepuje do bloku problemowego.
Podstawowe formy organizacyjne działalności dydakt, ;
-praca lekcyjna
-praca domowa
-praca poza lekcyjna
Systemy organizacyjne kształcenia
-klasowo- lekcyjna -podzial na klasy wg, wieku
-realizacja tresci kształcenia odbywa się na lekcji
-programy-dzialy-tematy
+Zalety systemu ;
-prosta struktura organizacyjna
- ekonomiczność i łatwość administrowania
-sprzyja upowszechnianiu oswiaty
+Wady systemu
-niewystarczajace respektowanie roznic indywidualnych
-nadmierna sztywność organizacyjna
-nadmierny nacisk na wydawanie dyplomow, a nie wszechstronny rozw, uczniow.
System MANNHEJSKI- w system, tym nie wiek uczniow lecz roznice w ich rozwoju umysłowym staly się podstawa przydzialu do poszczególnych klas.
IV Typy klas;
1.przecietnych uczniow
2. malo zdolnych
3.dla opóźnionych w rozwoju
4.dla dzieci najbardziej zdolnych
+Zaleta;
-respektowanie indywidualnej możliwości
+Wada;
-przesadzanie o karierze szkolnej i życiowej jednostki na podstawie stanu jej zdolności i wiedzy w fazie dokonywania selekcji do odpowiedniego typu szkoly elementarnej.
System amerykanski „progresywizm” , a w Europie „nowe wychowanie”
Progresywizm- szkola eksperymentalna zal przez Hojna Delrya.
Istota kształcenia;
-rezygnacja z zajec klasowo- lekcyjnych
-swobodne org, zadania wytwórczego związanego z uprawa na roli, z rzemiosłem, z zajeciami w gospodarstwie domowym.
-bylo to kształcenie dostosowane do zainteresowan
-wiedza nie była usystematyzowana.
Metoda projektow Kilpatricka- na miejsce tradycyjnych przedmiotow nauczania wprowadzono projekty tzw, ośrodki tematyczne umożliwiające dzieciom laczenia pracy z nauka i projekty te mialy wiazac się z zainteresowaniami uczniow i poprzez działalność praktyczna prowadzic do działalności poznawczej.Zajecia odbywaly się systemem pracownianym - roznego typu, rodz, org, pracownie.
Plan Daltoński- uczniowie nie odbywali normalnych lekcji lecz pracowali samodzielnie przez dłuższy okres, zazwyczaj m-ac .Na ten czas otrzymywali przydzial materialu do indywidualnego uczenia się , a nastepnie po odbyciu kilku lekcji wspolnych zdawali sprawe nauczycielom ze stanu nabytych wiadom, i umiejetn, .
Szkoła bez klas- zorganizowana przez Fr. Browna na Florydzie - zalozenie polegalo na możliwym grupowaniu uczniow nie wg, uzdolnien czy wieku ,a rzeczywistych zainteresowan i postępów w nauce z danego przedmiotu.Program wszystkich przedmiotow dzieli się na kilka faz od łatwiejszych do coraz trudniejszych, uczniow zas dobiera się do poszczególnych faz na podstawie wynikow badan testowych.
System Trumpa- polega on na traktowaniu grupy nauczycieli danego przedmiotu jako zespol , który obsługuje wieksze skupiska uczniow , ale każdy z nauczycieli prowadzi ten przedmiot, który najlepiej zna .Gdy zachodzi potrzeba tworzy się mniejsze grupy uczniow, którzy nie radza sobie z materiałem.
Metoda OŚRODKÓW ZAINTERESOWAŃ OWIDIUSZA DECROLI. Owidiusz Decroli wprowadzil tzw, ośrodki zainteresowań tj, tematy zajec oparte na zainteresowaniach dzieci i mające bezpośredni związek z ich życiem oparte na potrzebach jednostki takich jak walki, dzialania, pożywienia i opieki. Zmodyfikowana metoda przez Marie Grzegorzowską została zastosowana w szkolnictwie specjalnym, głównie w nauczaniu początkowym.
Metoda NAUCZANIE ŁĄCZNE - rozwinęło się w Austrii. Tresc nauczania klas początkowych stanowia w tym systemie tzw, ośrodki zycia, a te koncentrują się na rzeczach ojczystych, obejmując w kolejnych latach nauki coraz szerszy krąg rzeczy i zjawisk w takich ukł, w jakich występ, one w życiu.
System CELESTYNA FREINETA- powstal we Francji po I wojnie światowej .Tresc nauczania - stanowi w tym systemie zycie środowiska z jego zjawiskami społecznymi i przyrodniczymi. Organizacja procesu-obok wspólnej sali w skład wchodzi szereg pracowni specjalistycznych gdzie dzieci wykonuja różne prace, przeprowadzaja eksperymenty i realizuja różnego rodzaju prace twórcze. System PRACOWNIANY- ST, Dobrowolskiego. System BRYGADOWY- w byłym ZSSR.
TYPY I BUDOWY LEKCJI;
IV Toki kształcenia;
1.Podające- przyswajanie wiedzy w gotow, postaci.
2.Problemowy- samodzielne dochodzenie do wiedzy oparte na czynnościach uczniów, rozwiązywaniu problemow .
3.Operacyjny- uczenie się oddziaływania na rzeczywistość.
4.Ekspozycyjny- ukierunkowanie uczuć i postaw młodzieży z wykorzystaniem procesów emocjonalnych.
Na podstawie toków kszt, istnieje IV główne typy lekcji i odpowiadające im toki;
I.Tok lekcji podającej; następujące czesci;
1.organizacyjne i psych, przygotowanie klasy do pracy.
2.sprawdzenie pracy domowej,
3.przedstawienie i opracowanie nowych tresci,
4.integrowanie nowych tresci z dawniej nabytymi i ich systematyzowaniu ,
5.utrwalenie nowych tresci przez próby stosowania ich w nowych sytuacjach,
6.wyjasnienie założeń pracy domowej.
W lekcji podającej można wyróżnic;
-lekcje kombinowane
-lekcje w których wprowadza się nowy materiał
-lekcje na których utrwala się wiadomości
-lekcje mające na celu uogólnianie i systematyzacje materiału
-lekcje mające na celu kształtowanie umiejętności i nawyków
-lekcje na których ma miejsce sprawdzenie wiadomości.
II.Tok lekcji problemowej
1.przygotowanie uczniow do pracy
2.sprawdzenie pracy domowej jako nawiązanie do lekcji poprzedniej
3.stworzenie syt, problemowej i sformułowanie przez uczniow zagadnienia głównego oraz kwestii z nim związanej
4.ustalenie planu pracy i w toku jego realizacji sformułowani pomysłów rozwiązania
5.sprawdzenie pomysłow rozwiązania na drodze empirycznej lub teoretycznej
6.usystematyzowanie i utrwalenie nowych wiadom,
7.zastosow, wiadom, w nowych syt, praktycznych lub teoretycznych na lekcji bądź zadanej pracy domowej.
III.Tok lekcji operacyjnej
1.przygotowanie klasy do pracy i sprawdz, zadania domowego
2.uświadomienie sobie przez uczniów zadań lekcji
3.utrwalenie zasad i reguł umożliwiających wykonanie tego zadania
4.wzorowy pokaz danej czynności
5.wykonanie pierwszych działań przez uczniów pod kontrolą nauczyciela
6.ćw, systematyczne odpowiednio urozmaicone
7.zadanie pracy domowej sprzyjającej utrwaleniu sprawności.
IV.Tok lekcji ekspozycyjnej
1.przygotowanie klasy do pracy
2.poznanie i zrozumienie wiadomości o eksponowanym dziele i jego twórcy
3.uczestnictwo w ekspozycji dzieła niekiedy powtarzanej w całości lub we fragmentach
4.dyskusja na temat głównej wartości dzieła
5.tworcza aktywność ucznia zalezna od charakteru dzieła (własna ekspresja). Podstawową częścią tych zajec jest ekspozycja jakis wartości danego dzieła z wykorzystaniem odpowiednich srodków art., i techn., które decyduja o sile i głębi przezycia.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE ;
Technologia kształcenia- zajmuje się ona podstawami teoretycznymi i zastosowaniem praktycznych środków dydakt, w procesie kształcenia i w integralnym związku z całokształtem czynności nauczycieli i uczniow. Uzupełniając i wzbogacając działalność, maja służyc optymalizacji nauczania i uczenia się.
Zadaniem środkow dydakt, jest;
1.Posredniczenie miedzy jednym człow, a drugim w przekazywaniu przez nich sobie inform,
2.Magazynowanie inform,
3.Przetworzenie inform,
Typologia środk. dydakt. wg, Fleminga
1.Środki naturalne, które bezpośrednio przedst., samą rzeczywistośc
2.Środki techn., które ukazuja rzeczywistość rzeczywistość sposób pośredni do tej gr, nalezą;
a)środki wzrokowe
b)środki słuchowe
c)śr, wzrokowo- słuch, (audiowizualne)
d)śr, manipulacyjne
e)śr, modelowe
f)śr,automatyczne
3,Środki symboliczne- przedst.. rzeczywistość za pomoca odpowiedn, symboliki np. znakow, rysunkow techn.,
Typologia środk, wg, OKONIA
1.Środki proste
a)słowne (podr, i inne teksty drukow)
b)wzrokowe (wykresy, mapy)
2.Środki złożone
a)mechaniczne środ, wzrokowe (mikroskop, aparat fot,)
b)słuchowe (gramofon, magnetofon, radio)
c)słuch- wzrokowe (łącz, obraz z dźwiękiem)
d)automatyzujące proc, nauczania (elektroniczne)
e)maszyny cyfrowe i analogowe.
Środki dydakt, -własciwie dobranei umiejętnie wkomponowane w repertuar wykorzystywanych przez nauczyciela metod i form organizacyjnych nauczania ułatwiają prawidłowa realizacje zasady poglądowości i przystępności.
Środki dydakt. są to ; przedmioty materialne, które dostarczając uczniom określonych bodźców oddziałujących na ich wzrok, słuch, dotyk ułatwiają im bezpośrednie i pośrednie poznawanie rzeczywistości .Dzieki temu usprawniaja proces nauczania, uczenia się, a przez to wpływaja korzystnie na jego efekty koncowe.
Funkcje środków dydakt, wg, Cz, Kupisiewicza;
-ułatwiaja uczniom poznawanie określonych rzeczy, zjawisk i procesow przez ich reprezentowanie.
-wspomagaja myslenie uczniow ułatwiając im analize, synteze i porównywanie poznawanych rzeczy i zjawisk oraz formułowanie określonych uogólnień w tym pojec będących podstawowym składnikiem naszej wiedzy.
-zastepuja lub uzupełniają czynności dydakt, nauczyciela w postaci zaprogramowanych tekstow i nagranych wykładów.
Środowisko dydakt, wg, Kupisiewicza dzieli się na;
-wzrokowe (oryginalne przedmioty lub ich zastępniki - wykresy)
-słuchowe (radiomagnetof,)
-wzrokowo-sluchowe (filmy)
Funkcje podręcznika wg, Lecha
1.Funkcja inform, -podaje mater, nauczania
2.Funkcja badawcza
3.Funkcja praktyczna
4.Fk, samoksztalceniowa
Podzał środkow technicznych;
-urzadzenia projekcji świetlnej, projektory filmu niemego
-urzadz, do wzmacniania zapisu i odtwarznia dźwięku (urz, do nagłaśniania pomieszczen dydakt, )
-środki audiowizualne, wideofony, rzutniki, przezrocze,
-maszyny dydakt, -urzadz, utrwal, wiadomości, repetytory
-urzadzenia do reprodukcji tekstow i obrazow powielacze kliszowe , fotokopiarki
-środki masowego przekazu- radio, TV,
-elektroniczne maszyny cyfrowe
-techn, info, naukowej- odczynniki mikrofilmow, kartoteki segregacyjne
-podreczniki kompleksowe i teksty programowe
-aparatura obrazu przestrzennego- rzutniki stereo, projektory stereo.
Planowanie pracy szkolnej
1.Planowanie nauczania i uczenia się III postaci
-roczne
-okresowe (semestralne)
-codzienne
2.Plan pracy szkoły
-cele kształcące
-opiekuncze
-wychowawcze
3.Planowanie rozwoju szkolnictwa
-roczny
-perspektywistyczny
Tresci ogólne i szczegółowe
ZASADNICZE ZAŁOŻENIA PLANU PRACY SZKOŁY
1.Zapewnienie wychowankom szkoly wielostronnego rozwoju i przygotowania do życia poprzez bogate formy działalności społ, umysłowej, artyst, techn., i sportowo-turystycznej
2.Optymalne wykorzystanie wszystkich sił, zdolności i możliwości młodego pokolenia do ukształtowania oddanych swemu narodowi i krajowi obywateli
3.Umożliwienie uczniom wszystkich szczebli szkoły dobrego poznania rzeczywistości przyrodniczej, społ, kulturalnej oraz uczestnictwa w twórczym kształtowaniu i przekształcaniu tej rzeczywistości.
4.Przysposobienie absolwentow szkoly podstawowej i liceum do dalszego kształcenia ogóln, i zawodowego oraz do samokształcenia.
5.Zwrócenie szczególnej uwagi na dobre opanowanie przez młodzież jezyka ojczystego i jezykow obcych oraz na przygotow, młodzieży do rzetelnej pracy.
6.Zapewnienie ukończenia szkoly podstawowej wszystkim jej wychowankom, a liceum ogólnokszt, lub średnich szkół zawodow, wszystkim tym którzy zasłużyli na to swoja pracowitością i niezbędnymi do tego zdolnościami, zdolnościami tym samym otwarcie im drogi do studiow wyższych.
7.Takie powiazanie szkoly z jej środowiskiem aby procesy wychowania i kształcenia bezpośrednio i pośrednio służyły podnoszeniu gospodarki i kultury środowiska oraz korzystnie odbijały się na ochronie środowiska naturalnego.
Podstawy procesu kształcenia- termin ten obejmuje nauczanie i uczenie się , a także kształtowanie wychowanka przy jego własnym udziale realizowanie w jego osobowości jakichś celowych zmian. U podstaw teorii proc, kształcenia (proc, dydakt) leza zalozenia teoretyczne - roznia się miedzy soba. Najbardziej popularne to;
1.Naturalizm-natywizm, reprezentowany przez ;Rousseau, L, Tołstoja, Hellen Key- tworzono szkoły na miare dziecka gdzie wychowankom wszystko wolno, tworzenie warunkow sprzyjających rozwojowi naturalnych zdolności dziecka z uwzględnieniem swobody emocjonalnej. Opiera się na obserwowaniu dzieci i usowaniu przeszkod rozwojowych.
2.Behawioryzm-zmiany wychowankow sa w skutkiem zmian otaczającego go swiata uzyskuje się je przez manipulowanie sytuacjami wychowawczymi.
3. Kognitywiz-polega na łączeniu teorii z praktyka wynika z materializmu funkcjonalnego, a proces formowania osobowości uczniow oparta na wzajemnym związku poznania z działaniem i na odwrot- jest ciag wzajemnie przenikających się czynności poznawczych i praktycznych.
4. Aktywizm-zmiany wychowanka pod wpływem kształcenia zależa od jego podmiotowej aktywności skierowanej na przedmiot otaczającego go swiata. Hasłem dnia staje wysoka jakość kształcenia z naciskiem na kompetencje uzyskiwane przez uczniow w określonym limicie czas.
-kompetencje intelektualne- sprawne i wydajne czytanie
-kompet, praktyczno -techniczne - np. pisanie na maszynie, prowadzenie samochodu
-komp, natury artystycznej, społ, moralnej.
Proces kształcenia jako związek nauczania i uczenia się.
Proces kształcenia można traktowac jako zespol zdarzen, pod wplywem czynności nauczycieli i uczniow dokonuje się to w uczniach wiele „zmian określonej kierunkowości”. Zmiany te obejmuje się zwykle terminami edukacja lub reedukacja. Edukacja -polega na wytwarzaniu pozadanych zmian, a Reedukacja- na przekształcaniu zmian już wytworzonych.
Materiał zdarzen składający się na proces kształcenia obejmuje;
-nauczycieli
-uczniow
-tresc kształcenia
-środowisko dydaktyczno- wychowawcze,warunki lokalowe, materialne, wyposażenie szkoły,w tym bogactwo i nowoczesność środk, dydakt, -wychowawczych,, organizacja i atmosfera pracy w szkole i zakładach, gdzie odbywa się praktyka uczniow.
Przez proces kształcenia- rozumie się uporządkowany w czasie ciag zdarzen obejmujący takie czynności nauczycieli i uczniow ukierunkowane przez odpowiedni dobor celow i tresci oraz uwzgledn, takie warunki i środki, jakie służą wywołaniu pożądanych zmian w uczniach.
Z faktu ze proc, kszt, może prowadzic do nabycia pozadanych lub nie pozadanych zmian osobowości uczniow, wynika szczegolna odpowiedzialność nauczycieli za kierowanie tym procesem. Ukierunkowaniu procesu sluzy dobor odpowiednich celow, metod i środków oraz racjonalna organizacja działań nauczycieli i uczniow. Wazna role spełnia metoda nauczania i kojarzy ona czynności nauczycieli z czynnościami uczniow oraz te dwustronne dzialania z należycie dobranymi srodkami, które maja ułatwić uzyskiwanie zmian w uczniach.
Nauczanie i uczenie się- pełnia wlasciwa role w procesie kształcenia, gdy sa ze soba zintegrowane, tj, gdy miedzy nimi występują wzajemne sprężenia, gdy miedzy nimi wyst, wzajemne sprężenia, gdy ze soba zharmonizowane, tj, gdy miedzy nimi wystep, wew, zgodność. Czynnikiem silnie wiążącym ze soba nauczanie i uczenie się jest atmosfera tworczejpracy w klasie i szkole.Obejmuje ona takie czynniki, jak dobre wzajemne stosunki miedzy nauczycielami i uczniami, staly przykład rzetelności i twórczego wysilku ze str, nauczyciela ich pomoc i dobre slowo okazywanie uczniom, a wraz z tym racjonalne organizowanie niesamodzielnej i samodzielnej pracy uczniow, wlaczanie ich w proces poznawania i przemian tych dziedzin rzeczywistości, które staja się kolejno przedmiotem ich zainteresowan i wielostronnej aktywności.
Szeroki zakres pojecia-PROCESU KSZTAŁCENIA -może to być proces kształcenia;
1.Ogolnego- służący nabywaniu kompetencji potrzebnych wszystkim we współczesnym swiecie niezależnie od ich zawodu ,
2.Specjalnego-Zawodowego- umożliwiający nabycie kompetencji do wykonywania wybranego zawodu .
Podzial kształcenia w zależności od szczebli edukacji- przedszkolne, szkolne, wyższe,kształcenie dorosłych i kszt, ustawiczne- wysunięte przez UNESCO.
Proces kształcenia-to ciag zdarzen obejmujący kierowanie i uczenie się, dojrzewanie i rozwoj- może mieć różny przebieg w związku z wiekiem uczniow, celami, treścią i roznymi warunkami kształcenia, jak i tez ze względu na koncepcje, teoretyczna warunkujaca jego zaprojektowanie. Mimo roznic istnieja wspolne momenty wszelkiego kształcenia.Poczynajac od Komenskiego, Pestalozziego i Herberta, a kończąc na Galpierinie. Przedstawiciele dydakt, probowali wykryc te momenty. Jedna z tych prob przedstawia ksiazka pt. ”Proses nauczania”. Na podstawie obserwacji wielu zajec szkolnych wyodrębniono 7 ogniw procesu dydakt,.
Ogniwa procesu dydaktycznego;
1.Dzialania sprzyjające uświadamianiu uczniom celow i zadan kształcenia.
2.Zaznajamianie uczniow z nowymi faktami i zdarzeniami.
3.Kierowanie procesem nabywania pojec
4.Kierowanie procesem poznawania prawidłowości i praw naukowych
5.Kierowanie procesem przechodzenia od teorii do praktyki
6.Organizowanie zajec praktycznych
7.Sprawdzenie i ocena osiągnięć przez uczniow kompetencje.
Ad.1 Zmobilizowac uczniow do nauki można tylko w tedy gdy uświadomią sobie cele i zadania kształcenia oraz będą posiadac pozytywna motywacje do nauki.. Cele kształcenia; szkoła ma za zadanie przygotowac mlodziez do zycia w społeczeństwie. Cele kszt, nabieraja realnego znaczenia wśród uczniów, gdy związane sa z konkretnymi zadaniami jakie stawia przed nimi praca szkolna, Jeśli cele i zadania sa narzucane przez nauczyciela , uczniowie wtedy wykazuja do tego niechętny i obojętny stosunek .Młodziez powinna sama stopniowo przyzwyczajac się do ich formułowania , powinna czuc się współ odpowiedzialna za ich wykonanie, przezywac radość dnia jutrzejszego jaka ja czeka za dobrze wykonane zadania. Motywy uczenia się mogą być efektem dobrze przeprowadzonej lekcji każdego przedmiotu. Dla urozmaicenia metod pracy można zastosowac roznego rodzaju środki dydaktyczne , np. wprowadzenie pracy grupowej , wiazanie nauki szkolnej z zyciem .
Ad.2 Poznawanie nowych faktow- na proces ten składa się wiele roznych czynności od zmysłowego ich ogarniecia poprzez poznanie abstrakcyjne do praktycznych zastosowan tego poznania
-opiera się na dobrze zorganizowanej obserwacji lub na działaniu praktycznym
-przygotowuje uczniow do uogólniania pojec i sadow .
-wymaga własnej aktywności i samodzielnosci .
Nowe rzeczy i zdazenia uczniowie mogą poznac poprzez;
1.Oryginalne spotkania, bezpośrednie zetkniecie się z nimi, np., widzac dane obiekty, śledząc przebieg roznych procesow, wytwarzając jakies przedmioty i przekształcając je, słuchając utworow muzycznych, czytając dzieła lit,
2. Za pomoca zbliżonych do zeczywistosci środków zastępczych np., modeli, obrazow, rysunkow, schematow.
3. Za pomoca słowa mowionego lub drukowanego.
Dzieki tym sposobom zaznajamia się uczniow z nowym materiałem . Dobrze zorganizowana obserwacje poprzedza się przygotowaniem przed lekcja wszystkich pomocy naukowych potrzebnych do zajec laboratoryjnych lub pokazu. Przed rop, obserwacji nauczyciel lub uczen powinni zformułowac zagadnienie i cel obserwacji oraz instrukcje jej przeprowadzenia. Podczas obserw, uczniowie wypowiadaja się na temat tego co spostrzegli. Odpowiadaja na pytania zadane przed obserw,. Inny sposob poznaw, rzeczywistości wystepuje wtedy gdy przedmiotem obserwacji są obrazy i modele rzeczywistości. Zadaniem uczniow jest wyodrębnienie w przedmiocie obserwowanym jego podstawowych składnikow i związków miedzy nimi i dokonac uogólnień. Swoje wrazenia i spostrzenia uczen wyraza za pomoca slow , nimi również posługuje się nauca stawiając pytania przed obserwacja i zaciekawiaja uczniow tematem obserwacji. Sposób oparty na słowie wystepuje w postaci pogadanki , opowiadania, lub wykładu nauczyciela , czy uczniow, lub na słowie drukowanym.
Ad.3 Proces nabywania pojec przez uczniow zalezy od wieku uczniow, w niższych klasach dominuja elementy obrazowe, w miare rozwoju uczniow pojecia staja się bardzie bogatsze i stopniowo zyskuja charakter pojec naukowych;W procesie tworzenia pojec istnieja pewne etapy;
-kojarzenie nazw z odpow, im przedmiotami
-tworzenie przed pojec na podst, znajomości zewn, cech
-nabywanie pojec naukowych
-kojarzenie nazw i rzeczy odbywaja się nie tylko w szkole lecz i w codziennym zyciu dzieci i młodzieży .W tym etapie chodzi o kształtow, tzw, przed pojec- pojec elementarnych , które sa ogolnymi wyobrażeniami skojarzenie wyrazu z przedmiotem jest pkt, wyjscia inf, o cechach swiata realnego . Etap II przechodzi stopniowo w etap III,podstawa uogólniania staja się cechy zew, oraz stosunki miedzy przedmiotami przedmiotami cała wiedza o rzeczywistości
Ad.4 Poznanie prawidłowości i systematyzow, wiedzy- nad wykrywaniem i formułowaniem prawidłowości ważna role odgrywaja czynnili tj, obserwacja - niekiedy długo trwajaca , zasob nabywania dosw, i dobrze zdobyta wiedza.
Ad.5 Przechodzenie od teorii do praktyki - jeden najtrudniejszy elem, w procesie kształc, Fazy;
1.Uswiadomienie sobie przez uczniow nazw naukowych, podstaw i znaczenia danej umiejętności ,stwarza to uczniom możność zrozumienia naukowych podstaw i mech, nabywanie czynności sprzyja koncentracji uwagi .Uczen poznający nazwe wdraza się do operowania nowymi pojeciami , uświadamia sobie na jakim zakresie wiedzy ma być oparta dana umiejętność.
2.Formułowania jednej lub wiecej reguł działania nastepuje przed pokazem czynności .
3.Pokaz wzorow danej czynności przez nauczyciela lub wzorowego ucznia, przejscie od teorii do praktyki .Uczniowie musza poznac sens reguły działania oraz jej wartość praktyczna.
4.pierwsze samodzielne czynności uczniow wykon, sa pod kontrola nauczyciela- co powoduje opanowanie umiejętności.
5.Systematyczne samodzielne cwiczenia w posługiwaniu się dana umiejętnością prowadza do przekształcania umiejętności w nawyk.
Ad.6 Historia dydaktyki mowi o wielu probach wprowadzenia do szkoły zadan praktycznych, przede wszystkim działan wytwórczych -Duey, Renet, Nowacji. Wg, Nowackiego udział młodzieży w powszechnym procesie pracy już w trakcie nauczania i pod kontr, dydakt, szkoły zapewnia rzeczywiste przygotowanie ucznia do pracy .
Wg, Szeniawskiego - wykonawstwo przedmiotow, uzyskiwanie modeli, pomocy naukowych od początku do konca łaczenie z rysunkiem techn.,. Wg,aktorow praca jest to decydujący czynnik przekszt, rzeczywistości ma także duze wartości wychowawcze.Kszt, postawe odpowiedzaln, jednostkowej i zespołowej, wdraza do współdziałania z innymi daje poczucie wartości wysiłku dla dobra innych ludzi.
Ad.7 sprawdzenie i ocena osiągnięć -efektem tego jest uswiadomienie sobie przez uczniow celow i zadan jakie mieli osagnac w tym procesie kształcenia. Rowniez samokontrola czyni ucznia partnerem nauczyciela odgrywa duza role w zapobieganiu błedom. Sprzyja osiadaniom lepszych wynikow przez uczniow.Wazna konsekwencja sprawdzenia i samokontroli jest usowanie wykrytych brakow, nie wystarczy stwierdzenie ,ze klasa popełniła bład , wazne jest poprawienie błędów utrwalenie poprawnych form działania. Nauczyciel powinien konsekwentnie oceniac postepowaniae młodzieży .zgodnie ze społ, przyjętymi kryteriami.

GNOSEOLOGICZNE PODSTAWY PROCESU KSZTAŁCENIA
Aktywne spostrzeganie w najwyższej postaci jest utożsamiane z obserwacja, dostarcza ono wrazenia, spostrzeżenia i wyobrażenia . Piaget wykazal, ze powstawanie pojec nie można wytłumaczyć przez samo spostrzeganie albowiem jest to podstawa myslenia , spostrzeganie zas to tylko jeden z jej składników.Orientacja dziecka w otoczeniu rozwija się stopniowo przechodząc przez kolejne fazy;
1.Faza pierwsza- podstawe orientacji stanowi dzialanie- faza myslenia praktycznego.
2.Faza druga to myslenie oglądowo- obrazowe
3.Faza trzecia to rozwiniete myslenie słowne oparte na rozwoju mowy procesow uogólniania o charakterze abstrakcyjno- symbolicznym .myslenie to uwewnetrzniona czynność operowania inform, danymi wiadomościami, ich selekcja i wytwarzanie.Dzieki tej czynności myslenie odroznia się od spostrzegania- jest to recepcja ze swiata zewn. Praktyka w procesie uczenia się ,poznanie uzyskane w toku obserwacji lub na podstawie sensownego uczenia się tresci przedstawionych w gotowej postaci mogą okazac się nie wystarczające jeśli chodzi o prawdziwość czyli zgodność z rzeczywistością .Praktyka ma również znaczenie jako źródło poznania . Czlowiek wykon, dzialania praktyczne w celu zaspokojenia swoich potrzeb jednoczesnie poznaje rzeczywistość.
W procesie kształcenia istnieje pewna harmonia miedzy poznaniem bezpośrednim i pośrednim .W poznaniu bezpośrednim czł, zawdzięcza własnemu wysilkowi dochodzenie do wiedzy przez co jest bardziej trwala .
Jan Wł, Dawid- polski najwybitniejszy pedał, XIX i XX w zył w latach 1859-1914. Był inicjatorem psychologii wychowawczej, autorem licznych prac naukowych naukowych dziedziny pedał, psychol, psychoz filozofii, organizatorem aktywnego ruchu pedag, Był postępowym działaczem społecznym i polit, Ur się w Lublinie .W Niemczech zapoznał się z pedagogika i psych, eksperymentalna. W -wie oddal się pracy naukowej i zapoczątkował pedag, psych, pedagogi, nad dziecmi .Pierwsze swoje prace opublikował w” Przeglądzie pedagogi, „ i w ateneum, a także wydał książkę pt”Program spostrzeżeń psychologicz,- wychowaw, nad dzieckiem od ur, do 20 r.z, Był to przewodnik, poradnik ułatwiający poznanie dziecka. Program spostrzeżeń Dawida zawierał oryginalny oprac, przez niego kwestionariusz do obserw, i prowadzenia spostrzeżeń nad dzieckiem była to metoda dostepna dla każdego wychowawcy. Rozpoczał studia dosw, nad dziecmi zorganizow, przy pomocy grona nauczycieli, rezultatem stała się praca pt „Praca umysłowa dziecka” Opisuje w niej i analizuje zasob doświadczeń i wyobrażeń dziecka oraz uzasadnia potrzebe i znaczenie badan nad poziomem umysłowym dziecka. Porownuje wyniki bad, dzieci niemieckich niemieckich amerykańskich amerykańskich przedst., własne bad. Dzieci polskich. Wywnioskował ze w badanych kategoriach nie zauwaza szczególnych istotnych roznic u dzieci tych narodowości. Kilkanaście lat pozniej zainicjowal metode badan testowych -metode przyczyn i skutkow. Dawid poswiecił się również nauczaniem początkowym i swym metodom .Zaja się także istota zawodu nauczycielskiego, które mowi o powołaniu nauczyciela o miłości dziecka wychowanka. Był także pomysłodawca powołania wyższej uczelni ped, dla kształcenia nauczycieli - Polski Instytut Ped, Jego badania, działalność tworcza oswiatowa zajmuje do dzis miejsce w dziejach ped, polskiej ,Daje wzorcowe opracowania i przygot, nauczycieli do pracy z dziecmi.

---